De Spanningsindicator Arbeidsmarkt geeft een indicatie van de spanning tussen de openstaande vraag en het direct beschikbare aanbod op de arbeidsmarkt. Dit wordt uitgedrukt in termen als een krappe markt, een ruime markt of een arbeidsmarkt met gemiddelde spanning.
Een 'zeer krappe' arbeidsmarkt ontstaat bij een waarde van 4 of hoger. In het eerste kwartaal van 2022 was de waarde 4.42. In het vierde kwartaal van 2021 was het 3.78.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
Nog nooit waren zoveel mensen in Nederland aan het werk, tegelijkertijd was het aantal vacatures ook nooit eerder zo hoog. De krapte op de arbeidsmarkt slaat alle records. Tegenover elke 100 werklozen stonden eind maart 2022 133 vacatures. Wat zijn de oorzaken voor de krapte en vooral: wat zijn de oplossingen?
De Nederlandse arbeidsmarkt staat er goed voor in vergelijking met andere westerse landen. Maar ondanks de huidige krapte op de arbeidsmarkt komen kwetsbare groepen – ouderen, mensen met een arbeidsbeperking, een migratieachtergrond of zorgtaken – nog altijd moeilijk aan een baan.
Werkloosheid verder gedaald
In het tweede en derde kwartaal van 2020 – aan het begin van de coronacrisis – nam het aantal werklozen met 141 duizend sterk toe, naar 528 duizend. Daarna is het aantal werklozen weer gedaald, naar 327 duizend in het tweede kwartaal van 2022. Dat is 3,3 procent van de beroepsbevolking.
In het tweede kwartaal was er ook bij die beroepen een personeelstekort. Bij 75 procent van de beroepsgroepen geldt dat ze te maken hebben met een zeer krappe arbeidsmarkt. Bij ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars was de krapte het grootst.
Sommige beroepen bieden voldoende tot goede kans op werk, de zogeheten kansberoepen. Sommige beroepen bieden een zeer goede kans op werk, omdat er weinig geschikte kandidaten zijn voor bepaalde vacatures, dit zijn krapteberoepen ofwel beroepen met moeilijk vervulbare vacatures.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
De functies assistent supermarktmanager, IC-verpleegkundige en fietskoerier komen met stip binnen op de jaarlijkse lijst van kansrijke beroepen van Randstad. Dit heeft deels te maken met de heersende pandemie. Door de vele bezorgmaaltijden is er bijvoorbeeld dringend behoefte aan meer pizzabakkers.
#2 Technische beroepen
En ondanks de vele wervingscampagnes blijft dit de komende jaren bestaan. In de gehele sector zijn maar liefst 94.800 (!) personen nodig. Dat betekent dat er de komende tijd behoefte is aan elektriciens, elektromonteurs, architecten, automonteurs en bouwkundigen.
Met de studies accountancy en econometrie heb je de beste carrièrevooruitzichten, blijkt uit onderzoek van het UWV naar de arbeidspositie van universitair geschoolden. Een minder zekere toekomst hebben studenten archeologie en letterkunde.
In Nederland zijn de vier sectoren of branches die het meest te maken hebben met personeelstekort de ICT-branche, de onderwijssector, de bouwsector en technische beroepen.
Dronepiloot, cognitief ecoloog, 3D‑printspecialist... Data-analist, seo-specialist, zonnepanelen installateur… Van deze banen had twintig jaar geleden nog niemand gehoord, maar ze zijn inmiddels niet meer weg te denken.
De grootste nood is er in de ICT, zorg en bouw. Voor functies als applicatiebeheerder, gespecialiseerd verpleegkundige en werkvoorbereider zijn nauwelijks mensen te vinden. Dus wie op zo'n functie solliciteert, heeft grote kans direct een baan te vinden. In 2019 is logistiek medewerker de meest aangeboden functie.
Voorbeelden van verdwijnende banen: horlogemakers (wordt software), reisagenten, aandelenhandel, kledingproductie, webbouwers, statistici, chemici. Banen voor hoger opgeleiden gaan eraan door toepassing van AI die juist wat laag-complexe taken zal overnemen op hbo-niveau.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het percentage werkloosheid het hoogst is in Groningen en het laagst in Zeeland.
Werkloos en werkeloos kunnen allebei worden gebruikt in de betekenis 'zonder werk', maar werkloos is in die betekenis de gebruikelijkste vorm.
3 Alle werklozen bij elkaar kosten in Nederland ongeveer 9,5 miljard euro aan uitkeringen. En daarnaast nog zo'n 2 miljard aan de re- integratieaanpassingen om mensen weer aan het werk te helpen. a Hoeveel is dat per Nederlander per jaar?
Grootste baankans
Wie z'n keuze vooral laat afhangen van de kans om snel na de studie een baan te hebben, kan het beste ondernemersschap en retailmanagement gaan doen. Van alle afgestudeerden bij deze studie, heeft 89 procent binnen anderhalf jaar een baan van minimaal 12 uur in de week.