De ijsbeer of poolbeer is een grote geelwitte beer, die langer en groter is dan de andere beren. De ijsbeer komt enkel voor in en rond het noordpoolgebied. Hij is het meest vleesetend van alle beren, en leeft vooral van zeehonden.
De topsnelheid is 40 kilometer per uur. Dat is sneller dat de snelste mens op aarde. IJsberen hebben zwemvliezen tussen hun tenen en kunnen daardoor goed zwemmen. Ze kunnen twee minuten onder water blijven, maar ze duiken niet dieper dan 1 tot 2 meter.
De ijsbeer is enorm sterk en kan zonder probleem een beest van 70 tot 90 kg uit het water trekken, met relatief weinig moeite. De klauwen van een ijsbeer beschadigt de 'zeerob' die uit het water meestal zo erg, dat hij niet meer in staat is te bewegen of tegen te stribbelen.
Een ijsbeer heeft net als mensen een lichaamstemperatuur van 37 graden.
De ijsbeer heeft vliezen tussen zijn tenen, waardoor hij beter kan zwemmen. Zijn achterpoten gebruikt hij als een soort roer om mee te sturen. IJsberen hebben een kleine staart, ongeveer acht tot tien centimeter lang.
De kleintjes van de ijsbeer worden welpen genoemd. Ze worden naakt, blind en doof geboren. Meestal worden ze als tweeling geboren. Bij de geboorte zijn ze ongeveer zo groot als een rat en wegen slechts 450 tot 900 gram.
Schreeuw en maak harde geluiden. Mensen die in aanraking komen met een ijsbeermoeder en haar jong worden aangeraden om niet te gaan vechten, maar zich zo op te stellen dat ze geen gevaar vormen voor het jong. Dat doet vermoeden dat de ijsbeer óf een hele slechte mensenjager is óf de confrontatie niet opzoekt.
Door temperatuurstijging smelt namelijk het zee-ijs in rap tempo. In dit tempo zal binnen één generatie het grootste deel van de Noordpool 's zomers ijsvrij zijn. Ondanks dat ijsberen goede zwemmers zijn, redden zij het natuurlijk niet om zonder ijs te overleven op de Noordpool.
Eten of gegeten worden
Van oudsher worden in het Noordpoolgebied ijsberen gegeten. Niet alleen zou het ijsberenvlees gezond zijn voor het lichaam, ook onze geest zou er beter van worden. Zo is de ijsbeer dus eeuwenlang op het bord van de Noordpoolbewoners te vinden geweest.
Omdat de ijsbeer niet het hele jaar door voedsel kan vinden, slaat hij vet op om het enkele maanden te kunnen uithouden zonder eten. Soms kan hij wel 4 maanden lang helemaal niets eten!
Zelfs onder hun poten zit haar. Daardoor glijden ze niet uit op het ijs. Hun oren en staart zijn heel klein, zodat die niet kunnen bevriezen. Dat wil niet zeggen dat de ijsbeer niet tegen warmte kan: ook in zijn natuurlijke leefgebied krijgt de ijsbeer te maken met warmere temperaturen.
"Er zijn op de wereld maar twee diersoorten die de mens als prooi zien: een tijger en een ijsbeer. Een bruine beer zal je misschien aanvallen als ze denkt dat je haar jong bedreigt, maar een ijsbeer ziet een mens als prooi en schat in of hij je kan hebben. Als je een ijsbeer tegenkomt, word je bejaagd."
IJsberen kunnen hun prooi tot een kilometer ver weg en een meter onder de sneeuw ruiken.
De wetenschappelijke naam voor ijsberen is Ursus maritimus, wat zeebeer betekent, een passende naam voor deze kampioenszwemmers. Het is bekend dat deze dieren meer dan 100 kilometer zwemmen op zoek naar voedsel, waarbij ze hun brede voorpoten gebruiken om te peddelen en hun achterpoten als roer om te sturen.
IJsberen hebben ijs keihard nodig om op prooidieren zoals robben te kunnen jagen", zegt Gert Polet van WWF-NL, de Nederlandse afdeling van het Wereld Natuur Fonds. Op dit moment zijn er naar schatting wereldwijd nog zo'n 26.000 ijsberen. De dieren zijn afhankelijk van ijsblokken om te kunnen jagen voor voedsel.
Omdat het zulke waterratten zijn, worden ijsberen regelmatig ver uit de kust aangetroffen. Ze zijn niet bang voor een eindje zwemmen! Lees ook: Hebben pinguïns nu veren of een vacht? Een ijsbeer kan tot 72 seconden (dat is iets meer dan één minuut) onder water blijven.
Geen winterslaap
Zwangere ijsberen gaan wel hun hol in. Zij slapen tot maart. Dan worden de jonkies geboren. Lekker warm onder de grond.
De ijsbeer is een bedreigde diersoort. Op dit moment zijn er nog ongeveer 26.000 ijsberen in het wild. Dit aantal kan in de komende jaren snel achteruitgaan als we niets doen. Dit is vooral het gevolg van klimaatverandering.
Een tong om te proeven
IJsberen gebruiken hun grote donkere, paarse tong om te proeven. Net als jij houdt hij van het ene soort eten meer dan van het andere. Toch eten zij wel heel ander voedsel dan jij en ik. IJsberen eten bijvoorbeeld heel graag enorm veel vet en voedsel dat zelfs al aan het rotten is.
Een halve eeuw geleden waren er nog 8000-10000 ijsberen, vandaag de dag zijn het er 21.000-27.000 en het aantal lijkt alleen maar toe te nemen.
Volgens wetenschappers is de omgeving en de temperatuur van de Zuidpool prima voor de ijsbeer. In principe kunnen ze er dus naartoe.
Dat valt dan nog wel mee? Ondanks de stijgende temperaturen in de laatste decennia is er nog geen ijsbeer minder op de aardbol. Integendeel: de Polar Bear Specialist Group van het IUCN schatte de populatie in 2019 op 25 duizend ijsberen.
Een volwassen beer kan wel 65 kilometer per uur rennen! Dat betekent dat hij in de bebouwde kom zomaar de snelheidslimiet kan overschrijden.
Het dier heeft zich aangepast aan verschillende leefgebieden: zo leven er beren in Azië, Europa en Noord- en Zuid-Amerika. Sommigen leven in grotten, anderen weer in holen; de meesten leven wel alleen. De dieren verplaatsen zich over land, maar kunnen ook goed klimmen en zwemmen.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de zwarte beer een goede zwemmer en klimt hij gemakkelijk in bomen om aan gevaar te ontsnappen.