Roken is het bewerken van voedsel door het in rook van smeulend hout te hangen. Niet alleen vis en vlees wordt gerookt; het proces wordt ook gebruikt om rooksmaak te geven aan kaas, groente, tofoe, zout en ingrediënten voor dranken, zoals whisky en thee. Roken is een eeuwenoud proces om voedsel te conserveren.
De gerookte vis die wordt verkocht is meestal koud gerookt, maar je kunt vis ook warm roken. Vette vissoorten worden vaker warm gerookt. Vissoorten als makreel, paling, forel, schar en zalm worden het meest als gerookt product verkocht.
Koud roken is roken zonder temperatuur om zo een product vooraf aan het garen heel veel smaak te geven of een rauw product te roken zonder te garen. Het grote verschil met warm roken is dat de rook een veel diepere smaak krijgt in je product en dat het product rauw blijft.
Bij warmgerookte zalm wordt de vis boven een heet vuur gerookt en bereikt deze een veilige kerntemperatuur van 72oC. Dit product is gepasteuriseerd en heeft een veel langere houdbaarheid dan de koudgerookte vis. De houdbaarheid bedraagt ongeveer 20 dagen mits het netjes vacuüm verpakt is.
Warm gerookte zalm wordt op een hogere temperatuur gerookt. Dit loopt op tot circa 75 °C. Net als bij koud gerookte zalm is warm gerookte zalm eerst gepekeld met zout. Het verschil is dat dit bij warm gerookte zalm vooral voor de smaak belangrijk is en niet zozeer voor de houdbaarheid.
Je kunt warm gerookte zalm zowel warm als koud eten. Het is daarom geschikt als voor- en hoofdgerecht. Bij de borrel op een toastje, of in een heerlijke ovenschotel. Superlekker!
Als je de gerookte vis eerst goed verhit (boven de 75 °C), is het wel veilig. Je doodt dan namelijk de bacteriën. De kans dat de listeria-bacterie in verse of warm gerookte vis voorkomt, is kleiner. Maar het veiligst is om ook verse of warm gerookte vis niet onverhit te eten.
Zet de rookoven op hoog vuur (70-90°C) tot het mot begint te roken. Leg nu de vis in de pan en sluit af met een deksel. Zet het vuur uit. Laat de vis gedurende 20-30 minuten roken, afhankelijk van de dikte van de vis.
Prepareer nu je rookoven of pan en leg het rookmot erin. Leg de stukken zalm op het rooster van je rookoven en doe de klep dicht. Plaats de rookoven op een klein/middelgroot vuur van je fornuis. Laat de vis voor ongeveer 16 a 18 minuten roken totdat deze gaar is.
Gerookte kip is een stuk kipfilet dat is gezouten en gerookt is in een rookoven. Door het roken is de kip al gegaard en hoeft in warme gerechten slechts te worden verwarmd. Vooral door een salade, op brood, in een wrap of in een hartige taart is het een lekker stukje vlees.
Gerookte producten waarderen we vooral om hun bijzondere smaak, maar het is bekend dat ze niet erg gezond zijn. Ze bevatten namelijk polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). PAK's worden ingedeeld bij de kankerverwekkende stoffen.
Roken is het bewerken van voedsel door het in rook van smeulend hout te hangen. Niet alleen vis en vlees wordt gerookt; het proces wordt ook gebruikt om rooksmaak te geven aan kaas, groente, tofoe, zout en ingrediënten voor dranken, zoals whisky en thee (lapsang souchong).
Kabeljauw roken
Het bekendste voorbeeld hiervan is koud gerookte zalm. Toch kan je vis ook perfect warm roken. Het warm roken van vis is zelfs heel eenvoudig en het kan bovendien op een vrij snelle manier. Om kabeljauw te roken maken we in dit recept gebruik van de Oskar rookoven.
Listeria in vis
Voorverpakte gerookte vis kan lang bewaard worden. Dit geeft de listeria-bacterie de kans zich te vermenigvuldigen tot schadelijke hoeveelheden. De kans dat je ziek wordt is groter. Kwetsbare groepen kunnen deze producten wel eten nadat ze zijn verhit, in bijvoorbeeld een gerecht.
Gerookte zalm kan slechte bacteriën bevatten
Heb je een verslechterd immuunsysteem, ben je zwanger of ben je al wat ouder, dan kan dit zeker schadelijk zijn. Omdat gezonde mensen vaak niet ziek kunnen worden van het eten van gerookte zalm, staat de vissoort niet op de zwarte lijst en mag je het vaak gewoon eten.
Volgens het IARC zit gerookte vis in dezelfde categorie als bewerkt vlees. Het zou dus ook potentieel kankerverwekkend zijn. Het zouten en roken van vis verschilt niet van de bewerking van vlees. Er worden dezelfde conserveringsmiddelen aan toegevoegd en roken produceert dezelfde kwalijke stoffen.
De winnaar
De gerookte zalm van Boni kwam als overwinnaar uit de bus. Eervolle vermelding voor de zalm van Albert Heijn die maar een tiende van een punt minder scoorde.
Rauwe zalm is over het algemeen veilig om te eten, en heel gezond. Zelfs gezonder dan gerookte of gebakken zalm, omdat het meer voedingsstoffen zoals omega 3-vetzuren bevat. En dat is onder andere goed voor je bloeddruk, hart en bloedvaten.
Zo kun je gerookte zalm het best eerst insmeren wat olie en luchtdicht te verpakken, om het vochtgehalte hoog te houden bij ontdooien van gerookte zalm. Bevroren gerookte zalm kun je zo ongeveer 3 maanden in de vriezer bewaren.
Hoe warm gerookte zalm opwarmen? Het lekkerste is om het warm te eten, dus (als je 'm koud koopt) even met wat folie afdekken en opwarmen in de oven. Je kan het ook verwerken door pasta of andere warme gerechten.”
Wanneer u de plank recht boven het vuur plaatst kunt u hem waarschijnlijk maar één keer gebruiken. Als u hem naast de vlam legt, en de producten dus indirect laat garen, gaat de plank wat langer mee.
Bij het zalm bakken op de huid wordt de vis beschermd en gaart het langzamer zonder te karameliseren.
Voor een gezond voedingspatroon is het advies om 1x per week vis te eten, of schaal- en schelpdieren. Kies bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm. Daarin zit het meeste omega-3: een gezond visvetzuur. Een portie van 100 gram bevat ongeveer 7 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Er is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van PCB's in wilde zalm en gekweekte zalm. In de meeste studies is gevonden dat gekweekte zalm hogere waarden van PCB's, organische pesticiden, dioxines en andere giftige stoffen bevat dan wilde zalm.
Belangrijke omega 3-vetzuren in vis
Het is aan te bevelen om vijfmaal per week een 100 gram vette vis te eten, zoals ook ansjovis, sardientjes, makreel of zalm.