Succesvolle leiders weten altijd welke kant ze op willen (wat ze willen bereiken). Dit weten ze zowel voor zich zelf als de organisatie waar ze leiding aan geven. Alle keuzes en handelingen staan in het teken van dit doel. Deze leiders weten niet alleen rationeel wat ze willen bereiken maar bovenal ook emotioneel.
Het is van belang dat leiders de regie nemen. Leiders moeten kunnen motiveren en inspireren. Communicatieve vaardigheden zoals luisteren en het vermogen tot zelfkritiek zijn belangrijk. Van leiders worden vaak ook coachende vaardigheden gevraagd.
Positief leiderschap is gebaseerd op de positieve psychologie. Als leidinggevende wil je het beste uit jezelf halen en anderen laten floreren, en je behandelt mensen als de unieke persoon die ze zijn, met hun persoonlijke aspiraties, waarden en kwaliteiten.
Voor leidinggevenden is het belangrijk dat ze een eigen mening, idee of visie hebben en dit ook (durven en kunnen) uitdragen. Maar leidinggevenden hebben meer kwaliteiten nodig o.a. om de samenwerking te stimuleren, de ander aan te zetten, te motiveren, ondersteunen of faciliteren om gewenste resultaten te bereiken.
Strategische leiders stellen mensen op alle niveaus in de organisatie in staat beslissingen te nemen. Deze verdeling van verantwoordelijkheid geeft potentiële strategische leiders de mogelijkheid om te zien wat er gebeurt als mensen risico's nemen.
Leiderschap is deels aangeboren, maar is voor een groot deel te leren, zegt hoogleraar Erik van de Loo. “Je kunt leren hoe je verandering leidt; welke handelingen slagen en welke niet. Een leider moet weet hebben van bewezen manieren die een grotere kans van slagen te hebben.” Mensen volgen niet zomaar een leider.
De vier leiderschapsstijlen
Het model heeft twee dimensies: taakgericht en mensgericht gedrag van de manager. Taakgericht leiderschap is sturend waarbij de focus ligt op de uitvoeting van de taak. Mensgericht leiderschap is daarentegen meer ondersteunend en hierbij ligt de focus op de onderlinge verhoudingen.
Nelson Mandela, Barack Obama en Martin Luther King vormen de top drie, terwijl Koningin Maxima, André Kuipers en Floortje Dessing de hoogst gerangschikte Nederlanders zijn in de ranking.
Zelfkennis, aandacht en reflectie is essentieel voor jou als leidinggevende omdat het je vermogen verbetert om effectief te reageren op situaties. Je weet en je ontdekt wat je team en je medewerkers nodig hebben in een bepaalde situatie, en je weet wat jij moet doen om effectief te reageren.
Leiderschap is meer visionair denken, identificatie van middelen en het vermogen om de voortgang naar de visie te beheren. Management is de planning, organisatie en controle over werkzaamheden.
Zowel dichtbij de mensen staan als een gepaste afstand kunnen bewaren. Zowel onafhankelijk en zelfstandig kunnen denken als zich kunnen aanpassen. Doen wat je zegt en zeggen wat je doet. Vertrouwen aan mensen durven geven en je niet irritant bemoeien met de dagelijkse gang van zaken.
Bij faciliterend leiderschap ligt de nadruk niet op het beheersen en controleren van medewerkers, maar staat het ondersteunen van medewerkers in het uitvoeren van hun werk centraal. Het richt zich op het secundaire proces en beïnvloeden hiermee indirect het primaire proces.
o Tactisch niveau ('manager richt in'): het tactisch niveau is het niveau van leidinggevenden die direct leiding geven aan actoren op operationeel niveau, zoals het middenmanagement.
Een belangrijk onderscheid in het geheel van managementtaken is die naar besturingsniveau. Hierbij worden drie niveaus onderscheiden: operationeel, tactisch en strategisch management. Het managen (besturen) van die aspecten die voor het voortbestaan (continuïteit) van de organisatie cruciaal zijn.
Motiverende teamleiders
Hij geeft richting en kaders aan, hij schept voorwaarden, zorgt voor middelen, houdt overzicht en stuurt bij. Hij toont leiderschap en hij weet met zijn team resultaten te behalen.
Een combinatie van de wil om het te doen, de moed om het te durven en het vermogen om het te kunnen. Het is de bereidheid om een bepaald risico te nemen, iets te doen wat je nog niet eerder hebt gedaan om een bepaald doel te bereiken.
Sturend leidinggeven is af en toe nodig. Maar door mensen altijd te vertellen wat ze (niet) moeten doen, maakt hen passief. Beter is om mensen regelmatig zelf te laten nadenken en bewust te laten worden van hun eigen gedrag en verantwoordelijkheden.
Het ontwikkelen van de competentie leiderschap start met zelfinzicht. De belangrijkste voorwaarde voor en eigenschap van natuurlijke leiders: ze zijn bereid en in staat tot zelfreflectie. Want om in verbinding te kunnen staan met alles en iedereen om je heen is het cruciaal dat je een goed zicht op jezelf hebt.