Een sonnet of klinkdicht is een veertienregelig metrisch gedicht. Het is door de eeuwen heen waarschijnlijk de populairste dichtvorm in de westerse letterkunde.
Een klassiek sonnet is een rijmend gedicht van 14 regels en met de volgende structuur: eerst twee kwatrijnen en daarna twee terzinen.De wending komt meestal na de tweede strofe, maar later in het gedicht komt ook voor. Een klassiek sonnet noemt men ook wel een Petrarcasonnet.
Een voorbeeld van een liefdesgedicht in de vorm van een sonnet is het volgende beroemde gedicht van de zeventiende eeuwse dichter P.C. Hooft: 'Mijn lief, mijn lief, mijn lief.' Zo sprak mijn lief mij toe,dewijl mijn lippen op haar lieve lipjes weidden.
Het Shakespeareaans sonnet (ook wel Engels sonnet genoemd) wijkt af qua structuur. Het bestaat uit drie kwatrijnen en één distichon. Het kent als rijmschema abab-cdcd-efef-gg. Het heeft de jambe als versvoet en is opgebouwd uit pentameters.
Een sonnet bestaat uit veertien regels, verdeeld over vier strofen.Strofe 1 en 2 bestaan elk uit vier regels (=octaaf).Strofe 3 en 4 bestaan elk uit drie regels (=sextet).
Een gedicht dat bestaat uit veertien regels, die zijn verdeeld over vier strofen. De eerste twee strofen elk uit vier regels, de laatste twee strofen elk uit drie.
Chute/volta Tot slot zit er in een sonnet een wending die de chute of de volta wordt genoemd. Deze zit vaak tussen de octaaf en het sextet, dus vanaf het punt met de strofes van drie regels. Deze wending bevat een wijziging van betekenis, het is een soort omslagpunt in het gedicht.
Een sonnet (Italiaans sonetto of Provençaals sonet 'liedje') of klinkdicht is een veertienregelig metrisch gedicht. Het is door de eeuwen heen waarschijnlijk de populairste dichtvorm in de westerse letterkunde.
Een belangrijk karakteristiek van een sonnet is de volta of chute, wat de wending in het gedicht aanduidt. Deze wending in valt bij een Petrarcaans sonnet na de 8ste vers. In het geval van een Shakesperiaans sonnet valt hij na de 12e, waar het vaak functioneert als een conclusie.
3 regels – terzine of (in een sonnet) terzet. 4 regels – kwatrijn. 5 regels – kwintijn of kwintet.
Zo heet een tweeregelige strofe een distichon, een drieregelige een terzine of terzet (in een sonnet), een vierregelige een kwatrijn, een vijfregelige een kwintet of kwintijn, een zesregelige een sextet, een zevenregelige een septet, een achtregelige een octaaf en een negenregelige een novet.
Sextet = een strofe van zes versregels Voorbeeld: in een Italiaans sonnet noemen we de twee terzetten samen het sextet. In onderstaand gedicht is strofe 2 een sextet.
Een strofe in een gedicht kan worden vergeleken met een alinea in een tekst. De strofe wordt ook wel een vers genoemd, al is dit zeer verwarrend, omdat met een dichtvers normaal gezien 1 regel wordt aangeduid. In een liedtekst heet de strofe ook wel couplet, ter onderscheid van het refrein.
Kwatrijn: een gedicht met 4 regels. De rijm hierin kan AABB, ABBA of ABAB zijn (zie het volgende kopje 'soorten rijm').
Prozagedicht: een gedicht wat geen metrum of rijmschema kent.
Sonnet 18 of Shall I compare thee to a summer's day? is een van de bekendste van de 154 sonnetten van William Shakespeare. Het thema is de vergankelijkheid van aardse schoonheid en de eeuwigheid van de poëzie.
In dit sonnet steekt Shakespeare de draak met de petrarkische conventies uit zijn tijd, die voorschreven dat dames in een sonnet op een voetstuk dienden te worden geplaatst.
In 1609 publiceerde hij 154 sonnetten in een unieke stijl die nu bekend staat als het Engelse sonnet of als het Shakespeareaanse sonnet. Lees hier alles wat je moet weten over dit type sonnet!
De makkelijkste is het eenlettergrepige woord (fijn/trein) of het tweelettergrepige woord (handen/branden). Deze vorm wordt ook wel mannelijke en vrouwelijke rijm genoemd. Het gebruik van drielettergrepige woorden (kinderen/hinderen) wordt glijdend rijm genoemd.
Een rondeel heeft acht regels.
Dit Engels sonnet bestaat gewoonlijk uit tienlettergrepige versregels (vaak in jambische pentameter). Het Italiaans sonnet is opgebouwd met elflettergrepige regels, een Frans sonnet met versregels van twaalf lettergrepen.
Een sextet is een formatie van zes muzikanten.
De jambe is een versvoet die uit twee lettergrepen bestaat: een onbeklemtoonde gevolgd door een beklemtoonde.
(volta, chute, keer, val of wending) Overgang, formeel en/of inhoudelijk, in het 'klassieke sonnet', tussen het octaaf en het sextet. In het Shakespeareaanse sonnet ligt de volta na het derde kwatrijn.