De oudste algemeen erkende fossielen zijn die uit de Strelley Pool in de regio Pilbara in West-Australië. Het zijn stromatolieten: afzettingsgesteente dat ontstaat doordat micro-organismen sedimenten invangen en vasthouden. Deze fossielen zijn 3,4 miljard jaar oud.
Fossiele bacteriën bewijzen dat het leven 3,8 miljard jaar geleden al bestond. Een internationaal team van wetenschappers heeft in het noorden van Quebec, Canada, resten gevonden van bacteriën. Deze resten zijn ten minste 3,8 miljard jaar oud en zijn daarmee de oudste fossielen die ooit gevonden zijn op aarde.
De eerste resten van een dinosauriër zijn voor zover bekend gevonden door May Ann Mantell uit Engeland. Ze deed de ontdekking in 1822 in het zuiden van Engeland. Ze vond een stuk van een dijbeen en een paar tanden. Deze vondst bracht ze naar Richard Owen, een professor bij de universiteit van Oxford.
Een fossiel ontstaat doordat er bijvoorbeeld een vis doodgaat. De zachte delen zoals de huid verdwijnen, maar de harde delen zoals het bot blijven liggen. Er komt een laagje zand of modder op de botten terecht en de botten maken dan een afdruk. En wat er overblijft, is een fossiel.
"De schatting van de ouderdom van de fossielen is gebaseerd op twee technieken die allebei zijn gebaseerd op de aardlagen waar die vondsten gedaan zijn. Die lagen zijn licht radioactief. Als je daar de jaarlijkse radioactieve dosis van vaststelt dan kun je op hun ouderdom uitkomen. De datering is zeer solide."
Fossielen zijn meestal héél oud. De jongste fossielen (zoals bijvoorbeeld uit de ijstijd) zijn al gauw 10.000 jaar oud. Sommige hele oude fossielen zijn wel 550 miljoen jaar oud. Dat is 550.000.000 jaar!
Waarschijnlijk leefde de Nyasasaurus Parringtoni zo'n 245 miljoen jaar geleden. Het schepsel was ongeveer zo groot als een labrador en de resten werden gevonden in de jaren dertig door wetenschapper Rex Parrington, bij het meer Nyasa in het huidige Afrikaanse land Malawi.
Ze vertellen de verhalen van de interactie tussen levende organismes. Zoals de verhalen van onze voorouders maar ook de verhalen van bijvoorbeeld de schepping van het melkwegstelsel. Dus mineralen, kristallen en stenen zijn meer dan 5 miljard jaren oud.
Van dier of plant tot fossiel
Er zijn twee soorten fossielen: 1. Afdrukken van dieren of planten in steen, zoals pootafdrukken of de afdruk van een blad.
Het tot nu toe oudste wiel ter wereld zou zijn gevonden in Slovenië, in een moerasgebied ten zuiden van Ljubljana. Archeologen omschrijven het voorwerp als een essenhouten wiel dat ze dateren tussen 3500 en 3250 v. Chr.
Ammonieten zijn misschien wel de meest bekende fossielen op aarde. Deze dieren leefden in de oceanen tussen 240 - 65 miljoen jaar geleden. Ze stierven zo'n 65 miljoen jaar geleden uit, rond dezelfde tijd als de dinosaurussen, en hebben een waardevolle schat achter gelaten.
Graniet is hard en duurzaam en daarom is er een gezegde “zo hard als graniet”. Graniet is een stollingsgesteente dus gevormd vanuit magma of lava. Als de vloeibare steen afkoelt wordt deze bikkelhard. Hierdoor is graniet zeer duurzaam en heeft het weinig onderhoud nodig.
Hoeveel mineralen zijn er in de wereld? Er zijn ongeveer 4.000 tot 5.000 soorten edelstenen en mineralen. Er worden ook nog steeds nieuwe ontdekt. Maar ongeveer 30 soorten komen over de hele wereld voor.
Aan de trage afkoeling en lange groeiperiode dankt graniet zijn grote kristallen, die met het blote oog ook goed in de zwerfstenen zijn waar te nemen. Het gesteente waaruit Ålandrapakivizwerfstenen afkomstig zijn is ongeveer 1,6 miljard jaar geleden op de Ålandeilanden voor de zuidwestkust van Finland ontstaan.
Zo'n 70 procent van het leven op aarde verdween. Maar op de grond overleefde een bijzonder dier door. Onderzoekers zijn er achtergekomen dat een weerbarstige schildpad de allesverwoestende meteoriet-inslag als enige op het noordelijk halfrond heeft weten te overleven.
Op het eind van het Krijt, 66 miljoen jaar geleden, stierven de meeste dinosauriërs uit, wellicht ten gevolge van een meteorietinslag. Sommige dinosauriërs overleefden echter, namelijk de groep van de vogels.
Pteranodon De pteranodon is een andere vliegende dino. Dit dier behoort tot de groep Pterodactyloidea, een groep van alleen maar vliegende dino's. Dit dier leefde in het late Krijt en was familie van andere vliegende dino's zoals de pterodactylus en quetzalcoatlus . De pteranodon had een spanwijdte van wel zes meter!
De meeste fossielen zijn versteend en vaak miljoenen jaren oud. Fossielen zijn te vinden op plekken waar vroeger een zee of een meer is geweest. Als het zeeniveau gedaald is, komen de oude lagen met gesteenten boven water. In Zuid-Limburg bijvoorbeeld worden fossielen van zee-egels en Maashagedissen gevonden.
Botten en fossielen. Als je een bot of fossiel gevonden hebt en je wilt weten wat het is, kan je het beste met het bot naar Ecomare gaan. Als dat niet kan, maak dan foto's van het bot aan alle kanten, met een liniaal erbij voor de maat.
Als het fossiel zelf niet te dateren is, bepalen onderzoekers de leeftijd van de aardlaag waarin het ligt. Ook dat kan met radioactief verval. In dit geval geen radioactief koolstof, maar bijvoorbeeld radioactief uranium of kalium. Dat zit in vulkanisch gesteente en in as en heeft een veel langere vervaltijd dan C14.
Toch zijn er ook zeldzame ammonieten die wel tienduizend euro kunnen opleveren.
Meer dan 150 miljoen jaar oud
Deze fossiele exemplaren komen uit het Jura tijdperk en zijn tussen de 150 en 200 miljoen jaar oud. De zee egels zijn gevonden in Madagaskar. Kenmerkend voor deze soort is het vijf vingerige bloemblad. Dit zijn eigenlijk poriën waarmee het diertje kan bewegen.
De ammonieten (ammonoidea) waren zeedieren die voorkwamen, vrijwel over de hele wereld, van het Laat-Paleozoïcum tot het Mesozoïcum. Er bestaan kleine en grote ammonieten, tot 2,5 meter diameter. Dit exemplaar is ongeveer 120 euro waard.