Een karbonkel (ook wel karbunkel of negenoog genoemd) is een steenpuist die groter en ernstiger is dan een gewone steenpuist. Het kan ook gaan om een groepje steenpuisten die zo dicht bij elkaar zitten, dat ze samen één grote steenpuist vormen.
Oorzaak van karbonkel
Een karbonkel wordt veroorzaakt door een ontsteking van een haarzakje. Er ontstaat een met pus gevulde holte, ook wel abces genoemd. De ontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacterie (stafylokok). Wanneer je weerstand verlaagd is, ben je vatbaarder voor karbonkels.
Een steenpuist begint als een rode plek op uw huid. De plek wordt dikker en doet pijn. Middenin de rode zwelling ontstaat een gele puskop. U kunt ook een zwart puntje zien.
De steenpuist barst meestal binnen een week open waarna de huid zich weer herstelt. Steenpuisten zijn vervelend, maar niet gevaarlijk. Bijna iedereen heeft wel eens een steenpuist. Een steenpuist wordt veroorzaakt door bacteriën die in een haarzakje terecht zijn gekomen.
– Steenpuisten gaan meestal vanzelf over; ze behoeven in principe geen behandeling. Als de steenpuist eenmaal rijp is, vermindert meestal de pijn omdat de druk van de ketel af is. Daarna geneest de huid vanzelf. Door op de puist een warm kompres te leggen wordt het rijpingsproces versnelt en daarmee de genezing.
Bij een steenpuist zit de ontsteking onderin het haarzakje. Daar verzamelt zich dan pus. Meestal zijn stafylokokken (staphylococcus aureus) de oorzaak, soms andere bacteriën zoals streptokokken. Iedereen kan deze bacteriën bij zich dragen.
Pustels zijn met pus gevulde bultjes die optreden wanneer een infectie in de follikel aanwezig is. Dit gebeurt als er teveel dode huidcellen, talg en bacteriën ophopen in de follikel. Doordat bacteriën de strijd aangaan met witte bloedcellen, ontstaat er schade in de vorm van pus.
De rijping van een steenpuist kan versneld worden door een warm kompres (bijvoorbeeld een in warm water gedrenkte schone doek of pluk verbandwatten) op het ontstoken gebied te leggen, dit werkt bovendien pijnstillend. Was je handen regelmatig met water en zeep. Draag liever geen knellende of schurende kleding.
Een onderhuidse pukkel verdwijnt meestal uit zichzelf, als je het gebied goed schoonhoudt met een reiniger met salicylzuur (tweemaal daags en weer na het zweten en sporten), liever geen make-up draagt (of anders in ieder geval niet-comedogene foundation die de poriën niet verder verstopt) en goed voor jezelf zorgt.
Mee-eters en puistjes kun je beter niet uitknijpen. Daar wordt het vaak alleen maar erger van. Ook kun je littekens krijgen.
De behandeling. Wanneer u uw huid wilt helpen om de druk van de onderhuidse puist af te halen, kunt u ervoor kiezen om met behulp van een naald een gaatje te laten prikken in de verzwakte huid. Wij raden aan om dit door een gekwalificeerde huidpraktijk zoals Cryon, te laten doen.
Wanneer de infectiehaard zich vanuit het haarzakje uitbreidt naar de omliggende huid en het onderhuids weefsel, dan ontstaat een huidabces of furunkel ('zevenoog'). Een verzameling van meerdere furunkels noemt men een karbonkel ('negenoog').
Om een karbonkel te behandelen geeft een arts meestal een antibioticum. Ook kan de puist met een klein sneetje worden geopend om het ontstekingsvocht (pus) weg te laten lopen.
Steenpuisten kunnen ook samenvloeien tot één grotere steenpuist. Dit wordt dan een karbunkel of negenoog genoemd. Het voorkomen van meerdere steenpuisten tegelijk of het steeds terugkomen van steenpuisten wordt furunculose genoemd.
Een abces veroorzaakt meestal de volgende klachten: Zwelling, pijn en warmte op de getroffen plek. Het gebied rond het abces is meestal rood van kleur.
Een onderhuidse puist kun je herkennen aan een bultje op de plek waar de ontsteking zit en komt vaak voor op de kin of neus. Knijp onderhuidse puisten niet uit, want dan is de kans groot dat je de huid eromheen ook beschadigt.
Heb je last van acne en een erg droge huid door bv behandeling met roaccutane of benzoylperoxide dan kan een dun laagje vaseline wel weer goed doen. Vaseline houdt het verdampen van water tegen, maar niet het uitvloeien van talg. Het verstopt de porien dus niet.
Om de zwelling en de roodheid wat te verminderen kun je een aspirine, diclofenac of voltaren oplossen in een beetje water en het puistje deppen met de vloeistof. Als je nog een tube hydrocortison hebt liggen (dit wordt bijvoorbeeld voorgeschreven tegen eczeem) dan kan je dit in geval van nood ook gebruiken.
Dr. Swaab Trekzalf kan gebruik worden voor ontstekingen als gevolg van splinters, puisten en steenpuisten. De werkzame stof sulfobituminose ammonium heeft een zwak bacterie dodende werking en zorgt er bovendien voor dat de hoornlaag van de huid verweekt, waardoor de doorbraak van puisten kan worden bevorderd.
Lang verhaal kort: tandpasta droogt inderdaad je puistjes uit, maar de kans dat je je huid erdoor irriteert is vele malen groter. Die tandpasta kun je dus maar beter gebruiken waar hij voor bedoeld is: je tanden schrobben.
Het klinkt gek, maar het is belangrijk om het puistje eerst te analyseren (zonder deze aan te raken) en jezelf de volgende vraag te stellen: is het puistje rijp? Dit kun je zien aan de kleur, puisten met een witte kop zijn namelijk rijp.
Ook belangrijk: a;s de pukkel begint te bloeden, is het tijd om te stoppen, en wanneer er alleen vocht uit je pukkel komt, stop je ook. Dan is je pukkel nog niet rijp om uitgeknepen te worden. Voor we afsluiten, willen we dit meegeven: een pukkel verdwijnt na vijf dagen vaak vanzelf.
Onder een puist zit vaak een holte (cyste) met pus. Als een puist openbarst, komt het pus naar buiten. Dit ruikt vies. Onder de huid ontstaan soms gangen (sinussen) met pus.
Zwarte puntjes ontstaan door verstopte poriën. Ze bevinden zich net onder de oppervlakte van de huid en zien eruit, zoals de naam doet vermoeden, als zwarte puntjes in je porie. In tegenstelling tot bij normale puistjes is deze ophoping open, waardoor de porie zwart wordt wanneer de huid in aanraking komt met lucht.