Een wet in formele zin moet ook zijn aangenomen door het parlement. De vaststelling van formele wetten geschiedt in Nederland namelijk door regering en Staten-Generaal gezamenlijk (artikel 81 van de Grondwet). Een koninklijk besluit kan door de regering worden uitgevaardigd zonder directe medewerking van het parlement.
Een Koninklijk Besluit is een besluit van de regering. Volgens artikel 47 van de Grondwet: 'Alle wetten en Koninklijke besluiten worden door de Koning en door één of meer ministers of staatssecretarissen ondertekend'. Er zijn twee soorten Koninklijke besluiten: Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB).
Een ministerieel besluit is een regelge- vende norm die door de bevoegde minis- ter wordt uitgevaardigd en die tot doel heeft het koninklijk besluit waarop het is gebaseerd nader uit te werken en toe te lichten. Zonder koninklijk besluit kan er geen ministerieel besluit worden uitge- vaardigd.
De meeste Koninklijke Besluiten berusten op een formele wet. Er is dan sprake van gedelegeerde wetgeving: de wet bepaalt dat regels nader mogen worden uitgewerkt.Is dat niet het geval, dan spreekt men van een 'zelfstandige' KB.Over een KB wordt advies uitgebracht door de Raad van State.
Een wet in formele zin is een regeling die tot stand gebracht wordt door regering en Staten-Generaal tezamen via de grondwettelijke wetgevingsprocedure. Onder een wet in materiele zin verstaat men iedere algemene, burgers bindende rechtsregel, op overtreding waarvan straf is gesteld.
Ieder besluit van een daartoe bevoegd overheidsorgaan dat algemeen verbindende voorschriften bevat, kan worden beschouwd als een wet. Ook niet algemeen verbindende (formele) wetten van regering en Staten-Generaal gezamenlijk zijn wetten.
Een voorbeeld dat het onderscheid tussen formele en materiële wet illustreert en dat zowel in Nederland als in België toepasbaar is, is de toestemmingswet voor het huwelijk van een lid van het Koninklijk Huis.
Een koninklijk besluit kan door de regering worden uitgevaardigd zonder directe medewerking van het parlement. Een koninklijk besluit kan door een rechter getoetst worden aan de Grondwet, een formele wet niet.
De rechtsgrond van een besluit wordt gevormd door de bepalingen van de teksten van intern recht die een bepaald orgaan van de federale overheid of een deelgebied machtigen om regels te formuleren binnen haar bevoegdheden.
een decreet de hoofdlijnen regelt (zie "Regeling bij decreet")een besluit van de Vlaamse Regering de verdere uitvoering vastlegt (zie "Regeling bij besluit van de Vlaamse Regering")
De minister neemt door zijn handtekening te zetten de staatsrechtelijke verantwoordelijkheid voor het besluit. Het medeondertekenen van wetten en Koninklijke Besluiten door een minister wordt contraseign genoemd. Pas nadat de Koning en een minister het wetsontwerp hebben ondertekend, krijgt het de status van wet.
Een AMvB is een besluit van de regering, waarin wettelijke regels nader worden uitgewerkt. De meeste AMvB's berusten op een formele wet. Wanneer dat niet het geval, spreekt men van een 'zelfstandige' AMvB.
De besluiten worden gepubliceerd in het Staatsblad. De tweede vorm betreft bestuursdaden zoals benoemingen van onder andere burgemeesters, Commissarissen van de Koning en rechterlijke ambtenaren met rechtspraak belast. Ook de verlening van koninklijke onderscheidingen gebeurt bij Koninklijk Besluit (KB).
Er kan niet namens hem worden getekend, want in ons staatsbestel heeft de Koning in functie geen plaatsvervanger. Dit betekent dat het Kabinet van de Koning ook tijdens zijn verblijf in het buitenland spoedeisende stukken elektronisch aan de Koning ter tekening voorlegt.
U ontvangt een officieel uittreksel van het Koninklijk Besluit. Deze wordt naar u opgestuurd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Deze laatste stap om uw naamswijziging te voltooien duurt 10 weken.
De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer (wetgevende macht). Een wet begint met een wetsvoorstel en is klaar na publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen, die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen.
Een klein koninklijk besluit (KB) is een koninklijk besluit van de regering dat zonder medewerking van de Staten-Generaal wordt genomen. Via een klein KB worden onder meer benoeming en ontslag van ambtsdragers (ministers, Commissarissen van de Koning, staatsraden, burgemeesters etc.) geregeld.
Statuut van die Koninklijke besluiten
De wetgever staat aan de Koning toe om op meer vlakken een besluit te nemen. Die besluiten komen meestal in plaats van bestaande wetten. Om de besluiten die onder het regime van de volmachtenwet vallen te onderscheiden van de gewone KB's, worden die KB's genummerd.
Een besluit kan worden genomen uit initiatief van de overheid zelf, maar ook op aanvraag van een burger. Het nemen van een besluit is een proces waarbij aan een flink aantal regels voldaan moet worden. Hierna worden enkel de hoofdregels benoemd.
De Koning en de ministers vormen samen de regering. Het parlement (de Staten-Generaal) controleert de regering. Ministers leggen in het parlement verantwoording af over hun beleid.
Indien het initiatief tot het aanmaken/amenderen van een wet uitgaat van de koning, noemt men dit een voorontwerp. Dit voorontwerp moet ter goedkeuring naar de ministerraad worden gestuurd zodat het een wetsontwerp wordt. De Raad van State (afd. wetgeving) moet verplicht advies geven over dit voorontwerp.
De voorzitter van het parlement beslist welke commissie een voorstel of ontwerp zal behandelen. Ontwerpen van decreet van de regering krijgen voorrang in het parlement. Een volksvertegenwoordiger kan wel voorstellen dat zijn voorstel binnen de twintig werkdagen wordt behandeld. De commissie beslist daar dan over.
In het algemeen geldt dat internationale verdragen (VN/Europa) bovenaan de rangorde staan, gevolgd door landelijke wetgeving zoals de Grondwet, Algemene wet bestuursrecht, Wmo, ministeriële besluiten en regelingen en tot slot de provinciale en gemeentelijke verordeningen en beleidsregels.
De Rijksoverheid maakt beleid, vaardigt wetten uit en ziet toe op naleving. Daarnaast bereidt het Rijk plannen van de regering en het parlement voor. En voert het deze plannen uit.
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak.