Oorzaken faalangstDe druk om te presteren. Bijvoorbeeld omdat er hoge verwachtingen zijn vanuit je omgeving. Denk aan reacties en druk vanuit familie, vrienden, school of collega's. Of druk vanuit jezelf.
De oorzaak van faalangst is vaak de angst om waardering te verliezen, te hoge verwachtingen van de omgeving of moeilijkheden door een leerstoornis zoals dyslexie. Veelvoorkomende lichamelijke symptomen bij faalangst zijn hartkloppingen, zweten en hoofdpijn.
Faalangstige kinderen hebben een ingewikkelde manier van denken.Ze denken dat anderen hen alleen de moeite waard vinden bij hele goede prestaties. Voor elke te leveren prestatie denken zij niet na over die prestatie, maar over de manier waarop die prestatie ongetwijfeld niet gaat lukken.
Wat is faalangst? Faalangst is in de DSM (het diagnostiek handboek) niet opgenomen als opzichzelfstaande stoornis, maar is desondanks een bekende vorm van angst. Faalangst komt ook vaak voor bij mensen met een sociale- of gegeneraliseerde angststoornis.
Uit onderzoek blijkt dat mensen met faalangst vaak ook ouders of broers en zussen met faalangst of een anderssoortige angststoornis hebben. Onderzoek wijst ook uit dat mensen die bijzonder sensitief zijn voor een fysieke reactie op stress ook een verhoogd risico lopen om faalangst te ontwikkelen.
Onzekerheid kan aangeboren zijn, maarfaalangst is bijna altijd aangeleerd of ontwikkeld door jeugdervaringen. Als je bent opgevoed met een focus op presteren of voortdurend te horen kreeg wat je fout deed (in plaats van goed), is de kans groter dat je faalangst ervaart.
Herkennen van faalangst
Leerlingen kunnen stil worden als ze angstig zijn, maar ze kunnen ook clownesk of stoer gedrag vertonen. Overmatig vragen stellen of juist niks durven te vragen, kunnen een signaal zijn dat een kind twijfelt aan zijn eigen kunnen. Ook hoofdpijn, buikpijn of moeilijk slapen kunnen signalen zijn.
Faalangst is letterlijk de angst om te falen. We voelen ons allemaal wel eens zenuwachtig en onzeker, maar bij faalangst gaat het niet meer om gezonde spanning. Bij faalangst ben je bang om niet te kunnen voldoen aan de verwachtingen van anderen, jezelf of de maatschappij.
'Maak je niet druk'.
Zeg niet tegen een persoon met faalangst dat hij niets heeft om zich zorgen om te maken en dat het onzin is dat hij of zij zich zorgen maakt. De ander voelt zich op zo'n moment dan eenvoudigweg niet gehoord.
Faalangst kan veel oorzaken hebben. Hoewel faalangst waarschijnlijk ook erfelijk is, kunnen kinderen faalangst ontwikkelen door onzekerheid, een reeks vervelende gebeurtenissen op school of problemen thuis. Ook een stoornis als dyslexie kan een aanleiding zijn om faalangstig te worden.
Een zelfbeeld ontstaat in de loop van je leven door de ervaringen die je meemaakt, de omgeving waarin je opgroeit en de mensen waar je mee opgroeit. Als deze ervaringen negatief zijn geweest, omdat je bijvoorbeeld bent gepest of vaak bent buitengesloten, ontwikkel je hiermee vaak een negatief of laag zelfbeeld.
Met technieken voor ontspanning, ademen en aandacht richten, is het mogelijk om naar de 'ruststand' te schakelen. Door in de ruststand te komen, hoeft een kind niet meer bang te zijn om te falen. Faalangst is onder controle te krijgen. Het fijne van in de ruststand te komen, is dat je het vrij gemakkelijk kunt leren.
Faalangst wordt in de DSM-5 niet als een aparte aandoening opgenomen, maar meestal als een onderdeel van sociale angst of gegeneraliseerde angst beschouwd. Hierbij wordt dan vaak verwezen naar 'testangst' of 'prestatieangst' (American Psychiatric Association, 2014).
Het bloed en de zuurstof die vooral nodig zijn voor handen, armen, voeten en benen worden onttrokken aan de keel, maag, darmen en spieren die er even niet toe doen. Wat belangrijk is, is dat er bij grote angstgevoelens ook aan de hersenen bloed wordt onttrokken. Het denkvermogen blokkeert op dat moment.
Faalangst kan al voorkomen bij kinderen in de leeftijd van peuters. De kinderen zijn in die leeftijd bang om een klusje te doen, omdat ze denken het niet te kunnen. Op latere leeftijd kan faalangst vormen aannemen die te maken hebben met proefwerken en andere schoolprestaties.
Valkuilen bij faalangst
Een valkuil ontstaat in de kindertijd als er te weinig tegemoet wordt gekomen aan jouw basisbehoeften als kind. Het kan gaan om ervaringen van verlaten, bekritiseerd, buitengesloten of verwaarloosd worden. Als kind zijn de mogelijkheden om je omgeving te begrijpen nog niet zo groot.
Hoeveel mensen hebben last van faalangst? Onderzoek wijst steeds weer uit dat tussen de 10% en 13% van alle jongeren tussen 12 en 14 jaar last hebben van faalangst. Vlaams onderzoek noemt bij kinderen van 10/11 jaar een percentage van 8%.
Heb jij, of heeft jouw kind last van faalangst? Dit kan prestaties in de weg staan maar ook zijn weerslag hebben op je emoties. Bij faalangst gaat het om een gevoel niet te kunnen voldoen aan bepaalde verwachtingen. Het kan leiden tot stress, depressie of andere angsten.
Acceptatie, tolerantie, respectvol en structurerend omgaan met de leerling. Hem serieus nemen, positieve verwachtingen uitspreken, veiligheid bieden via warmte en betrokkenheid, aangeven dat fouten maken mag en hem leren hoe hij beter kan reageren op fouten en mislukkingen.