Bij de specifieke classificatie schizofrenie is het beloop wat ongunstiger. Tussen de 10-15% van de patiënten met die diagnose herstelt volledig wat betreft symptomen en functioneren en ongeveer 16% houdt chronische klachten met beperkingen in functioneren.
Uit de resultaten komt naar voren dat schizofrenie geassocieerd blijkt met een kortere levensverwachting: mannen bereiken een voorspelde leeftijd van gemiddeld 59,9 jaar, terwijl dat bij vrouwen 67,6 jaar is.
De stadia van schizofrenie
Zoals wij in het vorige hoofdstuk al hebben gezien, is schizofrenie waarschijnlijk een levenslang bestaande aandoening die al voor de geboorte begint als een stoornis in de ontwikkeling van de hersenen.
Schizofrenie is volgens de recente inzichten een progressief verlopende ontwikkelingsstoornis, een hersenziekte met een complexe genetische basis. Risicofactoren voor het ontstaan zijn rhesusantagonisme en het influenzavirus in het tweede trimester van de zwangerschap en ondervoeding in het eerste trimester.
Helaas is schizofrenie niet te genezen. Voor behandeling van schizofrenie is het van groot belang dat zo snel mogelijk de juiste diagnose gesteld kan worden. De behandeling is vervolgens gericht op het verminderen van de psychotische verschijnselen, en het verlagen van de intensiteit van deze verschijnselen.
Schizofrenie is een ernstige psychiatrische ziekte. Het is ontwikkelingsstoornis van de hersenen die gekenmerkt wordt door psychoses. De aandoening leidt bijna altijd tot een chronische ziekte en een persoonlijkheidsverandering.
Schizofrenie, soms ook wel 'psychosegevoeligheidssyndroom' genoemd, valt onder de psychotische stoornissen. Een psychose is een toestand waarbij iemand zijn grip op de realiteit kwijt is. Hij ziet of hoort soms dingen die er niet zijn (hallucinaties) en is overtuigd van bepaalde ideeën die niet kloppen (wanen).
Behalve op effectieve rehabilitatieprogramma's moeten patiënten in het beschermd en begeleid zelfstandig wonen een beroep kunnen doen op goede psychologische, psychiatrische en somatische behandeling. Daarvoor moeten goede verbindingen worden gelegd met het ambulante ggz-behandelaanbod voor mensen met schizofrenie.
Gemiddeld krijgt iets minder dan 1% van de bevolking de diagnose schizofrenie. In Nederland gaat het om circa 130.000 mensen. Het moge duidelijk zijn dat deze mensen niet allemaal gevaarlijk zijn. Integendeel, mensen met schizofrenie zijn vaker slachtoffer dan dader van moord en geweld.
Patiënten met schizofrenie kunnen een arbeidsongeschiktheidsuitkering bij het UWV aanvragen. Mensen zonder arbeidverleden kunnen een beroep doen op de Wajong als zij voor hun 17e levensjaar of tijdens hun studie arbeidsongeschikt zijn geworden.
De aanleg voor schizofrenie is in je genen aanwezig. Dit erf je dus van je ouders. Maar dat betekent niet dat je ook altijd last krijgt van psychoses. Wat er in je omgeving gebeurt speelt namelijk ook een rol.
Positieve symptomen zijn wanen en hallucinaties. Negatieve symptomen zijn dingen die iemand mist zoals energie, initiatief en inspiratie. Cognitieve symptomen zijn problemen met denken, geheugen, plannen en het organiseren van werkzaamheden. Daarnaast kan ook sprake zijn van vervlakte of inadequate emoties.
Schizofrenie is een multifactoriële aandoening: zowel genetische als omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan. Schizofrenie is naar schatting voor 60-80% erfelijk bepaald. (zie ook de achtergrondinformatie over psychiatrische aandoeningen.)
Bij mensen met schizofrenie met depressieve verschijnselen, eventueel in combinatie met negatieve symptomen, moet overzetten naar amisulpride, clozapine, olanzapine, quetiapine, aripiprazol en sulpiride overwogen worden.
Toch functioneert iemand met schizofrenie ook dan vaak minder goed door de zogenaamde negatieve symptomen: verwaarlozen van zichzelf, het werk en sociale contacten; minder energie hebben en zich leeg en somber voelen; zich slecht concentreren en moeilijk besluiten kunnen nemen.
Bij schizofrenie spreekt men over positieve en negatieve symptomen. Bij de positieve symptomen gaat het om psychotische verschijnselen als hallucinaties, wanen en verward denken. Negatieve symptomen zijn gedragspatronen die er voorheen wel waren.
Ze kunnen schreeuwen of heel zachtjes praten. Ze kunnen een paar woorden zeggen of urenlang doorpraten. Sommige mensen hebben de ervaring dat ze met hun stemmen gesprekken kunnen hebben, anderen niet. Bij sommige mensen zeggen de stemmen fijne dingen, bij anderen juist nare.
Gevolgen. Onbehandeld is schizofrenie een ziekte die tot veel lijden (bij patiënt en omgeving) kan leiden en arbeidsongeschiktheid kan veroorzaken. De stoornis heeft niet alleen gevolgen voor de cognitie, maar veroorzaakt meestal ook chronische problemen op het gebied van gedrag en emotie.
Als je een schizofrene stoornis hebt, maak je vaak een verwarde indruk. Je bent bijvoorbeeld angstig, je hoort stemmen of je hebt last van hallucinaties. Hierdoor zeg je of doe je dingen die voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijn. De stoornis begint meestal tussen het 16e en 30e levensjaar.
Mensen wonen in een kamer in een instelling of wooninitiatief. De bewoners worden ondersteund in de dagelijkse activiteiten. Er is een stabiele omgeving, dagelijkse regelmaat en zinvolle dagbesteding en begeleiding bij het huishouden en het maken van sociale contacten.
Wie een psychose heeft gehad, komt vaak aan de zijlijn terecht. Terwijl heel wat mensen ook dan kunnen werken. Sterker nog, een reguliere baan is juist erg positief voor hun herstel. Als zij maar op een goede manier worden begeleid.
Het kan tijdelijk uw leven heel erg veranderen. Het lukt veel mensen toch om goed om te gaan met de psychose, en om bijvoorbeeld werk en studie weer op te pakken. Sommige mensen krijgen één keer een psychose, en daarna nooit meer. Andere mensen krijgen vaker psychoses.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Het gebeurt heel weinig dat bij mensen op late leeftijd schizofrenie wordt geconstateerd. Ze hebben meestal al een lange periode achter de rug met terugkerende psychosen en functioneren niet zoals gezonde mensen van dezelfde leeftijd.