Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging zoals vreugde, angst, boosheid, verdriet en kan door een situatie of gebeurtenis worden opgeroepen. Gevoelens kunnen ook spontaan opkomen. Emoties zijn subjectieve belevingen en gaan samen met lichamelijke reacties, gelaatsuitdrukkingen en gedrag.
De in 2017 overleden neuropsycholoog Jaak Panksepp onderscheidde in zijn baanbrekend hersenonderzoek zeven emotiesystemen namelijk Zoek, Spel, Lust, Zorg, Paniek/Verdriet, Angst en Woede.
Vreugde, verdriet, angst, woede, verbazing en afschuw worden de basisemoties genoemd omdat er bij deze emoties sprake is van universele expressie.
Emoties hebben een onmisbare functie voor de mens.
Emoties maken ons attent op onze behoeften en vormen een essentieel onderdeel in ons contact maken met anderen. Emoties zijn bovendien de belangrijkste drijfveer voor ons gedrag. Emoties brengen mensen in beweging.
In “De 5 B's van …” vragen we aan een van onze medewerkers naar hun associatie bij de woorden Blij, Bang, Boos, Bedroefd en Beschaamd. Deze keer is Laura Detering aan de beurt.
Een emotie is een lichamelijke reactie op hetgeen wat je voelt of ziet. Het is een reactie op ons gevoel: het gekleurde gevoel of onze intuïtie. In ons lichaam zitten spiegel neuronen. Als je iemand heel hard ziet vallen van zijn fiets, dan voel je dat.
Angst is een emotie die je helpt te reageren op gevaar. Het lichaam raakt in opperste staat van paraatheid waardoor het hart sneller gaat kloppen, de ademhaling versnelt, de bloeddruk omhoog gaat en de spieren zich aanspannen. Deze plotselinge en hevige angst duurt vaak niet lang en ervaart iedereen wel eens.
Hevige emoties
En wat bleek: vernedering leidt inderdaad vaak tot heviger emoties dan boosheid of blijdschap. Sterker nog: het is een van de sterkste emoties die een mens kan voelen.
Een emotie en het daarbij behorende gevoel bereikt een piek en neemt dan weer af. Een enkele emotie duurt maximaal 90 seconden.
Het breinnetwerk dat verantwoordelijk is voor het ervaren van emoties is het limbisch systeem. Hersengebieden die onderdeel zijn van het limbische systeem zijn onder andere de amygdala, de hippocampus, de nucleus accumbens, en delen van de frontale cortex. Het limbisch systeem zit diep in de hersenen.
Drie van de vier basisemoties worden bij de meesten van ons door ons denkvermogen als 'onprettig' gecategoriseerd. Deze vier basisemoties zijn: Boos, Bang, Blij en Bedroefd.
In Vermoeidheid als emotie stelt psychotherapeut Ronald Pino dat moeheid, hoewel ervaren als een lichamelijke toestand, toch veeleer een geestesgesteldheid is. Bij moeheid is er hetzelfde aan de hand als bij blozen, dat zichtbaar lichamelijk van aard is, maar de uitdrukking is van een psychologisch verschijnsel.
Liefde kan bijvoorbeeld een speciaal soort aantrekking tot een persoon of voorwerp zijn. Het is dan een gevoel of emotie. In de sterkste vorm geeft het mensen de indruk dat ze zonder het object van hun liefde niet meer verder kunnen in het leven, de indruk dat ze psychologisch afhankelijk zijn van de aanwezigheid.
Verdriet is een intense emotie die vaak het gevolg is van een vervelende, pijnlijke of teleurstellende gebeurtenis. Verdriet is een belangrijke basisemotie die symbool staat voor een moment van intens lijden waarbij we ons ongelukkig voelen.
Het feit dat we als mensen emoties herkennen heeft te maken met dat wij in het algemeen erg empathische wezens zijn. In onze hersenen zijn er spiegelneuronen die het gedrag van de ander kopiëren. Je kent vast wel het spelletje 'pinkelen'. Bij dat spel geeft iemand steeds een commando.
Zweden, Finnen en Taiwanezen beleven hun emoties namelijk op dezelfde lichamelijke manier. Grote kans dat deze mensen vlinders in hun buik hebben. Vlinders in je buik hebben, koken van woede of stikjaloers zijn. We hebben allerlei mooie gezegdes om de lichamelijke beleving van onze emoties kracht bij te zetten.
Een emotie zoekt altijd een uitweg, zoals water ook altijd blijft stromen. En desnoods een overstroming veroorzaakt als het niet anders kan. Als jij een emotie onderdrukt, kan deze je lichaam niet verlaten. En zal van zich laten spreken door middel van lichamelijke klachten en in het ergste geval zelfs ziekte.
Je emoties in de hand
Adem bewust en goed in en uit. Je erkent je emoties, staat er even bij stil en geeft ze 'meer lucht'. Ze worden dan minder heftig en zijn beter 'in de hand' te houden. 'Even diep zuchten' is dus nog niet zo gek om je emoties te reguleren.
Emoties kunnen niet worden toegewezen aan één plaats in het brein. Ze zijn steeds het resultaat van de werking van meerdere circuits in de hersenen. Een centrale rol hierbij is weggelegd voor het limbische systeem, een van de oudste delen van onze hersenen.
Alexithymie (uitgesproken als: /ˌalɛksiti'mi/, uit het Griekse ἀ-, λέξις en θυμός, letterlijk zonder woorden voor emoties) is een persoonlijkheidstrek gekenmerkt door moeilijkheden in het beschrijven en onderscheiden van gevoelens, een beperkt fantasieleven en een denken dat voornamelijk gericht is op de buitenwereld ...
Ervaar je weinig tot geen gevoelens en/of emoties, dan is er in de meeste gevallen sprake van onderdrukking ervan. Dat kan al vanaf heel jong zijn, en is doorgaans totaal onbewust. Vrouwen hebben vaker een probleem met het toelaten van boosheid, mannen met het toelaten van verdriet.
Vaak komt een gesloten houding voort uit een gevoel van onveiligheid. De persoon in kwestie heeft op een bepaald punt in zijn of haar leven een link gelegd tussen kwetsbaar zijn en gekwetst worden. Die link is vaak, bewust of onbewust, zwaar beladen met angst en kan daardoor niet zo makkelijk worden uitgewist.
Psychologen hebben lang gedacht dat onze emoties zijn onder te verdelen in 6 hoofdcategorieën: blij, boos, verdrietig, angstig, afschuw en verbazing. Maar onderzoekers van de University of California veronderstellen dat het anders zit. Er zouden geen 6 maar wel 27 verschillende groepen te onderscheiden zijn.
Wazig zicht door angst, een van de symptomen
La wazig zien is een van de meest voorkomende symptomen dat een persoon zal opmerken tijdens een angstaanval. Deze ziekte kan zich echter manifesteren door ongemak te veroorzaken in andere delen van het lichaam: Hartkloppingen en verhoogde hartslag.