Het ANGELO-raamwerk (Swinburn e.a., 1999) is een ecologisch model ontwikkeld voor het in kaart brengen van de omgevingsfactoren in relatie tot overgewicht en obesitas. ANGELO staat voor 'Analysis grid for environments linked to obesity'.
Het ASE-model is een uitbreiding van de Theory of Planned Behavior en houdt rekening met externe variabelen die indirect het gedrag van mensen beïnvloeden en barrières tussen de intentie en het daadwerkelijke gedrag.
Het model van Dahlgren en Whitehead: Dit model laat zien dat gezondheid mede bepaald wordt door bijvoorbeeld het sociale netwerk en de cultuur van een land (van herkomst). Of mensen op straat elkaar kennen, kan invloed hebben op de fysieke gezondheid.
Marcel Balm omschrijft in zijn zes stappen gedragsverandering model het proces waar mensen doorheen gaan gedurende verandering. Mensen doorlopen volgens hem in de complexiteit van verandering zes fasen, te weten: openstaan, begrijpen, willen, kunnen, doen en volhouden.
Deze factoren zijn geformuleerd naar aanleiding van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 1997. BRAVO staat voor Beweging, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning.
3 factoren
Het Triademodel noemt drie noodzakelijke factoren voor gedrag: motivatie;capaciteit;gelegenheid.
Het verandermodel van psycholoog Lewin is een van de bekendere modellen die bij verandermanagement worden gebruikt. Het model gaat uit van drie fasen, waarbij open communicatie, betrokkenheid en ondersteuning belangrijke factoren zijn.
Het model van Lalonde (1974) maakt een onderscheid tussen vier soorten determinanten die samen iemands gezondheid bepalen: Biologische factoren: bijvoorbeeld erfelijkheid, later verworven verwondingen. Zorgvoorzieningen: bijvoorbeeld kwaliteit en beschikbaarheid van de zorg. Leefstijl: bijvoorbeeld voeding en beweging.
Het regenboogmodel voor geïntegreerde zorg is een zorgmodel dat tot doel heeft om uitgebreide en gecoördineerde zorg te bieden aan patiënten. Dit model is gebaseerd op het idee dat zorgverleners samen moeten werken om zorg te leveren die is afgestemd op de unieke behoeften van elke patiënt.
De Bateson logische niveaus werden ontwikkeld door Gregory Bateson. Hij gaat ervan uit dat we veranderen en ontwikkelen door middel van leren en denken. Onze manier van denken heeft volgens hem namelijk invloed op het vermogen om te leren en het vermogen tot leren bepaald hoe we ons ontwikkelen en veranderen.
GVO staat voor gezondheidsvoorlichting, voorlichting gericht op de zorgvrager met het verpleegkundige doel de zorgvrager te motiveren zich anders, gezonder te gaan gedragen. Dit doelgericht motiveren tot ander, gezonder gedrag noemen we intentionele voorlichting.
Kort gezegd wordt volgens het I-Change model gewenst gedrag vertoond wanneer er bewustzijn is van het probleem (gedrag) en daarnaast de motivatie en de intentie bestaan om te willen veranderen, er voldoende gezondheidsvaardigheden zijn en potentiële barrières worden weggenomen.
Dus: de attitude is de houding ten opzichte van het gedrag en wordt bepaald door ervaringen en verschillende soorten beliefs ten opzichte van het gedrag.
Theo Poiesz (hoogleraar Economische Psychologie) ontwikkelde het Triade-model (1996) om op eenvoudige en praktische wijze gedrag op een systematische wijze te doorzien en te sturen. Hij spreekt over drie factoren bepalend zijn voor het veranderen van gedrag: motivatie, capaciteit en gelegenheid.
McKinsey's 7S-model bestaat uit het 7-stappenplan: Significante waarden (shared values), Strategie, Structuur, Systemen, Staf (personeel), Stijl van het management en Sleutelvaardigheden.
In het model worden drie factoren genoemd die bij elk gedrag een rol spelen: capaciteit, omgeving en motivatie. Deze drie factoren interacteren voortdurend met elkaar en bepalen of je een bepaald gedrag wel of niet uitvoert. * Opportunity betekent gelegenheid. Hier vertalen we het als omgeving.
Onderzoek uit 2009 stelt dat het gemiddeld 66 dagen duurt om een nieuwe gewoonte aan te leren (2). Hoe lang het precies duurt varieert echter sterk van persoon tot persoon. Het onderzoek stelt namelijk ook dat het tussen de 18 en 254 dagen kan duren voor iemand zich een nieuwe gewoonte eigen maakt.
De cirkel van gedragsverandering maakt inzichtelijk welke stappen er doorlopen worden in een veranderingsproces. Het veranderingsproces wordt in een cirkel van zes stappen weergegeven. De cirkel is gebaseerd op het transtheoretische veranderingsmodel van Prochaska en Diclemente.
' waarin vier fasen worden onderscheiden die mensen op grillige wijze doorgaan als ze met een verandering worden geconfronteerd: ontkenning, weerstand, zelfonderzoek en verbinding.
De B staat voor voldoende bewegen, de R voor niet roken, de A voor matig met alcohol, de V voor gezonde voeding en de O voor voldoende ontspanning. Deze term wordt voornamelijk gebruikt door arbodiensten en gezondheidsmanagers, maar ook door fysiotherapeuten en vitaliteitscoaches.
Ongezond gedrag, zoals roken, alcoholgebruik, te weinig bewegen en ongezonde voeding, was in 2015 verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast, ruim 35 duizend doden en 9 miljard aan zorguitgaven.
Het Health Field Concept (Lalonde, 1974) verdeelt de beïnvloedende factoren of determinanten van gezondheid onder in vier categorieën: biologische factoren, voorzieningen in de gezondheidzorg, leefstijl en omgeving.