Vanaf 18 maanden zijn de zenuwen pas volgroeid waarmee een kind controle heeft over de sluitspier. Voor dit tijd zou het geen zin hebben om met zindelijkheidstraining te beginnen. 'Je kunt een kind wel conditioneren om aan te geven wanneer het naar de wc moet, maar zindelijk kunnen ze echt pas vanaf 18 maanden worden.
Te vroeg beginnen met zindelijkheidstraining zorgt ervoor dat het langer duurt voor het kind zindelijk is, maar ook bij te laat beginnen kan dit problemen geven. Het kind zit dan in een andere ontwikkelingsfase en zal meer geïnteresseerd zijn in andere zaken.
Zindelijk worden is onderdeel van de ontwikkeling van je kind. En die ontwikkeling verloopt bij ieder kind anders. De meeste kinderen beginnen tussen de 2 en 3 jaar met zindelijk worden. Rond 3 jaar zijn de meeste kinderen overdag zindelijk.
Wanneer we de cijfers van nu vergelijken met de cijfers van vroeger, dan is te zien dat de kinderen vroeger eerder zindelijk waren. Misschien wist je het al, maar wegwerpluiers zijn daar de reden van. Door het droge gevoel van wegwerpluiers ervaren kinderen een volle luier niet of minder snel als onprettig.
Zindelijkheid fases
De fases van zindelijk worden zijn in vier stappen onder te verdelen: Allereerst zal de peuter weten dat hij geplast heeft. Daarna zal de peuter zich ervan bewust zijn dat hij plast. Dan zal de peuter weten dat hij gaat plassen.
De meeste kinderen worden zindelijk als ze tussen de 2 en 3 jaar oud zijn. Over het algemeen zijn meiden wat vlotter in zindelijk worden, dan jongetjes. Vaak wordt gezegd dat je je kind 'zindelijk kunt maken'. Een kind is niet zindelijk te maken, hij geeft namelijk zelf aan wanneer hij er aan toe is.
Meisjes zijn vaak iets eerder zindelijk dan jongens. Hoe dat precies komt, is moeilijk te onderzoeken, maar het lijkt vooral met het karakter van het kind te maken te hebben. Over het algemeen geven meisjes iets eerder zelf aan dat ze naar de wc moeten dan jongens.
Wat precies de oorzaak is van het opschuiven van de leeftijdsgrens waarop kinderen zindelijk worden, is niet bekend. Deskundigen hebben wel vermoedens. Ze denken dat dit komt doordat wegwerpluiers tegenwoordig een stuk beter van kwaliteit zijn. Ze absorberen beter dus een kind heeft minder last van een volle luier.
Dit zijn signalen om de ondersteuning van zindelijkheid te starten. Voor de meeste kinderen is dit rond de leeftijd van 18 maanden.
Ongelukjes op het potje
Op de eerste dag zonder luiers heeft een derde van de kinderen ongeveer drie of vier ongelukjes, terwijl 12% tot zeven jaar ongelukjes kan hebben. Je moet gewoon volhouden, want uiteindelijk leren ze het wel.
Tegenwoordig ligt de gemiddelde leeftijd waarop kinderen in Nederland overdag zindelijk zijn tussen de 2,5 en 3 jaar. En gemiddeld tussen de 3 en 4 jaar blijven kinderen 's nachts ook droog (lees hier meer over bedplassen).
Het voordeel van zo'n wc-brilverkleiner is dat de grote of kleine boodschap van je kind direct in het toilet terecht komt. Een potje daarentegen moet je na elk gebruik leeggooien in de wc en vervolgens schoonmaken. Is je kind er klaar voor? Deze spullen heb je nog meer nodig voor zindelijk worden.
In het algemeen kan je zindelijkheid 'aanleren' vanaf 16 à 18 maanden. Je kind kan wel al vroeger gewaarworden dat er “iets” op komst is en signalen geven. Enkele signalen die je kan oppikken (uit Zindelijk, nu al?: Aalbers en van Zorge, 2013): Je kind maakt duidelijk dat het urine of stoelgang moet maken.
Probeer dan om hem te stimuleren door samen boekjes te lezen over zindelijkheid of introduceer een beloningssysteem. Spreek bijvoorbeeld af dat hij voor elke plas- of poepbeurt op het potje of de wc een sticker krijgt. Bij vijf (of meer) stickers kun je hem dan belonen met iets wat hij graag wil.
Sommigen hebben het opeens te pakken en zijn dan binnen twee dagen zindelijk, maar soms duurt het ook maanden. Meestal gaan we uit van drie tot vier weken voordat een kindje overdag zindelijk is. En 's nachts hoeven kinderen zelfs pas met 8 jaar zindelijk te zijn.”
Er is maar af en toe een medische reden waarom het zindelijk worden niet goed gaat, vaker is de oorzaak een verkeerd aangeleerde manier van plassen, waardoor problemen ontstaan, een klein blaasvolume of een overactiviteit van de blaas. Bekijk ook: Zindelijkheidstraining. Bedplassen (kenniscentrum Kindergeneeskunde)
Zet een potje neer
Zet het potje ergens in de kamer en laat je kind ermee spelen. Vertel af en toe waar het potje voor is. Zo raakt je peuter rustig gewend aan het idee. Misschien wil hij uit zichzelf wel proberen hoe hij op het potje moet zitten.
Hij krijgt namelijk pas later voldoende controle over zijn sluitspieren om plas en ontlasting te kunnen ophouden. Om zindelijk te kunnen worden moet hij ook het verband begrijpen tussen de aandrang voelen en het daadwerkelijk plassen of poepen. Voor de meeste kinderen is dit het geval als ze tussen de 2 en 3 jaar zijn.
Ga 2 maanden of langer door met je kind 's avonds uit bed halen om te plassen. Als je kind na 2 maanden niet droog blijft, kun je doorgaan met 's avonds uit bed halen. Of afwachten tot het bedplassen vanzelf overgaat. Bij de meeste kinderen gaat bedplassen namelijk vanzelf over.
Bij een normaal plaspatroon gaat een kind overdag 5-7 keer per dag plassen. Als er sprake is van een overactieve blaas geeft de blaas te vaak signaal af dat hij vol is; bij sommigen kinderen kan dat wel 15-20 keer per dag zijn.
Langere tijd droog
Misschien wordt hij steeds vaker wakker uit zijn middagslaapje zonder dat je hem hoeft te verschonen. Zeker wanneer je peuter regelmatig langer dan een uur of twee droog blijft, kun je ervan op aan dat hij er fysiek aan toe is om zindelijk te worden.
Je kind is zindelijk als het zelf kan aangeven wanneer het moet plassen of poepen en het even kan ophouden. Van de 4- tot 7-jarigen kan 6,6 procent de plas 's nachts niet ophouden, blijkt uit cijfers van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid.
Als je kind heel expressief is over "poepen" of "plassen" of gromt en hurkt, kan dit erop wijzen dat hij klaar is om met zindelijkheidstraining te beginnen. Je kind kan verlegen zijn en liever alleen worden gelaten op zulke momenten, dat is een ander teken dat hij er klaar voor is.