Wanneer er constant angstige gevoelens en wantrouwen aanwezig zijn, is er wellicht sprake van ziekelijke achterdocht (ook wel paranoïde). Ziekelijke achterdocht kan meerdere oorzaken hebben, bijvoorbeeld wanneer iemand een traumatische ervaring heeft opgedaan in het verleden.
Achterdocht betekent letterlijk dat je dóórzoekt achter de gebeurtenissen en het gedrag van anderen. Vaak verder dan nodig. Wanneer je overal iets achter zoekt, heb je onvoldoende vertrouwen in je omgeving.
Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis menen steeds dat anderen het slecht met hen voor hebben. Zij zoeken overal iets achter en zijn steeds bang dat andere mensen hen willen vernederen of benadelen. Het contact met iemand met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis verloopt vaak problematisch.
Mensen met overmatige achterdocht hebben vaak last van negatieve gevoelens, vooral depressie en angst. Er bestaan verbanden tussen emotionele processen en paranoia. Zo kunnen veranderingen in angst leiden tot veranderingen in paranoia.
Het is voor iemand met een paranoïde-persoonlijkheidsstoornis heel moeilijk om zich te ontspannen en open te staan in het contact met anderen. Mensen met deze stoornis zijn eigenlijk altijd angstig en op hun hoede, zelfs als ze iemand langer kennen.
Activiteiten zoals muziek luisteren, wandelen, zingen, oude foto's bekijken en gesprekken voeren met vrienden en familieleden, leiden af van de achterdocht. Lichamelijk contact kan je naaste een veilig gevoel geven, maar je moet dan wel zeker weten dat zij dit toe kan laten.
Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hoeft geen blijvende nare karaktertrek te zijn, wel een probleem in je relatie met die persoon. De stoornis is te behandelen, maar dit is vaak een langdurig traject.
Gevolgen paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Omdat jij anderen niet vertrouwt, komen contacten moeilijk tot stand en verlopen zij erg moeizaam. Je bent continu op je hoede of je partner, vrienden, familie of collega's geen kwaad in de zin hebben. Je twijfelt aan hun oprechtheid. Wie niet voor jou is – is tegen jou.
In het kort: Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis is een psychische stoornis. De belangrijkste kenmerken van deze stoornis zijn angst, wantrouwen en achterdocht. Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis kan ontstaan door een combinatie van erfelijke aanleg, opvoeding en traumatische ervaringen in je jeugd.
Wantrouwen komt vaak door een negatieve ervaring uit het verleden. Veel geweld, misbruik, plagen en pesten of andere vervelende gebeurtenissen die diepe wonden achterlaten. Maar het overlijden van iemand die je geliefd is, een scheiding of ontslagen worden voedt ook wantrouwen. Je kunt ook het leven wantrouwen.
Besef dat je mensen niet kunt veranderen
Iemand kan alleen veranderen als hij/zij dat zelf wil. Wil je toch wat meer voor elkaar krijgen dan heb ik een toverwoord voor je: waardering. Met waardering kan je veel bereiken en iedereen heeft iets goeds/leuks waar je positief op kunt reageren.
wantrouwen (ww) : argwaan koesteren, niet vertrouwen, verdenken. wantrouwen (zn) : achterdocht, argwaan, mistrouwen, verdenking.
Door vertrouwen te winnen en vooral te luisteren naar iemands verhaal en beleving kun je iemand overtuigen om hulp te vragen. Zorg dat iemand met heftige wanen niet alleen blijft: soms zoekt iemand in een waan situaties op die een gevaar voor henzelf of anderen kan opleveren.
Als je het gevoel hebt dat je je huidige partner niet kunt vertrouwen, dan moet je dit oplossen. Ga een goed gesprek aan en vertel wat je voelt. Zeg wat je in de ander waardeert en zeg eerlijk waar je bang voor bent. Laat het niet tussen jullie in hangen.
Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis is te behandelen, maar dit kan een langdurig proces zijn. Realiseer je dat de behandelaar jou wil helpen, en dat vrienden en familie jou kunnen ondersteunen.
De ideale oplossing om achterdocht te verminderen, is erover te praten. Praat daarom met je partner, vrienden en familieleden waarover je wantrouwig bent. Je moet elkaar kunnen vertrouwen om de dialoog aan te gaan. Toch is dit de beste manier om de achterdocht te verminderen.
Bij een persoonlijkheidsstoornis zijn bepaalde eigenschappen erg aanwezig. U bent bijvoorbeeld extreem gevoelig voor kritiek, u heeft heel erge bindingsangst of verlatingsangst, u doet dingen zonder na te denken, u bent erg afhankelijk, perfectionistisch of verlegen.
Iemand met een vermijdende persoonlijkheidsstoornis heeft in vriendschappen en relaties last van veel onzekerheid en angst. Hij of zij durft zich in gezelschap niet of nauwelijks open te stellen en vindt het lastig om zichzelf te laten zien aan anderen.
Een typisch voorbeeld van vertrouwensproblemen is het helemaal niet aangaan van een verbintenis. Ook wel bindingsangst genoemd. Dit ontstaat vaak omdat er veel moeite is met open en kwetsbaar opstellen, omdat het gevoel van vertrouwen en een echt liefdevolle relatie onmogelijk lijkt.
Als je je vriend of man niet helemaal meer vertrouwt, komt dit meestal doordat je in het verleden een slechte ervaring hebt gehad. Dit kan zijn dat je ex bijvoorbeeld is vreemdgegaan of dat je man of vriend in jullie huidige relatie weleens te ver is gegaan bij een andere vrouw.
Over vertrouwen en wantrouwen wordt vaak gesproken alsof het emoties zijn. Dat is niet zo. Vertrouwen en wantrouwen zijn de resultante van interactieprocessen tussen mensen, van het gedrag dat ze over en weer vertonen. Om in een ander te vertrouwen, moet je ook op jezelf durven te vertrouwen.
Tijdens een psychose ervaart u de wereld anders dan andere mensen: U hoort bijvoorbeeld stemmen of ziet mensen die er niet zijn (hallucinaties). Uw gedachten veranderen. U legt de dingen om u heen op een andere manier uit, en geeft ze een speciale betekenis (wanen).
Mensen die een psychose doormaken zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Fout: Niet alle mensen met een psychose zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Ieder mens is anders – en ieder mens heeft andere ervaringen in het dagelijks leven. Dus ook andere psychotische ervaringen.
Kalmerende medicijnen (benzodiazepines) kunnen angstklachten verminderen. Ook kan je behandelaar zogenoemde antipsychotica voorschrijven (zoals pimozide of haloperidol). Dit is medicatie tegen paranoïde gedachtes. Bij deze medicijnen is er echter wel kans op verslaving bij langdurig gebruik.