bindend, dwingend, gebiedend, stringent. als synoniem van een ander trefwoord: dwingend (bn) : bindend, compulsief, imperatief, stringent, verplichtend.
De gebiedende wijs is een werkwoordsvorm die we gebruiken om een gebod of een bevel uit te drukken. In zinnen met een gebiedende wijs ontbreekt het onderwerp en staat de werkwoordsvorm op de eerste plaats.
behoedzaam, beraden, bezonnen, denkend, intelligent, kalm, nadenkend, omzichtig, rustig, schrander, verstandig, voorzichtig, welberaden, weloverwogen. schrander (bn) : bedachtzaam, bijdehand, intelligent, ontwikkeld, pienter, rap, scherp, scherpziend, scherpzinnig, slim, snedig, snugger, verstandig, vlug.
slim (bn) : bedachtzaam, bijdehand, clever, diplomatiek, gaar, geslepen, gewiekst, gis, goochem, handig, kien, knaphandig, leep, lijp, link, listig, loos, piechem, pienter, plat, rap, scherpzinnig, schrander, sluw, straf, uitgekookt, uitgerekend, uitgeslapen, verstandig.
bijdehand, doortrapt, geslepen, gewiekst, handig, leep, listig, uitgekookt. pienter (bn) : bij de pinken, bijdehand, handig, intelligent, kien, schrander, slim, sluw.
Voorbeelden gebiedende wijs
Je schrijft alleen de stam en het onderwerp vermeld je niet. Ga onmiddellijk naar huis! Was je handen! Doe je jas even uit.
Er zijn maar drie vormen (of voornaamwoorden voor het onderwerp) in de gebiedende wijs: tu, nous en vous. De vervoegingen volgen doorgaans de regels van de tegenwoordige tijd, zonder een onderwerp te gebruiken. Opmerking: Bij werkwoorden die eindigen op -ER halen we in de tu-vorm de -s op het eind weg.
Om de impératif présent of de bevelende wijze te vormen, heb je de indicatif présent nodig. Er bestaan 3 vormen: een bevel gericht aan 1 persoon, gericht aan meerdere personen en de 'laten we' - vorm. Voor de eerste gebruik je de je-vorm, voor de tweede de vous-vorm en voor de laatste de nous-vorm.
Je gebruikt de gebiedende wijs als je opdrachten of aanwijzingen geeft. Welke vorm je hierbij moet gebruiken, is afhankelijk van de persoon tegen wie de aanwijzing is gericht. Als je je tot een persoon richt, die je met jij kan aanspreken, dan gebruik je de je -vorm (ik) van de tegenwoordige tijd.
L'impératif is de gebiedende wijs in het Frans. Je gebruikt de l'impératif wanneer iemand een opdracht, bevel of aanwijzing geeft. Er zijn drie vormen van l'impératif: de tu (jij) vorm, de nous (wij) vorm en de vous (jullie/u) vorm. Je spreekt mensen die je goed kent aan met tu.
Met de gebiedende wijs (the imperative) zeg je dat iemand iets moet doen. Dit kun je bedoelen als bevel, waarschuwing, advies of aanwijzing. In het Engels begint de gebiedende wijs altijd met het hele werkwoord zonder to.
Vuistregels. Een zin staat in de "gebiedende wijs" als er een bevel (= een opdracht/boodschap) in de zin staat en er geen onderwerp in die zin staat. Je schrijft het werkwoord in de ik-vorm (= de stam) als de zin in gebiedende wijs staat.
Zijn heeft echter een onregelmatige gebiedende wijs: wees. Sommige taalgebruikers vormen de gebiedende wijs van zijn volgens de gewone regel: de eerste persoon enkelvoud is (ik) ben, dus gebruiken ze ben. Dat is echter geen standaardtaal.
De infinitief (of: onbepaalde wijs) is een vormcategorie van het werkwoord. De infinitief wordt ook wel 'het hele werkwoord' genoemd en het is in deze 'standaardvorm' dat werkwoorden in woordenboeken zijn opgenomen. De vorm van de infinitief is onbepaald wat persoon, getal, tijd en wijs betreft.
Als in een zin een bevel of opdracht staat en die zin heeft geen onderwerp, dan staat de zin in de gebiedende wijs. De zin begint met een persoonsvorm die bestaat uit de stam van het werkwoord. Voorbeelden: Leg neer die bal!
Esse en posse
Deze stamgroepen gingen alleen over de regelmatige werkwoorden, helaas zijn er ook nog veel onregelmatige werkwoorden. In deze les behandelen we daar twee van, namelijk esse (zijn) en posse (kunnen). Het werkwoord esse lijkt veel op het Franse werkwoord être.
Werkwoorden die geleend zijn uit het Engels, vervoeg je volgens de Nederlandse regels. Ze krijgen dus de uitgangen -t en -en in de tegenwoordige tijd (streamt, streamen), -de(n) of -te(n) in de verleden tijd (streamde, mixte) en -d of -t in het voltooid deelwoord (gestreamd, gemixt).
Het is een gebruikelijk werkwoord. Toch is er iets opmerkelijks aan dit werkwoord. In bijvoorbeeld stilzetten en klaarzetten geven stil- en klaar- een resultaat aan. Naast 'De machine wordt stilgezet/klaargezet' is mogelijk: 'De machine staat/is stil/klaar.
' is de juiste vorm in het Standaardnederlands. Alleen wees is juist als gebiedende wijs van zijn. Het is bijvoorbeeld ook 'Wees eens stil! ', 'Wees jezelf' en 'Wees tevreden met wat je hebt!
Het werkwoord wezen komt alleen voor in de infinitief. Het is vooral gebruikelijk in de spreektaal. In sommige gevallen is wezen synoniem met zijn. Meestal kunt u zowel wezen als zijn gebruiken.
De imparfait wordt gevormd door -ons (aan het einde van een werkwoord dat in de “nous vorm” en in de onvoltooid tegenwoordige tijd is vervoegd) weg te laten en de volgende vervoegingen te gebruiken: -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient.
De gebiedende wijs (of: imperatief) is een werkwoordsvorm die wordt gebruikt in zinnen die een gebod of bevel uitdrukken. In dergelijke zinnen ontbreekt het onderwerp en staat de gebiedende wijs altijd op de eerste plaats: (1) Verroer je niet! (2) Blijf er toch ook met je vingers van af!
Houdt, met een t aan het eind, is niet correct als gebiedende wijs (ook niet als meer dan één persoon wordt aangesproken). We zeggen bijvoorbeeld ook 'Neem een winkelwagentje' en niet 'Neemt een winkelwagentje.
Het gebruik van DE GEBIEDENDE WIJS in het Frans
De gebiedende wijs kent drie vormen: de TU, NOUS en de VOUS vorm. De TU vorm heeft de uitgang van de 1e persoon enkelvoud van de présent: mange, viens, marche, etc. Dit wordt vertaald met eet, kom, loop. Er komt geen persoonlijk voornaamwoord bij het werkwoord te staan.
De Present Continuous bestaat uit twee delen: een vorm van 'to be' (am/is/are) + een werkwoord met –ing erachter. De Present Continuous van 'to play' is dus: I am / He is / We are playing. Let op! In sommige gevallen moet je er een letter afhalen (bijv. have 𡪠having) of extra bij doen (bijv.