Een PSA waarde geeft aan hoeveel prostaatspecifiek antigeen (PSA) het klierweefsel van de prostaat afgeeft aan het bloed. De PSA waarde kan stijgen door een vergrote prostaat, een ontstoken prostaat of door prostaatkanker. Wat zijn hoge PSA waarden? Hoge PSA waarden zijn PSA waarden hoger dan 10 µg/l.
Een PSA-waarde hoger dan 3 kán een aanwijzing zijn voor prostaatkanker. PSA is een zogenaamde tumormarker. Het kan ook iets zeggen over de grootte van een tumor en of er wel of geen uitzaaiingen zijn. Maar een verhoogde PSA-waarde kan ook wijzen op bijvoorbeeld een ontsteking of prostaatvergroting.
Een normale PSA-waarde verschilt per leeftijd: 40 - 49 jaar: PSA-waarde tot 2.5. 50 - 59 jaar: PSA-waarde tot 3.5. 60 - 69 jaar: PSA-waarde tot 4.5.
De PSA-waarde ligt, afhankelijk van de leeftijd, gemiddeld tussen nul en vier microgram per liter bloed. Ook mannen met een normale PSA-waarde kunnen echter prostaatkanker hebben. De kans hierop is niet zo groot. De betekenis van de PSA-waarde is dus niet eenduidig.
PSA waarde hoger dan 10 µg/l
Is de PSA waarde te hoog: hoger dan 10 µg/l dan is de kans op prostaatkanker hoger dan 65%. Dit zegt echter niets over de agressiviteit van de prostaatkanker.
Is prostaatkanker te genezen? Ja, dat kan. Het is afhankelijk van het stadium waarin de ziekte ontdekt wordt.
Na het verwijderen van de prostaat mag er geen PSA meer in het bloed te meten zijn. Bij een PSA waarde lager is dan 0,2 ng/ml is verder onderzoek niet nodig.Bij een PSA waarde hoger dan 0,2 ng/ml bespreekt de arts mogelijk vervolg onderzoek met u.
Het zijn vaak irritatieve klachten die zich vaak uiten als pijn na het plassen. Ook kan pijn aan de darm of de blaas door kramp of irritatie van het weefsel ontstaan als verlaat effect van de uitwendige bestraling.
Is het mogelijk om zelf de prostaat te onderzoeken? Nee, het is niet mogelijk om zelf de prostaat te onderzoeken. Onderzoek is wel mogelijk door een huisarts. Een huisarts kan de buitenkant van de prostaat bevoelen met een vinger via de anus.
Na een rectaal onderzoek als de proataat is aan geraakt gaat het iets omhoog. Bij het fietsen schuurt de prostaat oo het zadel resultaat psa wat hoger. Tijdens sex waarbij de prostaat gestimuleerd word gaat het psa omhoog.
Na een prostaatverwijdering moet de PSA waarde na ongeveer 2 maanden naar minder dan 0,1 ng/ml (eigenlijk dus onmeetbaar) dalen.
Een PSA-test geeft dus geen zekerheid of er wel of geen prostaatkanker is. Een hoog PSA kán betekenen dat er kanker in de prostaat zit, maar kan ook andere oorzaken hebben. Een laag PSA betekent niet automatisch dat je geen kanker hebt. Sommige zeldzame, agressieve vormen van prostaatkanker maken namelijk geen PSA aan.
Als prostaatkanker uitzaait, spreidt het zich meestal uit naar de botten of de wervelkolom.In een later stadium kan prostaatkanker ook uitzaaien naar de longen en de lever. Beeldvorming kan worden gebruikt om uitzaaiingen op te sporen. Uitzaaiingen naar de botten kan worden gezien op een botscan of een MRI.
Het aantal nieuwe patiënten (incidentie) met prostaatkanker is gestegen van ruim 4.000 begin jaren 90 tot ruim 13.000 in 2019. Om een trend in de tijd te kunnen volgen, wordt incidentie weergegeven als het aantal nieuwe patiënten per 100.000 personen per jaar, gestandaardiseerd naar leeftijd.
Veelal hebben mannen met prostaatkanker geen symptomen of klachten, zeker niet in een vroeg stadium. Als er wel klachten zijn, dan zijn die moeilijk te onderscheiden van de klachten van een goedaardige prostaatvergroting. Een verhoogde PSA waarde kan een indicatie zijn van prostaatkanker.
De relatieve 10-jaarsoverleving van patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker (zonder metastasen op afstand) is meer dan 95%. De overleving van patiënten met gevorderde ziekte (T4 en/of lymfklier en/of afstandsmetastasen) bij diagnose is aanzienlijk lager; ongeveer 30%.
PSA-test. Jaarlijks wordt het bloed van duizenden mannen onderzocht op prostaatkanker. Dat gebeurt met een bloedtest waarin wordt gezocht naar het eiwit PSA. Een verhoogde concentratie PSA kan duiden op prostaatkanker.
Zijn er medicijnen tegen een hoge PSA? Er zijn geen medicijnen die het doel hebben om een hoge PSA te verlagen. Dat komt omdat de hoge PSA een signaal is van een onderliggend probleem. Medicijnen kunnen wel gegeven worden als de hoge PSA komt door een goedaardige prostaatvergroting om de plasklachten te verminderen.
Een operatie van de prostaat is niet altijd mogelijk. Soms ziet de uroloog dat hij of zij de prostaat niet helemaal kan weghalen. Ook als je lichamelijke conditie slecht is, is een operatie niet verstandig. Er is dan veel kans op complicaties door de narcose.
Tot drie jaar na de behandeling is de controle ieder half jaar.Tot vijf jaar na de behandeling vindt de controle jaarlijks plaats. Soms kan de huisarts de controles overnemen. Dat kan vanaf vijf jaar na de behandeling en als het PSA laag blijft.
Prostaatkanker groeit meestal langzaam. In het beginstadium geeft de ziekte geen klachten. Daardoor krijgen de meeste mannen ook geen last van de tumor. Pas in een later stadium zijn er symptomen, zoals plasklachten.
Tegelijkertijd overlijden er gelukkig zeer weinig mensen aan prostaatkanker. Prostaatkanker groeit meestal zo langzaam dat de meeste mannen er gedurende hun leven niets van zullen merken en er ook niet aan zullen overlijden. Er gaan veel meer mensen dood mét prostaatkanker dan áán prostaatkanker.
Chemotherapie geeft, behalve schade aan de kankercellen, ook schade aan gezond weefsel. Tijdens de chemotherapiekuren kunnen daardoor bijwerkingen ontstaan, zoals haarverlies, misselijkheid en braken, darmstoornissen en vermindering van het aantal witte bloedcellen waardoor u meer vatbaar wordt voor infecties.