Wat moet ik doen bij extreme hitte? Als het kwik stijgt tot boven de 27 graden en het warme weer aanhoudt, spreken we van extreme hitte. Ook tijdens een hittegolf kan de temperatuur oplopen.
In Nederland is een hittegolf een opeenvolging van in De Bilt minimaal 5 zomerse dagen (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger), waarvan er minimaal drie tropische dagen (maximumtemperatuur 30,0 °C of hoger) zijn.
Vanaf 30 graden is het belangrijk om voorzichtig te zijn. Boven die temperatuur heb je kans dat je klachten krijgt als je veel gaat bewegen. Vooral als er veel vocht in de lucht zit. Dat wordt een hoge luchtvochtigheid genoemd.
Een temperatuur van 30 graden voelt bij 50 procent luchtvochtigheid aan als 31 graden, bij 80 procent als 38 graden en bij 100 procent zelfs als 44 graden. Gevoelstemperaturen boven 55 graden zijn levensgevaarlijk omdat het lichaam zijn warmte maar moeilijk meer kwijt kan. Dat leidt tot oververhitting.
Bij een infectie kan de temperatuur oplopen tot 40 of 41 graden. Dat kan geen kwaad. De koorts is niet schadelijk voor het lichaam of de hersenen. Zolang het lichaam de warmte kwijt kan, komt de temperatuur zelden tot boven de 41 graden.
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Mogelijke klachten bij hitte zijn hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Bij een zonnesteek helpen een koele douche, in een koele omgeving gaan liggen en drinken.
Doordat de vaten wijder zijn daalt de bloeddruk en door het zweten krijgt het bloed dus minder volume. Hermien Kalkman: “Het vocht neemt af, maar het aantal bloedcellen blijft gelijk. Daardoor wordt het bloed stroperiger dan normaal.
In 1976 was het 17 dagen lang warmer dan 30 graden, met een piek van 35,4 graden. Het ging toen over een hittegolf, nu spreken we van een hittepiek met een uitschieter tot bijna 40 graden. Ook in 1976 werden maatregelen genomen. Sommige fabrieken sloten en water mocht niet zomaar verspild worden.
'Mijn bloed kookt' betekent dat je woedend bent. Je kunt het ook over iemand anders zeggen, bijvoorbeeld: “Zijn bloed kookt.” Dat betekent dat diegene furieus is.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
In 2019 werd die temperatuur voor het eerst in Nederland gemeten: op 25 juli werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden, een absoluut record. "Als we nu weer 40 graden zouden meten, zo kort na de vorige keer, zou dat echt een freak event zijn", zegt Kuipers Munneke.
Hitte-uitputting kan worden behandeld door een koele plek te zoeken om te rusten en veel water te drinken. Als je vermoedt dat iemand een hitteberoerte heeft, bel dan onmiddellijk de hulpdiensten.
Warmte kwijtraken
Het lichaam doet dat op verschillende manieren. Het raakt warmte kwijt aan de koudere omgeving via straling, oftewel infrarood. Ook kun je lichaamswarmte kwijtraken via geleiding, bijvoorbeeld door op een koude stoel te gaan zitten. Ook koudere lucht die langs ons stroomt, voert warmte af.
Koortspieken. Koortspieken van 41°C en 42°C komen ook voor, bij koortspieken van 43°C is de situatie levensbedreigend. Erg hoge lichaamstemperaturen kunnen verschillende gevolgen hebben: Verstoring van de werking van enzymen.
Aanhoudend warm weer vormt vooral een gezondheidsrisico voor ouderen, chronisch zieken en mensen met overgewicht. Ook mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen hebben op warme dagen meer aandacht van anderen nodig om voldoende te drinken en koel te blijven.
Beter doe je gewoon een ijsklontje in je water. Daarnaast is een voedselgroep die vochtafdrijvend in je lichaam werkt: diuretisch voedsel. Dat wil je niet op een warme dag. Daarom is het aan te raden om de komende dagen: asperges, venkel, artisjokken en mango's te laten voor wat ze zijn.
Siberisch koud
De koudste plek op aarde waar mensen wonen, is het noordoosten van Siberië. Daar staat het kouderecord op 67,8 graden onder nul. De laatste keer dat die temperatuur werd gemeten was in 1933.
Op 19 juli werd het extreem warm, in een deel van het land gaven we code oranje uit vanwege de hitte. Die dag werd het vrijwel overal warmer dan 35 °C en in Beek werd met 39,5 °C de hoogste temperatuur van de zomer gemeten. Augustus staat in de top 3 warmste augustusmaanden sinds 1901.