Je voelt je minderwaardig ten opzichte van anderen en niet de moeite waard. We noemen dat toxische schaamte omdat het ondermijnend is voor je zelf-gevoel. Als je merkt dat dit bij je speelt, is het belangrijk om op zoek te gaan naar de oorzaken, zodat je je hiervan vrij kunt maken.
Schaamte, de krachtigste van de zelfbewuste emoties, zet vooral aan tot het zich verbergen, ontkennen of externaliseren van de beschamende situatie. Bij schaamte is de zelfwaardering in het geding en de kwetsuur moet hersteld worden.
Schaamte heeft niet altijd te maken met het overtreden van de regels, zoals bij schuld, maar het is meer dat er iets in of aan jou is waarvan je niet wilt dat anderen het zien of weten. Schaamte gaat vaak samen met falen en onzekerheid en met afsluiten en vermijden.Schaamte maakt dat je je minderwaardig voelt.
Schaamte verwijst naar een negatief gevoel, een gevoel van onmacht, onwaardigheid,… Het zorgt voor twijfels aan de eigenwaarde. Schuld daarentegen verwijst naar het gevoel of de overtuiging dat gesteld gedrag verkeerd is.
Je ziet er anders uit dan anderen of je kleedt je anders dan anderen. Je vindt dat je iets moet presteren of je hebt het gevoel dat anderen dat van jou verwachten maar het lukt je niet. Je hebt iets gedaan of nagelaten waarvoor jij je schaamt en waardoor je je misschien soms zelfs schuldig voelt.
Het tegenovergestelde van schaamte is persoonlijke macht. Macht is geen ding, maar een manier. Noem het een verwerkelijkingsproces, het vermogen om te veranderen. Mensen met een gezond ego zijn in staat om hun eigen toekomst vorm te geven en die verantwoordelijkheid te nemen.
Vaak is schaamte extra naar door een oud gevoel van vroeger, het gevoel van vroeger dat er iets niet goed is aan jou. Als kind voelen we ons vrij, tot iemand zegt dat iets niet hoort, we worden afgewezen, of tot we worden uitgelachen. De schaamte van toen, komt nu soms mee als we iets raars doen of zeggen.
Schuldgevoel zorgt ervoor dat je rekening blijft houden met jouw omgeving. Het zorgt ervoor dat je anderen geen schade berokkent en dat je jouw medemens niet tekort doet. Schuldgevoel heeft dus net als schaamte de functie om aansluiting te houden bij jouw omgeving of om enigszins rekening met een ander te houden.
Schaamte beschermt je tegen jezelf
Als je er bijvoorbeeld over nadenkt om iets heel ongepasts te doen, kan schaamte ervoor zorgen dat je het niet daadwerkelijk gaat doen. 'Omdat je je anders nog meer zou schamen en je zelfwaardering omlaaggaat. Het is een soort zelfbescherming', legt Schalkwijk uit.
Schaamte is een sociaal gevoel, het heeft altijd te maken met onze relatie met anderen. Het is, naast een ongemak, een teken van sociale intelligentie en betrokkenheid. Het is een emotie die van grote waarde is voor ons welzijn.
De veroorzaker van veel schaamte is zelfkritiek.
Zelfkritiek komt voort uit een deel in ons dat we de Innerlijke Criticus kunnen noemen. Dat kan nogal een zwaargewicht zijn. Bij schaamte zorgt hij er voor dat je jezelf nooit laat zien, dat je nooit laat merken wat je voelt en wat je graag zou willen.
Het is een aangeleerd gevoel. Je kunt schaamte een duur gevoelen noemen: het kost veel energie, maar helpt je niet. Eigenlijk verdooft schaamte de pijn en de kwetsbaarheid die je voelt. Als je je bijvoorbeeld schaamt voor je mollige buik, voel je eigenlijk de angst voor afwijzing.
Emoties helpen ons dus om gevaarlijke situaties te vermijden. Ze helpen ons om sneller actie te ondernemen en niet te lang na te denken over wat er gebeurt. Daarnaast helpen emoties je om je behoeftes kenbaar te maken. De emotie van angst laat bijvoorbeeld zien dat je behoefte hebt aan veiligheid.
Emoties zijn vaak heftiger voelbaar dan gevoelens en zetten daardoor aan tot actie. Emoties voelen vaak intens en zijn van korte duur, terwijl gevoelens vaak minder intens zijn en langer kunnen aanhouden. Emoties komen voort uit het limbisch systeem (het primitieve deel van de hersenen).
Zelfbewuste emoties worden ook wel sociale emoties genoemd, omdat deze emoties optreden in relatie tot andere mensen en ons bewust zijn van de oordelen van andere mensen over ons.
Het boek “Als ik nee zeg voel ik mij schuldig” van Manuel J.Smith gaat in op de achterliggende oorzaken waarom je geen nee durft te zeggen. Ook komt dit boek met hele praktische handvatten hoe je je grenzen kunt bewaken en wat vaker nee durft te zeggen. De basis ligt bij assertiviteit.
Zowel bij mannen als vrouwen. De meeste mensen hebben hier maar af en toe last van. Bij minderheid komt dit regelmatig tot altijd voor. Deze schuldgevoelens hebben voornamelijk te maken met overmatig seksueel verlangen en in mindere mate met pornogebruik.
Schaamte komt voort uit een negatieve evaluatie van het zelf en leidt tot gevoelens van ontoereikendheid. In wezen zeggen we tegen onszelf: 'Ik ben slecht'. Schuld daarentegen komt voort uit een negatieve evaluatie van ons gedrag ('Ik heb iets slechts gedaan').
Wat is schaamte
Schaamte is een emotie of een gevoel dat te maken heeft met het afwijken van de eigen normen, bijvoorbeeld door aantasting van trots. Het kan ook te maken hebben met het afwijken van de normen van anderen, bijvoorbeeld de angst om niet meer geaccepteerd te worden.
1) Beschaamdheid 2) Confusie 3) Gemoedstoestand 4) Gêne 5) Gevoel van verlegenheid 6) Modestie 7) Onbehaaglijk verlegen gevoel 8) Schaamtegevoel 9) Schroom 10) Verlegen ...
De formule de schaamte voorbij betekent in zulke contexten niet meer dan dat ten aanzien van een blijkbaar gênant onderwerp de schaamte overwonnen is, waardoor het onderwerp bespreekbaar is geworden.
Authentieke relaties ontstaan wanneer de ander je aantrekt, fascineert, of waardevol of interessant is op zich. Het gaat samen met de bekwaamheid om spontaan, naïef en kwetsbaar te zijn en je te laten raken door die ander. Het lijkt haaks te staan op de maatschappelijke tendens tot beheersbaarheid.
Haat wordt ook als een vorm van omgekeerde liefde gezien: een negatieve aantrekking op grond van psychologische projectie van de schaduwzijde van iemand op een ander. Ook wordt haat juist als een extreme uiting van liefde gezien: de liefde tot het één uit zich in haat voor het ander.