Een zuivere cylinder heeft geen brekend vermogen (= 0) in de ene richting (meridiaan) maar wel een brekend vermogen in de richting loodrecht erop. Men kan het voorvlak van een normaal hoornvlies voorstellen als zijnde een deel van een mooie ronde voetbal; hierbij is de breking van het licht in alle richtingen gelijk.
Bij een cylindersterkte heb je een glas wat in een bepaalde richting anders van kromming is dan in de tegenovergestelde richting, en dus ook een andere sterkte. Het verschil tussen de twee sterktes is de cilinder.
Wat is oogsterkte? Een oog heeft een nabijheidspunt en een vertepunt. Het nabijheidspunt is de dichtstbijzijnde afstand die je zonder moeite scherp kunt zien. Normaal ligt dit punt bij een mens rond de 30 cm van het oog.
Het betekent eigenlijk dat je ogen niet meer helemaal rond (zoals een voetbal), maar iets meer ovaalvormig zijn (zoals een rugbybal). Hierdoor wordt het licht niet op 1 punt geprojecteerd maar op een lijn. Dit veroorzaakt onscherp zicht.
Hoe herken je het? Bij een cilinderafwijking kun je wazig zien, moeite hebben met zien veraf en dichtbij en het gevoel hebben dat je niet goed kan focussen.
Een cilinderafwijking (astigmatisme) wordt meestal gecorrigeerd met cilindrisch brillenglas, harde contactlenzen of speciale torische zachte contactlenzen. Een cilinderafwijking is ook goed te corrigeren met een ooglaserbehandeling of lensimplantatie. We corrigeren dan meteen ook eventuele verziendheid of bijziendheid.
Vaak neemt het astigmatisme in de loop van de eerste levensjaren af en verdwijnt geheel. In een aantal gevallen blijft het echter bestaan. Cilindrische brillenglazen kunnen dit corrigeren. Vaak gaat astigmatisme gepaard met hypermetropie (verziendheid) of myopie (bijziendheid).
Als je astigmatisme hebt heeft je hoornvlies (het oppervlak van het oog) een onregelmatige kromming. Hierdoor projecteert het licht op verschillende brandpunten in het oog in plaats van op slechts één brandpunt. Je krijgt daardoor een wazig en vervormd zicht.
Je ooglens kan niet alle stralen bundelen op het netvlies achter in je oog. Er ontstaan twee brandpunten, ieder met een eigen sterkte. Het verschil tussen deze 2 sterktes heet cilinder. Cilinderafwijking komt ook voor als je verziend of bijziend bent.
De mogelijke gevolgen zijn talloos en omvatten symptomen zoals hoofdpijn, nekpijn tot duizeligheid of dubbel zicht. Brandende of jeukende ogen zijn een ander symptoom. Deze zijn niet alleen het gevolg van het dragen van de verkeerde bril. Droge lucht kan ook de reden zijn.
Als u bijziend bent ziet u dichtbij goed, terwijl u veraf juist wazig ziet. Dit wazige zicht komt omdat uw oog in de (as)lengte zo sterk groeit dat de afbeelding waar u naar kijkt niet meer óp het netvlies afgebeeld wordt, maar ervóór.
Uw patiënt moet een minimale visus van 0,5 met één of twee ogen hebben om te mogen rijden. Dit mag ook met bril of lenzen zijn. Verder mogen er geen ernstige afwijkingen zijn in het centrale deel van iemands gezichtsveld. Het gezichtsveld van uw patiënt moet horizontaal 120 graden zijn en verticaal 40 graden.
Mensen met een sterkte van -0.25 kunnen al verschillende klachten ervaren waardoor het dragen van een bril wel degelijk aan te raden is. En dat terwijl iemand met een hogere sterkte juist weer weinig last kan hebben. Toch is het bij wazig zicht wel echt handig om een oogmeting te laten doen.
Het normale oog (zonder brekingsafwijking)
Hoe groter het aantal dioptrieën, hoe sterker de lens. De brekingssterkte van het hoornvlies is ongeveer 40-45 dioptrieën, die van de lens is ongeveer 20-22 dioptrie. Bij elkaar opgeteld worden de lichtstralen door het hoornvlies en lens ongeveer 60-65 dioptrie gebroken.
Een bijziende persoon kan voorwerpen op een afstand niet (goed) onderscheiden. Het zicht is wazig en zich verplaatsen, koken en televisie kijken kan enkel met een aangepaste bril of met lenzen.
Naast het wazige zicht, omvatten de symptomen duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid of misselijkheid (bijvoorbeeld bij traplopen, omdat het zichtveld wazig wordt).
Welke maat cilinderslot heeft u nodig? Zo bepaalt u de maat van een cilinderslot. Bij het bepalen van de maatvoering van cilindersloten vormt de cilindermontageschroef, op de kopse kant van de deur, het uitgangspunt. De makkelijkste manier om de maat te bepalen is door het verwijderen van de oude cilinder.
Lenzen met een cilinder (ook wel torische lenzen) zijn contactlenzen voor mensen met een cilinderafwijking. Dit noemen we ook wel astigmatisme. Normaal gesproken is het hoornvlies mooi rond, zoals een bal, waardoor lichtstralen precies op het netvlies vallen.
Ja, dat is geen probleem, afhankelijk van de grootte van de cilinder en je sterkte. Maar ook de dikte van het hoornvlies en de grootte van je pupil zijn bepalend. Die bepalen namelijk welke sterkte gecorrigeerd kan worden.
Uitgesproken astigmatisme is doorgaans erfelijk. De aandoening wordt niet erger naarmate u ouder wordt. Een lichte vorm van astigmatisme komt plots op. Gelukkig zijn er oplossingen die astigmatisme corrigeren : contactlenzen, cilindrische brillenglazen, laserchirurgie en oogoefeningen.
De prijs van een complete bril ligt meestal tussen de 60 en 400 euro.
De lengte van een cilinder is afhankelijk van de dikte van de deur. Meet de huidige cilinder op vanaf het midden van het slot. Meet de lengte aan de linkerkant en daarna de lengte aan de rechterkant. Een standaardcilinder is 60mm lang (foto met animatie), 30mm links en 30mm rechts.
Ook kan de cilinder (astigmatisme) veranderen of toenemen bij bepaalde oogaandoeningen. Deze veranderingen kunnen van tijdelijk (wisselend) of blijvend van aard zijn.
Als je astigmatisme hebt, heb je problemen met ver én dichtbij zien. Dat komt omdat het hoornvlies niet rond is, maar ovaal. Vergelijk het met een rugbybal, in plaats van een voetbal. Dit vervormt je beeld: een rond voorwerp zie je dan eerder ovaal.