Men omschrijft op deze site normatieve reflectie als: "wat vind ik als hulpverlener, wat zijn mijn dilemma's en keuzes, hoe kijk ik en hoe verantwoord ik – waar loop ik vast?" (Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk, z.d.-a).
Vragen die bij de normatieve kant van reflectie aan de orde kunnen komen, zijn: Ben ik mij over het algemeen bewust van de normatieve dimensie van mijn handelen? Heb ik voldoende oog voor de morele aspecten van een situatie?
Het kenmerk van normatief zijn voor een ander is dat je jouw eigen referentiekader, perceptie maar vooral ook eigen normen verabsoluteert tot een vorm van 'de waarheid' of 'de enige juiste manier'. In feite weet je dan wat goed is voor een ander.
Normatieve professionalisering gaat uit van de vooronderstelling dat elk professioneel handelen, behalve technische en communicatieve kwaliteiten, ook een morele kant heeft (normatieve professionaliteit). Anders gezegd: bij professioneel handelen spelen altijd ook normen en waarden een rol.
Daar liggen verschillende modellen aan ten grondslag. Zo zijn er bijvoorbeeld het spiraalmodel van Korthagen, het ui-model van Korthagen, het model van Kolb (1984), het reflectiemodel van Atkins en Murphy (1984), het model van Oelofsen (2012). Het overgrote deel van de reflectiemodellen is cyclisch.
Reflectievragen om terug te blikken
Wat maakte dat het een succes was? Welke eigenschappen en kwaliteiten heb je hiervoor ingezet? Wat heb je over jezelf geleerd? Op welk moment voelde je je het vrolijkst?
Deze vorm van reflecteren richt zich vooral op het methodisch handelen. Je kunt zo onderzoeken wat het effect is van de methoden die jij inzet. Reflecteren op persoonlijk beroepsmatig handelen in de maatschappelijke context. Bij deze vorm van reflecteren kijk je ook naar de context van jouw functioneren en handelen.
De belangrijkste benaderingen zijn de descriptieve en de normatieve. De descriptieve grammatica is beschrijvend, de normatieve geeft aanwijzingen en wenken. Hoewel de begrippen prescriptief en normatief elkaar goeddeels overlappen, is het laatste begrip iets ruimer.
Een normatieve vraag (hoe moet of zou iets moeten zijn) is bijvoorbeeld of in Nederland de maximumsnelheid op de autosnelwegen moet worden gehandhaafd of hoe personen uit lagere inkomensgroepen tot concertbezoek kunnen worden gestimuleerd.
Normatieve wetenschap is wetenschap die normatieve uitspraken bevat of stelt. Het gebruik van de term is, vanwege zijn contradictoire karakter, in de wetenschappen niet echt gangbaar.
Normen zijn als het ware gedragsregels gefundeerd in waarden. Bijvoorbeeld: ik zal altijd mijn eigen geld verdienen (norm) want onafhankelijkheid (waarde) is belangrijk voor mij. Of: ik zal me nooit anders voordoen dan ik ben (norm) want ik vind authenticiteit (waarde) belangrijk.
Normen komt van het Latijnse woord norma hetgeen winkelhaak, richtsnoer, maatstaf of regel kan betekenen. Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen; ze regelen het dagelijks sociale verkeer. Het zijn algemeen aanvaarde gedragsregels.
Een normatieve uitspraak (ook wel prescriptieve uitspraak) schrijft voor hoe iets zou moeten zijn. Deze uitspraak is waardeafhankelijk; hij is niet juist of onjuist, maar volgt uit de normen en waarden van degene die de uitspraak doet.
Kritisch reflecteren op jouw eigen mening en de mening van anderen, maar ook luisteren naar de mening van anderen is van cruciaal belang in de wetenschap. Met deze vaardigheid ontwikkel je een kritische blik. Niet alleen op het werk van anderen, maar vooral ook op je eigen werk.
rechtswetenschap (rechtsfilosofie) - hetgeen op geschreven of ongeschreven richtlijnen (rechts- of gedragsregels) betrekking heeft.
In kwantitatief onderzoek ligt zowel bij het verzamelen als bij de analyse de nadruk op kwantificatie van data. Bij kwalitatief onderzoek is dat niet het geval. De nadruk ligt daar niet op meten en op het verzamelen van getallen, maar op woorden. Het is subjectiever en interpretatiever.
Taalexperten maken in hun reacties en opiniestukken elke keer weer het onderscheid tussen prescriptieve en descriptieve naslagwerken. De ANS is descriptief: ze beschrijft het taalgebruik en legt niets op. De spellingregels zijn prescriptief: die worden wel opgelegd, toch in de administratie en het onderwijs.
Ideaal als reflectiemateriaal zijn aluminiumplaten welke in een zuurstofloze ruimte (inerte atmosfeer) spiegelglad gemaakt zijn en voorzien van een dunne laag doorzichtige coating . De coating voorkomt de oxidatie van het aluminium. De meeste armaturen zijn om deze reden van dit soort aluminium gemaakt.
Door de gelaagdheid is het model van Korthagen een mooi instrument om door gericht te reflecteren te leren. Hierdoor kom je elke keer weer een stapje verder. Leren is niets anders dan uitproberen, analyseren, daarvan leren en weer uitproberen.
Volgens Groen (2011) is reflecteren het bewust nadenken over je eigen handelen om op die manier je professionaliteit te vergroten. Het is niet evalueren of terugkijken hoe je iets hebt gedaan, maar meer kijken waarom je iets op een bepaalde manier hebt gedaan of doet.