Manie is een periode van overdreven opgewektheid, waarbij men de realiteit uit het oog verliest. Soms kunnen ingrijpende gebeurtenissen, zoals een bevalling of het overlijden van een naaste, een manie uitlokken. Vaak worden perioden van manie afgewisseld met perioden van depressie.
Een manie kan door allerlei factoren worden uitgelokt, maar het meest bekend is een gebrek aan slaap. Dat is vaak ook een eerste teken van manie: niet meer kunnen slapen omdat je hoofd niet stil wordt. Veel actiever worden dan bij je past is ook zo'n signaal, en niet stoppen met praten.
Heeft u een manische periode, dan krijgt u medicijnen om de klachten te verminderen en om te voorkómen dat u zichzelf iets aandoet: U krijgt antipsychotica. Als dat niet voldoende helpt, krijgt u er misschien lithium of een ander medicijn bij dat uw stemming stabieler maakt (stemmingsstabilisator).
Symptomen van een manie bij een bipolaire stoornis
extreem uitgelaten stemming, overdreven vrolijk zijn. snel boos zijn en ruzie maken. nauwelijks behoefte aan slaap hebben, vaak 's nachts klaarwakker zijn. veel praten, bellen of e-mailen.
Manieën duren over het algemeen korter dan depressies. Na afloop van een manische of depressieve periode is de stemming in veel gevallen weer normaal. Naarmate iemand meer periodes doormaakt, neemt de tijd ertussen vaak af. Een depressie kan direct overgaan in een manie, of omgekeerd.
Zorg ervoor dat u bij enkele mensen in uw omgeving uw hart kunt luchten. Probeer ook contact met mensen buitenom uw gezin te houden. Contact met mensen die hetzelfde meemaken, kan prettig zijn. U vindt ze bijvoorbeeld via de Vereniging Manisch-Depressieven en Betrokkenen (VMDB) en stichting Labyrint~In Perspectief.
De levensverwachting van mensen die lijden aan een ernstige psychische stoornis, zoals schizofrenie, zware depressie of een bipolaire stoornis, is tien tot vijftien jaar korter dan gemiddeld, zo blijkt uit een Brits onderzoek. Zij sterven relatief vaak al op vroege leeftijd aan kanker of hartfalen.
Hypomanie en manie
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de lichte vorm van manie, ook wel hypomanie genoemd en de ernstige vorm, de eigenlijke manie.
Kenmerken manische episode
Je hebt een opgeblazen gevoel van eigenwaarde. Je hebt minder behoefte aan slaap. Vaak voel je je na een paar uurtjes in bed al helemaal uitgerust. Je bent spraakzamer dan gebruikelijk.
Een bipolaire stoornis is niet te genezen, maar is wel zodanig te behandelen dat je een tamelijk 'normaal' leven kunt leiden. Een combinatie van therapie en medicijnen levert vaak het beste resultaat.
Niet alleen de genen spelen een rol. De oorzaak kan ook liggen in stressvolle omstandigheden, die aan de manie of depressie voorafgaan. Je kunt hierbij denken aan relatieproblemen, het overlijden van een dierbare of veel spanningen op het werk. Een heftige gebeurtenis kan dan leiden tot manische of depressieve buien.
Een manie ontstaat soms als begeleidend verschijnsel van een hersenstoornis zoals een hersenkneuzing, een gezwel, slagaderverkalking van de hersenvaten, ontsteking, vergiftiging of verslaving. De oorzaak van dergelijke manieën is onbekend.
Lithium is een soort zout, dat in de hersenen invloed heeft op de prikkeloverdracht tussen zenuwuiteinden. Deze prikkeloverdracht is verstoord bij mensen met verschijnselen van depressie of manie.
Zonder behandeling gaan beide stoornissen meestal vanzelf over, maar vooral depressies kunnen vele maanden, soms zelfs jaren voortduren. Bij een manie kunt u lichamelijk helemaal uitgeput raken. Dat kan soms levensgevaarlijk zijn. Een depressie is een belangrijke oorzaak van zelfmoordpogingen en zelfmoord.
Vroeger werd iemand met een bipolaire stoornis ook wel manisch depressief genoemd. Maar 'manisch depressief' is een benaming die niet helemaal klopt. Sommige mensen hebben namelijk alleen maar manische episodes, en geen depressieve episodes.
Als lithium niet goed werkt of te veel bijwerkingen veroorzaakt, wordt vaak carbamazepine voorgeschreven. Dit middel heeft hetzelfde effect als lithium: het helpt tegen ernstige stemmingsschommelingen. De voornaamste bijwerkingen zijn: duizeligheid, sufheid, moeheid en misselijkheid.
Een psychose kan allerlei oorzaken hebben.
En bij de manie is het eigenlijk gekleurd van een soort irreëel optimisme dat je alles kan en dat alles moet, en dat je beter bent dan wie dan ook en dat het nu moet. Dus dat is anders dan bij een psychose die bijvoorbeeld gepaard gaat met achterdocht.
Waarschijnlijk openbaart zich een bipolaire stoornis bij 10% van de mensen na het 50ste levensjaar (Hirschfeld e.a., 2003). Dit hoofdstuk gaat over patiënten ouder dan 60 jaar met een bipolaire stoornis.
Een bipolaire stoornis kan erfelijk zijn. Als een van je ouders deze stoornis heeft, is de kans 10% tot 15% dat jij er ook gevoelig voor bent. Er kunnen ook bepaalde dingen zijn die een manische of depressieve bui uitlokken.
Bij een ernstige manische episode zijn haloperidol, olanzapine, quetiapine of risperidon de middelen van eerste keus. Bij een ernstige depressieve episode zijn quetiapine óf de combinatie van olanzapine met fluoxetine (SSRI) de middelen van eerste keus.
De meeste mensen hebben vaker en langer depressieve episodes dan manische episodes. Een manische episode duurt – zonder behandeling – gemiddeld twee maanden. Depressieve episodes gemiddeld twee tot vijf maanden (soms veel langer), en een gemengde episode duurt gemiddeld vijf tot twaalf maanden.
Een bipolaire stoornis is een ernstige psychische aandoening die niet vanzelf overgaat en voorkomt bij 1 tot 2 procent van de Nederlandse bevolking.
Bij een bipolaire stoornis heeft u manische periodes en depressieve periodes. Tussendoor zijn er periodes waarin u zich normaal voelt. U bent veel actiever en opgewekter dan u gewend bent. U wordt snel boos als iets niet gaat zoals u het wilt.
Een bipolaire stoornis heeft veel weg van een borderline stoornis, maar de twee persoonlijkheidsstoornis zijn wel verschillend. Een van de grootste verschillen is dat bij een bipolaire stoornis de stemmingsveranderingen een stuk langer duren (weken tot maanden) dan bij een borderline stoornis (uren tot dagen).
een type 1-stoornis wordt gekenmerkt door manische, depressieve en gemengde periodes. een type 2-stoornis wordt gekenmerkt door hypomane en depressieve periodes.