Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
De legitieme portie is de helft van het erfdeel waar kinderen recht op zouden hebben als er geen testament was. Je kunt als ouder je kind dus nooit helemaal onterven, een kind houdt altijd zijn/haar recht op de legitieme portie.
Stel dat een moeder overlijdt en ze heeft geen testament opgesteld. De wettelijke erfgenamen zijn dan haar man, met wie ze niet in gemeenschap van goederen was getrouwd, en haar drie kinderen. Elk van hen krijgt in dit geval een kwart van de nalatenschap. Voor de kinderen heet dit het kindsdeel.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Hoe bereken ik het kindsdeel? U kunt het kindsdeel berekenen door de erfenis door de helft te delen (één helft is namelijk al van de langstlevende), en het overgebleven bedrag te verdelen over de kinderen en de langstlevende.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
De legitieme portie is de helft van het erfdeel dat een erfgenaam zal ontvangen. Zijn er bijvoorbeeld drie erfgenamen, waarvan jij er één zou zijn, dan heb je recht op een derde deel van de nalatenschap. Word je onterfd, dan heb je alleen nog recht op je legitieme portie. Die is de helft hiervan en dus een zesde deel.
Als u als kind bent onterfd door uw vader of moeder kunt u uw legitieme portie bij diens erfgenamen (volgens het testament) opeisen. Op grond van de wet dient u dit op verzoek van de erfgenamen binnen een redelijke termijn te doen, en in ieder geval binnen vijf jaar na overlijden van de erflater.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders. Het maakt daarvoor niet uit hoe de relatie van de kinderen met de ouders is.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Hoe hoog is de legitieme portie? De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel.
Een kleinkind kan € 21.282,- (in 2021) belastingvrij van grootouders erven. Uw kleinkind krijgt dan na uw overlijden een geldbedrag zonder dat daarover erfbelasting hoeft te worden betaald. Als een kleinkind meer erft dan dit bedrag, vervalt deze vrijstelling niet.
De erfbelasting over je legitieme portie wordt betaald door de executeur of de partner van je overleden ouder. Op het moment dat je jouw deel krijgt, ontvang je dus een netto bedrag omdat de erfbelasting er al af is.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
De legitieme portie wordt berekend over de waarde van de goederen der nalatenschap, welke waarde wordt vermeerderd met de bij deze berekening in aanmerking te nemen giften en verminderd met bepaalde schulden. De uitkomst van deze berekening wordt ook wel de 'legitimaire massa' genoemd.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
De wet zegt dat dan de langstlevende ouder en de kinderen samen erfgenaam zijn. Ze krijgen een even groot erfdeel: als er twee kinderen zijn, ieder dus 1/3. Als de ouders in gemeenschap van goederen getrouwd waren, dan is de erfenis de helft daarvan (nl. de helft van de overleden ouder).
De langstlevende krijgt alle bezittingen en schulden. Hij of zij moet ook alle schulden van de nalatenschap betalen, inclusief alle erfbelasting. Uw nog levende ouder of stiefouder moet dus de erfbelasting over uw kindsdeel voorschieten.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.