COPD is een longziekte waarbij je longen zijn beschadigd. Je hebt minder zuurstof en ademen is moeilijker. Hierdoor heb je minder energie. Normale dingen zoals traplopen, boodschappen doen of je aankleden kunnen lastig zijn.
COPD is een chronische ziekte, dat wil zeggen dat u er niet van kunt genezen. COPD staat voor 'chronic obstructive pulmonary disease'. Bij COPD hebt u last van vernauwing van de luchtwegen als gevolg van ontsteking en kunnen de longen ook beschadigd zijn. Hierdoor ontstaat vervolgens benauwdheid.
Bij longemfyseem gaan longblaasjes verloren en wordt het oppervlak van de long dat zuurstof op kan nemen kleiner. De meest voorkomende oorzaak van longemfyseem is roken. Symptomen van longemfyseem zijn kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten, benauwdheid en vermoeidheid.
Roken (90% van de gevallen) Astma. Vervuilde lucht. Erfelijke factoren.
Bij emfyseem is er sprake van een permanente beschadiging van de wand van de kleine luchtzakjes in de longen (de zogenaamde longblaasjes). Beschadiging van de wanden van de longblaasjes veroorzaakt een verminderde uitwisseling van zuurstof en koolzuurgas van de longen naar het bloed.
Als je stopt met roken zullen kapotte longblaasjes niet herstellen. Wel zullen de 'goede' longblaasjes weer beter gaan werken. En zodra je niet meer rookt gaan er geen longblaasjes meer kapot. Vanaf het moment dat je niet meer rookt begint het herstel.
Bij patiënten met COPD zou toediening van zuurstof de hypoxemie niet opheffen, maar de mogelijk al aanwezige hypercapnie ofwel een verhoogde concentratie koolstofdioxide in het bloed, kunnen verergeren (zie kader Hypoxic drive hierboven).
Je kunt benauwd zijn bij inspanning bijvoorbeeld, of gewoon bij dagelijkse bezigheden. Soms kan dit zelfs zo erg zijn, dat je elke dag extra zuurstof nodig hebt. Er zijn ook mensen met ernstige COPD die zo benauwd en vermoeid zijn, dat zij een rolstoel of scootmobiel nodig hebben.
Laatste fase van COPD
Bij COPD worden de klachten in de loop van de jaren steeds erger. In de laatste fase van COPD worden de klachten snel erger. We noemen dit de palliatieve fase. De arts probeert dan vooral de ziekte draaglijk voor je te maken (volgens de richtlijn palliatieve zorg).
Roken is de belangrijkste oorzaak voor COPD; 90–95% van de COPD'ers rookt of heeft gerookt. Roken leidt echter ook tot systemische en coronaire atherosclerose. Beide vormen van atherosclerose zijn weer een belangrijke oorzaak voor het ontwikkelen van hartfalen.
Eerst vooral bij inspanning, later ook in rust. Bij longfibrose is het littekenweefsel blijvend: eenmaal beschadigd longweefsel kan niet meer herstellen. Er bestaat geen geneesmiddel voor longfibrose. Op dit moment zijn er alleen medicijnen die het ziekteproces kunnen vertragen.
Zodra je gestopt bent met roken beginnen de longen met het opruimen van slijm en andere rookoverblijfselen. In veel gevallen zullen de longen na 3 maanden weer in staat zijn zich zelf schoon te houden. De longfunctie kan wel tot 30% verbeteren.
Lange tijd werd gedacht dat schade aan de longen blijvend en onomkeerbaar was. Uit recenter onderzoek blijkt echter dat dit niet waar is. Ondanks dat er schade kan blijven bestaan, herstellen de longen beter dan aanvankelijk werd gedacht. Dit komt omdat nooit alle longcellen beschadigd raken door het roken.
COPD associëren we met hoesten en kortademigheid. Maar mensen met COPD hebben ook meer pijn dan mensen zonder COPD. Pijn komt het meest voor bij matig-ernstige COPD en is gerelateerd aan comorbiditeit en voedingstoestand.
Vernauwing van de kleine luchtwegen komt voor bij elke COPD-patiënt. Deze vernauwing zorgt ervoor dat het veel moeite kost om lucht uit te ademen. Dit geeft een kortademig gevoel.
Bij COPD-patiënten ontstaat vaak een ademhaling waarbij even lang in- als uitgeademd wordt. Het is juist beter om de uitademing langer te maken waardoor er meer ruimte komt om de longen weer te vullen met nieuwe zuurstof.
Medicijngebruik. Luchtwegverwijders en ontstekingsremmers zijn de belangrijkste medicijnen bij de behandeling van COPD. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom de luchtwegen verslappen, waardoor de luchtwegen bijna direct verwijden en de kortademigheid vermindert.
Dat ons longweefsel zich in de loop der jaren steeds minder goed herstelt, is op zich normaal. Met het ouder worden, neemt de longfunctie langzaam af. Daar merk je meestal weinig van. Reinoud Gosens: 'Maar bij mensen met COPD gaat dat proces wel twee of drie keer zo snel.
De meeste mensen die COPD krijgen, zijn ouder dan 40 jaar. U kunt 1 of meer van deze klachten hebben: U moet vaak hoesten en u hoest slijm op.
Voor mensen met COPD kan het BIPAP-apparaat letterlijk een verademing zijn. 'Waar de CPAP helpt met inademen, ondersteunt de BIPAP bij in- en uitademen. In ons ziekenhuis stellen we het in voor mensen met ernstig COPD om 's nachts thuis te gebruiken. Sommigen gebruiken het ook als ze tussen de middag rusten.
Sommige mensen met COPD hebben extra last van warm weer, of van koud en vochtig weer. Koude en vochtige lucht kan de longen prikkelen. Je kunt je daar op kleden of, in overleg met je arts, je medicijnen meer of minder gebruiken. Lees de tips bij koud weer.
Als je als patiënt je goed aan de beweeg- en leefregels houdt, kan COPD heel lang stabiel blijven. Belangrijk is het zoveel mogelijk voorkomen van eerder genoemde longaanvallen. Dat kan dus dankzij telemonitoring en daarbij hebben wij een longaanval-actieplan ontwikkeld.
Heb je een saturatie van 95% of hoger, dan is de saturatie normaal en heb je genoeg zuurstof in je bloed. Een saturatie van 91, 92 of 93% is lager dan normaal, maar nog geen reden om je zorgen te maken. Is de waarde 90% of lager, dan heb je een tekort. Dit heet desaturatie.
In GOLD-criteria betreft dit veelal patiënten in stadium 3 en 4. Er is sprake van ernstige ziektelast als patiënten last krijgen van longaanvallen. Deze gaan gepaard met toegenomen benauwdheid, vermoeidheid en steeds meer beperkingen in het dagelijkse leven.
Bij een longaanval worden COPD-klachten ineens erger. Binnen 1 of een paar dagen krijgt u meer last van hoesten, benauwdheid en slijm. Ademen gaat moeilijk. Het is vaak een heftige ervaring voor u.