In de Wet zorg en dwang staat dat er ernstig nadeel is als er (een grote kans is op) bijvoorbeeld verwonding of levensgevaar. Er is ook sprake van ernstig nadeel als uw familielid zichzelf verwaarloost of financieel in de problemen raakt. Of als hij agressie bij anderen oproept.
Als je naaste zich verzet tegen de zorg die zorgverleners geven, noem je dat onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen worden gegeven om 'ernstig nadeel' te voorkomen. Bijvoorbeeld bij verwaarlozing of omdat je naaste een gevaar is voor zichzelf of de omgeving.
Het is niet nodig dat er al iets ernstigs is gebeurd, de kans daarop is voldoende. Maar die kans op ernstig nadeel moet natuurlijk wel reëel en acuut zijn. Er is een ernstig vermoeden dat het gedrag dat leidt tot ernstig nadeel wordt veroorzaakt door een psychische stoornis. Een psychiater moet dit vaststellen.
Het uitgangspunt van de Wzd is: géén onvrijwillige zorg, behalve wanneer het niet anders kan. De zorg voor ouderen met dementie en mensen met een beperking moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis gebeuren.
In de Wet zorg en dwang staat dat er ernstig nadeel is als er (een grote kans is op) bijvoorbeeld verwonding of levensgevaar. Er is ook sprake van ernstig nadeel als uw familielid zichzelf verwaarloost of financieel in de problemen raakt. Of als hij agressie bij anderen oproept.
Voorbeelden van ethische dilemma's
Een aantal voorbeelden: Wat is een goede balans tussen het geven van autonomie (vrijheid, eigen regie) aan cliënten en het beschermen van deze kwetsbare mensen door vrijheidsbeperking op te leggen om risico's te voorkomen?
een opname op basis van een besluit tot opname en verblijf. een onvrijwillige opname op grond van een rechterlijke machtiging. een onvrijwillige spoedopname op grond van een inbewaringstelling.
Er is sprake van zorg als een cliënt of zijn vertegenwoordiger níet instemt met zorg of waartegen de client zich verzet: toedienen vocht, voeding en medicatie, medische handelingen en therapeutische maatregelen; beperking van bewegingsvrijheid (ook fixatie);
Ook bijvoorbeeld een wijkagent kan melding hebben gedaan. Zij mogen de officier van justitie vragen om een verzoek voor een zorgmachtiging voor u voor te bereiden. Ook kan het zijn dat een familielid, of iemand anders, bij de gemeente gemeld heeft dat hij zich zorgen over u maakt.
De wetgever heeft bepaald dat de wilsbekwaamheid van een cliënt ter zake moet worden beoordeeld door een deskundige zorgverlener. Deze deskundige zorgverlener moet de beoordeling verrichten conform de gangbare richtlijnen(artikel 3 lid 2 Wzd).
Zolang onvrijwillige zorg noodzakelijk blijft om ernstig nadeel te voorkomen → zo door met evaluatie van het zorgplan en verlenging onvrijwillige zorg met maximaal 6 mnd.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gebruikt een brede definitie: vrijheidsbeperking omvat alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken. Het gaat dus om: fysieke maatregelen (afzondering, onrustbanden, verpleegdekens, tafelbladen) medicatie die het gedrag beïnvloedt.
Eén daarvan is het aantal vrijheidsbeperkende maatregelen. Daaronder vallen het geven van gedwongen medicatie, het gebruiken van een stoel waaruit je niet zelfstandig kunt opstaan of een band waarmee je in bed wordt vastgelegd. Maar ook: een laag-laag-bed, een valmat en een sensor.
Het toepassen van onvrijwillige zorg wordt door de wetgever niet beschouwd als een voorbehouden handeling. Dit betekent dat onvrijwillige zorg in beginsel door iedereen mag worden toegepast zonder aanvullende voorwaarden.
De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt hoe en wanneer een cliënt onvrijwillige zorg krijgt of onvrijwillig opgenomen kan worden. Onvrijwillige zorg of opname mag volgens de Wzd alleen als het écht niet anders kan. Een onvrijwillige opname mag alleen in een instelling die geregistreerd staat.
De eerste rechterlijke machtiging duurt maximaal zes maanden. Daarna kan het CIZ weer een rechterlijke machtiging vragen. De maximale geldigheidsduur van de tweede machtiging is: voor mensen met een verstandelijke beperking 2 jaar.
Wet zorgt voor meer zorgvuldigheid bij onvrijwillige zorg
De nieuwe wet zorgt immers voor het zorgvuldiger omgaan met iedere vorm van onvrijwillige zorg. De wet zal hierdoor naar verwachting tot meer bewustwording over onvrijwillige zorg leiden. Vooral in de thuissituatie ontbreekt het hier vaak aan.
Hardeman: 'Als een cliënt zijn bed uit wil en over een bedhek probeert te klimmen, is er meer risico op een valpartij met ernstig letsel, dan wanneer de bedhekken omlaag staan. Daarnaast kunnen bedhekken de cliënt een opgesloten gevoel geven en de cliënt is volledig afhankelijk van de zorg om uit bed te komen.
De Wet zorg en dwang regelt de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) die onvrijwillige zorg krijgen. Daarnaast regelt deze wet de onvrijwillige opname.
Wie kan de aanvraag doen? U kunt voor uw familielid van 12 jaar of ouder een aanvraag doen voor een 'besluit tot opname en verblijf'. Een cliëntondersteuner of de zorgaanbieder kan u helpen bij het doen van de aanvraag. Uw familielid kan zelf geen aanvraag doen.