Bij de verbranding van hout komen er schadelijke stoffen vrij zoals fijn stof, dioxines en PAK's (polycyclische aromatische koolwaterstoffen zorgen voor DNA-schade en zijn daardoor kankerverwekkend). Deze stoffen hebben aanzienlijke gezondheidseffecten.
In Nederland staan 1 miljoen openhaarden/houtkachels/houthaarden opgesteld en 50.000 pelletkachels. Het gezamenlijke verbruik is dan 706 Kton houtmassa (houtblokken en pellets). Bij verbranding stoot deze hoeveelheid houtmassa 1.130 Kton CO2 uit (per kg hout wordt ca 1,6 kg CO2 geëmitteerd).
Wist je dat twee uur hout stoken evenveel fijnstof in de lucht brengt als een auto die van Amsterdam naar Milaan rijdt?Een houtvuur veroorzaakt dus veel luchtvervuiling. Dat is ongezond voor jezelf en voor je omgeving. Kinderen, ouderen en mensen met problemen aan hun luchtwegen hebben er extra last van.
Bij volledige verbranding van organische stoffen reageert koolstof met zuurstof tot kooldioxide (CO2) en water (H2O):CH 4 + 2 O2→ CO2 + 2 H2O. Bij een tekort aan zuurstof is de verbranding onvolledig. Er ontstaat dan minder kooldioxide en in plaats daarvan ontstaat koolmonoxide.
Uitstoot houtkachel lager bij pelletkachels
Bij nieuwere houtkachels is dat tussen 4 en 10 g/kg. Pelletkachels stoten gemiddeld 1 tot 2 g/kg uit, soms nog lager.
Houtstook verbieden kan niet
Zodat er minder schadelijke rook in de omgeving terechtkomt. In de zomer van 2022 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking en krijgen gemeenten nog meer handvatten. Dan kunnen ze bijvoorbeeld regels stellen aan de frequentie van houtstook, dus het aantal uren per dag dat men mag stoken.
Houtkachels blijken, na opnieuw rekenen, grootste bron van fijnstofuitstoot. Houtkachels en -haarden zijn vervuilender dan eerder werd aangenomen. Door een nieuwe rekenmethode van het RIVM blijkt dat houtstook de oorzaak is van 23 procent van de uitstoot van fijnstof in Nederland. Eerder werd van 10 procent uitgegaan.
Voor de verbranding is zuurstof nodig en komt water en koolstofdioxide (kooldioxide of koolzuurgas) vrij: de verbrandings-producten.
Bij de verbranding van brandstoffen worden losse koolstofatomen (C) uit hun meestal lange ketens losgebroken door twee zuurstofatomen (O), om samen een nieuwe verbinding te maken: C + O2 = CO2. Bij dit proces komt energie vrij.
Verbranding is een complex geheel van voornamelijk exotherme chemische reacties tussen een brandstof en een oxidator. De oxidator is meestal zuurstofgas. Bij verbranding wordt chemische energie omgezet in de zintuiglijk waarneembare energie-vormen warmte (gloed) en licht (vlam).
De rook van een houtvuur bevat namelijk altijd schadelijke stoffen, zoals fijnstof, kankerverwekkende koolwaterstoffen (PAK's) en koolmonoxide. Dat zorgt voor ongezonde lucht, niet alleen buiten maar ook in je eigen huis.
Bij het verbranden van hout komt er pakweg anderhalf keer zoveel CO2 in de lucht als bij het verbranden van steenkool en tot drie keer zoveel als bij het verbranden van aardgas. Toch geldt energie uit hout en andere vormen van biomassa als 'CO2-neutraal'.
Stoken: na enkele uren al gezondheidsschade
“Toxicologisch onderzoek laat zien dat fijnstof van houtrook even schadelijk of soms schadelijker is dan fijnstof van andere bronnen. Ook bevat houtrook verscheidene stoffen die kanker kunnen verwekken.
In één kubieke meter hout zit ongeveer 0,9 ton CO2 opgeslagen. Naar schatting zit in Europa ongeveer zestig miljoen ton koolstof in houtproducten. Na hergebruik en recyclage worden de meeste houtproducten verbrand. Daarbij komt opnieuw CO2 vrij in de atmosfeer.
Een haard of houtkachel stoot behalve fijnstof, ook koolmonoxide, stikstof- en zwaveloxide, dioxine en koolwaterstoffen uit. Hoeveel van deze stoffen vrijkomen, staat of valt met de verbranding. Bij volledige verbranding is de uitstoot laag, bij onvolledige verbranding hoog.
Brandhout is hout dat bestemd is om verbrand te worden en zo thermische energie, oftewel warmte, te leveren.
Voor verbranding in de cellen van het lichaam van mens en dier en plant zijn nodig een brandstof (Glucose) en zuurstof (O2). Bij verbranding komen koolstofdioxide (CO2) en water (H2O) en energie vrij.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
CO ontstaat:
bij een onvolledige of slechte verbranding van alle brandstoffen zoals steenkool, gas, stookolie, petroleumcokes, hout en pellets; daar waar de vlammen aanwezig zijn en dus steeds in de ruimte waar het (water)verwarmingstoestel staat.
Bij de afbraak van glucose komt energie vrij, dit kan bijvoorbeeld gebruikt worden om te bewegen of het lichaam op temperatuur te houden. Het proces van verbranding in de mitochondriën kun je op de volgende manier samenvatten: Glucose + Zuurstof → Koolstofdioxide + Water.
Bij de verbranding van koolwaterstoffen komen ook schadelijke stoffen vrij, zoals: Stikstofdioxiden (NOx)Koolmonoxide (CO)Fijnstof.
Het verbrandingsproduct water toon je aan met het reagens wit kopersulfaat. Met water wordt wit kopersulfaat blauw. Het verbrandingsproduct koolstofdioxide toon je aan met het reagens kalkwater. Kalkwater wordt met koolstofdioxide troebel.
Hout is een natuurlijke brandstof is die door het duurzaam aanplanten van bossen weer aangevuld wordt. Daarom valt hout ook onder de noemer hernieuwbare energie. Het verwarmen met een houtkachel, zoals de Beaufort, noemt men hernieuwbaar omdat bomen tijdens het groeiproces CO2 uit de atmosfeer halen.
Geen verbod houtkachels, wel scherpere eisen
Per januari 2022 zijn de Ecodesign-richtlijnen in Nederland van kracht geworden. Deze richtlijnen gelden voor heel Europa en stellen strengere emissie-eisen aan (pellet)kachels. België en Duitsland kenden al strengere eisen dan Nederland.
Gemeenten kunnen de aanwezigheid van houtkachels niet verbieden. Houtkachels zijn namelijk als product toegestaan op de (Europese) markt. Ook is er nauwelijks ruimte voor gemeenten om lokale regels te stellen voor het rookgaskanaal (schoorsteen), omdat het Bbl daarover al regels stelt.