Een stamcel is een cel die nog geen specialisatie heeft en in staat is zich te ontwikkelen tot verschillende celtypes. Een stamcel kan twee bijzondere dingen: Zichzelf vernieuwen. Uitgroeien tot talloze specifieke cellen, zoals: levercel, huidcel of bloedcel.
Het beenmerg bevindt zich in de botten. In het beenmerg leven de stamcellen. Door deling en rijping ontstaan uit deze stamcellen de rode en witte bloedcellen en de bloedplaatjes.
Stamcellen hebben twee belangrijke functies: Het op peil houden van de hoeveelheid bloedcellen in je lichaam. Zorgen voor extra aanmaak van bloedcellen bij infectie of bloedingen.
Afname van de stamcellen
De stamcellen bevinden zich in het beenmerg. Om ze uit het bloed te kunnen verzamelen, moeten de stamcellen vanuit het beenmerg naar het bloed verplaatst worden. Dit kan door het toedienen van een groeifactor (Filgrastim®). De groeifactor moet vijf tot zes dagen worden gebruikt.
Deze cel is in staat om, in het juiste milieu, uit te groeien tot een compleet individu: alle meer dan 220 verschillende soorten cellen die samen de verschillende weefsels vormen, inclusief het extra-embryonaal weefsel, zoals de placenta.
Volwassen stamcellen zijn in de meeste delen van het lichaam aangetroffen, waaronder hersenen, beenmerg, bloedvaten, huid, tanden en hart . Er zijn doorgaans een klein aantal stamcellen in elk weefsel.
Er is een aantal criteria waar u als donor aan moet voldoen: U moet in goede conditie zijn om de procedure goed te kunnen doorstaan. U mag geen ziekten hebben die via bloed overdraagbaar zijn en die nadelig kunnen zijn voor de ontvanger. De patiënt en u moeten een identieke weefseltypering (HLA-typering) hebben.
Voor het doneren zelf krijg je geen vergoeding, dat is wettelijk bepaald. Het doneren van stamcellen via Matchis gebeurt alleen in het LUMC in Leiden of het Radboudumc in Nijmegen. Als je ver moet reizen regelt Matchis een hotel in de buurt van het ziekenhuis en de reiskosten worden vergoed.
Stamcellen bevinden zich normaal gesproken alleen in het beenmerg en niet in het bloed. Chemotherapie gevolgd door injecties met een groeifactor (G-CSF of filgrastim) stimuleren de aanmaak van stamcellen en vervolgens de verplaatsing van het beenmerg naar het bloed. Dit proces heet stamcelmobilisatie.
Stamcellen doneren doet geen pijn.
Eenmaal in de bloedbaan hebben bloedcellen een beperkte levensduur. Rode bloedcellen leven 120 dagen.Witte bloedcellen leven gemiddeld twee dagen en bloedplaatjes leven maar tien dagen. In je lichaam worden voortdurend enorme aantallen oude cellen afgebroken en vervangen door nieuwe.
Er is een hele grote groep aan geregistreerde donors nodig om voor een patiënt één match te kunnen vinden. Er is vooral een tekort aan donors tussen de 18 en 35 jaar.
In plaats van een volledig orgaan te vervangen, worden enkel orgaanspecifieke cellen getransplanteerd: cellen van de hartspier na een hartinfarct, van het gewricht bij artrose, van de pancreas bij diabetes of van het ruggenmerg bij bepaalde vormen van verlamming.
Zonder bloed in je lichaam kun je niet leven. Bloed is het enige orgaan dat zich vrij door het lichaam kan bewegen. Bloed is erg belangrijk voor verschillende functies in je lichaam. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat de ingeademde zuurstof in je lichaam naar alle weefsels in je lichaam gaat.
Een stamceltransplantatie met eigen stamcellen is een zware behandeling. Uw behandelteam moet daarom weten hoe goed uw lichamelijke conditie is en of u eventuele lichamelijke beperkingen heeft. Daarom heeft u eerst een gesprek met een van uw behandelaars. Daarna volgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek.
De rode bloedlichaampjes bevatten de hemoglobine, een ijzerhoudend eiwit dat bloed zijn rode kleur geeft. Ze hebben als taak de zuurstof uit onze longen naar de andere organen in ons lichaam te vervoeren.
Stamcellen uit het beenmerg
Een beenmergdonatie kan erg pijnlijk zijn en heeft daarom plaats onder algehele narcose. Bij een beenmergdonatie worden stamcellen met een dikke naald uit de achterkant van het bekken gehaald. In het bekken zit veel beenmerg, waardoor het makkelijk kan worden afgetapt.
Zorg voor een gezond dieet : Eet voedingsmiddelen die rijk zijn aan polyfenolen (bessen, kurkuma, groene thee) en ontstekingsremmende voedingsmiddelen (tomaten, olijfolie, bladgroenten, noten zoals amandelen en walnoten, vette vis zoals zalm) om de productie van stamcellen te stimuleren.
Aan het afnemen van het beenmerg zelf zijn geen risico's verbonden, behalve het geringe risico van de algehele narcose. Er kan een lichte bloedarmoede ontstaan na de beenmerg-afname, wat vermoeidheid kan veroorzaken. Vaak krijgt u voor een maand ijzertabletten mee om dit tekort weer aan te vullen.
Dat is een eenvoudigere procedure die lijkt op gewoon bloed geven. De donor krijgt twee prikken en via een infuus stroomt het bloed van de donor naar een machine.Die machine haalt de stamcellen eruit en de rest van het bloed gaat terug naar de donor. Dat duurt een paar uur, en dan mag de donor weer naar huis.
Wat is weefseltypering? Een weefseltypering heet ook wel HLA-typering. HLA staat voor Humaan Leukocyten Antigeen.Het zijn kenmerken van lichaamscellen die het lichaam vertellen of ze passen bij het eigen lichaam.
Als je bloed, plasma of bloedplaatjes doneert, krijg je daar geen geld voor. Je doneert altijd op vrijwillige basis. Wel kun je je reiskosten terugvragen en krijg je af en toe een cadeautje als blijk van waardering.
In de afgelopen jaren is het bestand met stamceldonoren flink gegroeid, tot inmiddels ruim 300.000 ingeschreven personen. Per stamceldonor, kost het Matchis ongeveer 35 euro om iemand in te schrijven in het bestand. Dit komt omdat iedereen een registratiesetje krijgt om wangslijmvlies op te sturen.
Mensen kunnen levend een nier of een deel van de lever doneren. Lees meer over nierdonatie bij leven en leverdonatie bij leven op de website van de Transplantatiestichting. Soms blijft er lichaamsmateriaal over bij een operatie dat niet teruggeplaatst kan worden, bijvoorbeeld heupkoppen.
De meeste stamcellen bevinden zich in het beenmerg. Door toediening van groeistimulerende middelen kan het aantal stamcellen echter zodanig groeien dat zij zich vanuit het beenmerg naar de bloedbaan (het perifere bloed) gaan verplaatsen.