Noorderlicht bestaat uit meerkleurig, wazig en langzaam bewegend licht dat op ongeveer 100 tot 1000 kilometer hoogte boven het land zweeft. Vaak is het licht groenig-geel, maar violet tot rood komen ook voor. De vorm van het lichtschijnsel kan ook verschillend zijn: boog-, gordijn- en sluiervormig.
Noorderlicht ontstaat als elektrisch geladen deeltjes van de zon via de noord- of zuidpool van de aarde binnendringen in de dampkring. Die elektrisch geladen deeltjes (protonen en elektronen) worden bij grote zonneactiviteit in de ruimte geslingerd: een zonnestorm ofte CME (Coronal Mass Ejection).
Wat gebeurt er precies? Wanneer de deeltjes het magnetische schild van de aarde ontmoeten, worden ze naar een ovaal geleid rond de magnetische noordpool. Daar interageren ze met de bovenste lagen van de atmosfeer. De energie die daarbij vrijkomt kunnen wij zien als het noorderlicht.
Natuurkunde van het poollicht
Het aardmagnetisch veld zorgt ervoor dat de deeltjesstroom richting de aarde wordt aangetrokken. Het wordt in de richting van de Noord- en Zuidpool afgebogen en dringt daar met verhoogde snelheid de atmosfeer binnen. Hierdoor ontstaat respectievelijk het noorderlicht of het zuiderlicht.
De deeltjes botsen met zuurstof en stikstofatomen- en moleculen bij de polen.De energie van deze botsing komt vrij in de vorm van licht: het noorderlicht (bij de noordpool) en het zuiderlicht (bij de zuidpool).
Hoe verder je naar het noorden reist, hoe langer die middernachtzonperiode duurt. Op de poolcirkel zie je het fenomeen 20 dagen lang, van 12 juni tot 1 juli. Bij de Noordkaap, het noordelijkst bereikbare punt op het Europese vasteland kun je de middernachtzon ervaren van 14 mei tot 29 juli.
Het noorderlicht ontstaat doordat er elektrisch geladen deeltjes van de zon de ruimte in worden geslingerd. Zodra dit in aanraking komt met onze atmosfeer, worden er lichtdeeltjes gecreëerd. Hoe meer zonneactiviteit, hoe intenser het noorderlicht.
Aurora Borealis, een ander woord voor het noorderlicht
Een ander woord voor het noorderlicht is Aurora Borealis. Dit is een Latijnse benaming. Ben je trouwens ook bekend met het bestaan van het zuiderlicht? De Latijnse benaming voor het zuiderlicht is Aurora Australis.
Wanneer je het Noorderlicht in het echt ziet, dan kom je erachter dat de kleuren helemaal niet zo fel zijn zoals je hebt gezien op foto's. Vaak heeft het licht een meer melkachtige, witte kleur.Als je geluk hebt, dan zie je misschien een vage glinstering van groen, lichtpaars of roze.
Waarom in de winter? Het noorderlicht ziet u het gemakkelijkst midden in de winter, omdat de nachten dan langer zijn en er minder waterdamp de hemel vertroebelt dankzij de ijzige kou. Het is echter ook voorgekomen dat de aurora al in augustus en tot in april werd waargenomen.
Voor het noorderlicht moet je dus richting het noorden, naar landen zoals IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland of Groenland. Al is het noorderlicht heel soms zelfs ook in Nederland te zien, maar dan alleen op plekken waar je zo min mogelijk lichtvervuiling hebt (zoals op de Waddeneilanden bijvoorbeeld).
Noorderlicht alert
Noorderlicht is zeldzaam in Nederland. Maar ook hier is het zeker mogelijk om het poollicht te zien, als je weet wanneer je moet kijken.
Om noorderlicht te kunnen waarnemen moet het in de eerste plaats donker zijn. Dus zodra de duisternis valt, is het te zien, zelfs al is dat om 14:00 uur 's middags, bijvoorbeeld in Lapland, Noord-Noorwegen of op Spitsbergen.
De kleur van het noorderlicht wordt bepaald door het soort atoom dat botst met de zonnewind. Wanneer de geladen deeltjes uit de zon in aanraking komen met zuurstofatomen, ontstaat rood en groen poollicht.
Het noorderlicht is er eigenlijk het hele jaar door, dus niet alleen in de herfst en winter. Omdat het donker moet zijn om het licht goed te zien, bieden de donkere seizoenen de ideale omstandigheid. Wel moet het een heldere avond zijn zonder regen en wolken en reis je beter even uit de verlichte stad.
Het poollicht, noorderlicht of Aurora Borealis is hetzelfde. Het is een spectaculair natuurfenomeen waarbij atomaire deeltjes van de zon in de hoge atmosfeer van de aarde golven of gordijnen van groene of soms rode kleuren aan de hemel vormen.
De aurora borealis manifesteert zich in een enorme ring boven de geomagnetische noordpool van de aarde, die de aurora-ovaal wordt genoemd. Het noorden van Noorwegen ligt midden in die zone en daardoor is het noorderlicht hier in de winter bijna elke avond en vrijwel overal te zien.
Canada & Alaska
Hier is het Noorderlicht het sterkst.
Noorderlicht komt in de buurt van de poolstreken haast gedurende elke heldere en donkere nacht voor aan de hemel. Meestal bevindt de noorderlichtzone zich tussen de 70ste en 80ste breedtegraad. In Lapland en Noord-Noorwegen is de kans dus groot dat je noorderlicht ziet.
In Nederland is kans om het noorderlicht te zien als een krachtige uitbarsting aan het oppervlak van de zon heeft plaatsgevonden. Daarbij geldt: hoe noordelijker in Nederland je zit, des te groter de kans om het te zien.Favoriet zijn dan ook de Waddeneilanden.
Veel mensen beweren toch dat ze het Noorderlicht kunnen horen. Het gaat dan om krakende of suizende geluiden, vaak synchroon met de (golfachtige) bewegingen van het Noorderlicht. Bij een intense show 'hoor' ik het zelf ook wel eens!
Het moet een open en heldere hemel zijn (dus geen bewolking)Het moet donker zijn (aan de noordpool dus van oktober tot maart). In en rondom steden heb je al snel te veel last van lichtvervuiling, maar op het platteland of in de natuur heb je daar minder last van. Het licht van de maan moet zwak zijn.
De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht. Daarom gaat de zon voor enkele weken niet onder boven de poolcirkel. In Noorwegen is Spitsbergen de plek waar de middernachtzon het langst te zien is.
De maanden december tot en met februari heb je de beste kansen om het noorderlicht te zien. Vanaf eind augustus is het trouwens al mogelijk om het poollicht te zien in het noorden van Scandinavië.
Noorderlicht verschijnt het vaakst in de uren rond middernacht. Als er recentelijk een CME (plasmawolk) vanaf de zon is gelanceerd, moet deze eerst bij de aarde aankomen voordat er iets gebeurt. Via social media laten we het weten zodra iets binnenkomt of als er iets aan zit te komen.