Achterin het oog, in het midden van het netvlies, ligt de macula (of gele vlek). In de macula liggen de licht- en kleurgevoelige
Bijvoorbeeld roken, oudere leeftijd, hoge bloeddruk, eten met veel vet, met veel suiker en met te weinig van bepaalde stoffen (anti-oxidanten en zink), overgewicht en (teveel) zonlicht.
Oogartsen noemen maculadegeneratie ook wel LMD (leeftijdsgebonden maculadegeneratie). Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de gele vlek. U gaat steeds minder goed zien. Het begint meestal na het 50ste levensjaar.
Symptomen natte maculadegeneratie
Slechter zien > In korte tijd gaat u slechter zien. Vervormingen zien > Het beeld dat u ziet vervormt. Rechte lijnen lijken krom of golvend. De regels van een tekst lijken bijvoorbeeld krom te lopen.
De meeste mensen met de droge vorm van maculadegeneratie hebben milde klachten. Ze gaan misschien wel wat slechter zien, maar kunnen de meeste dingen gewoon doen. Als u slechter gaat zien, kan lezen, televisie kijken, op de computer werken, autorijden en fietsen lastig worden.
Omdat er in de macula zo veel kegeltjes bij elkaar liggen, ziet u met dit deel van het netvlies het scherpst. Het is de meest voorkomende oorzaak van slechtziendheid bij ouderen. Het leidt meestal niet tot blindheid.
Droge maculadegeneratie is helaas nog niet te behandelen. U gaat steeds iets minder goed zien. Die achteruitgang gaat meestal langzaam. De oogarts kan wel adviseren uw voeding aan te passen en als u rookt daarmee te stoppen.
Als u slecht ziet of een oogaandoening heeft zoals staar, glaucoom of maculadegeneratie, kan dit risico's opleveren in het verkeer. U kunt bijvoorbeeld moeite hebben met diepte zien, verkeersborden lezen of gevaar zien aankomen.
Een speciaal voedingssupplement kan soms helpen bij droge LMD. De bestanddelen uit deze voedingssupplementen, zoals zink, vitamine C en luteine, helpen schadelijke stoffen die in uw netvlies ontstaan, onschadelijk te maken. Voor meer informatie kunt u advies vragen aan uw oogarts.
De enige behandelmogelijkheid is een operatie. De meeste macula puckers worden niet geopereerd, omdat de klachten niet heel storend zijn en/of de afwijking stabiel lijkt te blijven (75% kans). Een operatie is ook best risicovol.
Bij een macula pucker kunt u een vervormd beeld zien (de badkamertegels lopen bijvoorbeeld niet meer recht maar golvend). Ook kan uw beeld waziger worden. Deze klachten kunnen langzaam verergeren. Een macula pucker kan leiden tot slechtziendheid, maar leidt niet tot blindheid.
Vitamine B (vooral vitamine B1, B2, B6, B12 en foliumzuur) helpen oogziekten voorkomen. Ook ondersteunt vitamine B de werking van de oogspieren. Een tekort aan vitamine B kan zorgen voor gevoeligheid voor licht, oogontsteking en in het ergste geval een verhoogd risico op verlamming van de oogspieren.
Medisch is aan maculadegeneratie vrij weinig te doen. Wel kan een gezonde levensstijl de aandoening uitstellen of zelfs voorkomen. Zorg hiervoor dat u gezonde voeding tot u neemt. Denk hierbij aan bladgroenten, gekleurd voedsel, vis, eieren en schelpdieren.
De beginsymptomen. De beginsymptomen van de ziektes verschillen beduidend. Waar maculadegeneratie vrijwel direct klachten oplevert, gebeurt dit bij glaucoom erg geleidelijk. Zo subtiel dat het vaak niet eens opvalt.
De droge vorm van macula degeneratie begint als u in de macula kleine lichtgele eiwitafzettingen (drusen) krijgt. Deze ophoping van drusen zorgen er op den duur voor dat de zenuwcellen in de macula afsterven. Daardoor gaat u slechter zien. Dit proces verloopt heel langzaam: het kan zelfs jaren duren.
Op dit moment wordt Maculadegeneratie als ongeneeslijk beschouwd. Het is de belangrijkste oorzaak van gezichtsverlies over de hele wereld. In 2015 leden wereldwijd 6,2 miljoen mensen aan deze oogaandoening. De ziekte staat ook bekend als leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD of ARMD).
Het doel van de behandeling
Uw netvliesaandoening kan behandeld worden met anti-VEGF injecties in het oog. Het doel van de behandeling is de lekkage van bloedvaten en groei van nieuwe bloedvaten af te remmen door het molecuul VEGF te blokkeren.
Ze adviseren 2 keer per week vette vis, zoals makreel, zalm, tonijn of sardientjes vanwege de omega-3 vetzuren. Daarnaast elke dag minimaal 200 gram fruit en 200 gram groente, met de nadruk op groene bladgroenten, rode, oranje en gele groenten en fruit.
De belangrijkste stoffen zijn carotenoïden, luteïne en zeaxanthine. Deze stoffen komen ook in de macula in het oog voor en hebben een beschermende werking tegen macula degeneratie, maar worden niet door het lichaam aangemaakt.
Wanneer u met beide ogen kijkt, dan is een gezichtsscherpte van 0,5 vereist. Als één oog niet meer of verminderd werkt, dan dient de visus in het andere oog minstens 0,5 (50%) te zijn. Het gezichtsveld is horizontaal 120 graden en verticaal 40 graden. In het centrale deel van het gezichtsveld mogen geen defecten zijn.
Uw patiënt moet een minimale visus van 0,5 met één of twee ogen hebben om te mogen rijden. Dit mag ook met bril of lenzen zijn. Verder mogen er geen ernstige afwijkingen zijn in het centrale deel van iemands gezichtsveld. Het gezichtsveld van uw patiënt moet horizontaal 120 graden zijn en verticaal 40 graden.
Voldoende zink zorgt voor een goede conditie van het oog, helpt het oog scherp te blijven zien en is van belang voor het functioneren van het oog. Zink kan je vinden in rood vlees, schaaldieren, eieren, soja, gevogelte, vis etc. Vitamine B2 speelt een grote rol in de zuurstofvoorziening van het oog.
Dus: eet veel groente en fruit, neem één of liever twee keer in de week vette vis. Als je daar niet toe komt, neem dan bijvoorbeeld sardientjes. Eet niet te veel rood vlees, ook niet op het brood en als je barbecuet zorg dan dat je vlees niet aanbrandt. Varieer zoveel mogelijk en eet niet teveel.
Net daarom is een snelle diagnose ontzettend belangrijk. Aangepaste Low Vision hulpmiddelen en extra UV-bescherming van een aangepaste zonnebril bij fel zonlicht zijn altijd aangeraden om versnelde slijtage van het netvlies te voorkomen. Voor die visuele hulpmiddelen kan u rekenen op de expertise van Optiek Collette.
Bij AMD neemt het centrale zien af, het perifere zien blijft vrijwel altijd intact. Het afsterven van de kegeltjes en staafjes wordt macula degeneratie genoemd. Het scherpe zien verdwijnt en er blijft midden in het beeld een vlek achter (scotoom).