Neurose is een geeststoornis die gepaard kan gaan met storende symptomen zoals angst, depressie of dwangverschijnselen, maar dan zonder verlies van realiteitszin, want dan wordt het een psychose.
'Neurose' betekent letterlijk het hebben van zwakke zenuwen. Neurotische mensen kunnen last hebben van negatieve stemmingen, kunnen lijden aan gevoelens van schuld, onzekerheid, jaloezie en angst en maken zich eerder zorgen dan anderen.
Iemand met een psychose ziet of hoort soms dingen die er niet zijn (hallucinaties) en heeft bepaalde ideeën die niet kloppen (wanen). Iemand kan bijvoorbeeld stemmen horen of erg achterdochtig zijn. Een psychose heeft veel invloed op het dagelijks leven, bijvoorbeeld in relaties, sociale contacten, werk of studie.
Bij psychose is sprake van een veranderde beleving van de werkelijkheid die waarnemen, denken en emoties beïnvloedt. De belangrijkste symptomen zijn wanen, hallucinaties, problemen met samenhangend spreken, gedesorganiseerd gedrag en motivatieproblemen.
Behandeling van neurotisch gedrag
Neurotisch gedrag en gevoelens kunnen worden behandeld door middel van psychotherapie. De behandeling van een neurose is erop gericht dat je jezelf leert zien zoals je in werkelijkheid bent. In de behandeling leer je realistisch te voelen en te denken.
Mensen die sterk neurotisch zijn, hebben de neiging om in stressvolle situaties geprikkeld, angstig of anderszins 'negatief' te reageren. Sterk neurotische mensen hebben daardoor last van intense stemmingswisselingen. Ze zijn gevoeliger dan emotioneel stabiele mensen.
De symptomen van psychische instabiliteit of labiliteit kunnen per persoon verschillen. Veel voorkomende kenmerken zijn: Je maakt impulsieve en plotselinge besluiten.Je hebt last van woede-uitbarstingen, je reageert snel boos op anderen.
Iemand die een psychose doormaakt, heeft zijn gedachten, gevoelens en gedrag niet onder controle. Voor hem of haar zijn de wanen en hallucinaties werkelijkheid. Het heeft vaak geen zin om te zeggen: “De stemmen die je hoort zijn niet echt” of “Je wordt niet achtervolgd!”.
Iemand kan in een psychose de meest kwetsende en choquerende dingen roepen, neem dit niet persoonlijk. Neem op het moment dat iemand herhaaldelijk negatief op jou reageert (bijvoorbeeld met agressie of waanideeën) actief afstand. Dit betekent niet dat je hem of haar in de steek laat, maar dat je rust creëert.
Mensen komen tijdens een psychose voor buitenstaanders vaak wel verward over, maar er is meestal niks mis met het bewustzijn en het geheugen. Zaken worden dus vaak zeer goed herinnerd. Soms kunnen dempende effecten van medicijnen er wel voor zorgen dat mensen zich bepaalde zaken niet meer herinneren.
Stress kan een psychose bijvoorbeeld uitlokken; het is een trigger. Voorbeelden van stressoren zijn: niet goed kunnen slapen, grote veranderingen of problemen op je werk of in je sociale omgeving. Als je psychotische klachten krijgt, is er vaak sprake van een vorm van stress in je leven.
Tot 35% van de psychose verdwijnt spontaan in 6 weken. Met medicatie verdwijnt het weliswaar vaker (55%), maar het is dus niet zo dat de psychose ALTIJD een negatieve spiraal van almaar verdergaande psychose voorspelt.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Neuroticisme is geen aandoening, het is een etiket dat mensen krijgen die hoog scoren op 'emotionele instabiliteit'. Wie neurotisch is, heeft simpelweg eerder last van onprettige gevoelens als stress, boosheid, bezorgdheid en irritatie.Nare gebeurtenissen die elk mens raken komen harder binnen.
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
“Dat heeft te maken met de plasticiteit van het brein. Hoe jonger je bent, hoe meer zich dat nog kan aanpassen. Daarnaast levert iedere psychose hersenschade op. Dus hoe beter je die kunt voorkomen, hoe minder schade.”
Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van een psychose. Het is een combinatie van genetische en persoonlijke factoren. Het is dus ook niet te voorspellen wie een psychose krijgt en wie niet.
Je hoort dan iets wat je niet kunt plaatsen. Bij een lichte psychose kun je je daardoor onrustig of verward voelen en je hebt een angstig gevoel, omdat je dingen hoort die heel raar of naar zijn. Soms kan het zo zijn dat de stem je een opdracht geeft om iets te doen.
Er is een verband tussen angst, depressie en psychose. In een zware depressie, of door veel angst kan een psychose ontstaan. Een psychose kan er ook weer voor zorgen dat iemand nadien veel angst heeft en na een psychotische ontregeling een depressie krijgt.
Gedrag waar je op kan letten zijn: nieuwe/toegenomen concentratieproblemen, slaapproblemen, gejaagdheid of onrust, opvliegendheid, maar ook problemen met voeding of gebruik van alcohol of drugs. Reacties en emoties. Wanneer we (even) niet lekker in ons vel zitten, merk je dat aan de manier waarop we ons uiten.
Je kunt iemand die emotioneel onbereikbaar is herkennen aan afstandelijk gedrag. Personen die emotioneel onbereikbaar zijn, hebben moeite om over hun diepste gevoelens te praten en hun emoties te uiten. Ze zijn onafhankelijk en onvoorspelbaar en dat zul je merken in de communicatie en in hun lichaamstaal.
Mensen met alexithymie hebben vaak naast de bovengenoemde symptomen te lijden van chronische dysforie of uitbarstingen van schreeuwen of woede. Bij het vragen naar gevoelens kunnen de meesten zich redelijk uiten, maar lijken verward bij vragen over details.
Bel je behandelaar of je huisarts. Het is belangrijk dat een psychose zo kort mogelijk duurt. Je kunt medicijnen tegen een psychose krijgen en medicijnen om rustiger te worden. Ook therapie helpt je weer controle te krijgen over je gedachten en leven.
Iemand die psychosegevoelig is, heeft problemen met de waarneming (hallucinaties) en/of het denken (wanen of verward denken). In de ogen van anderen is hij of zij het contact met de werkelijkheid kwijt. Psychotische ervaringen maken iemand angstig, achterdochtig of somber.