Comorbiditeit is het naast elkaar voorkomen van verschillende stoornissen tegelijkertijd. Hulpverleners zien het naast elkaar voorkomen van psychische stoornissen vaak als een teken dat sprake is van ernstige problematiek. Een veel voorkomende vorm van comorbiditeit is dat een depressie samengaat met een angststoornis.
Comorbiditeit: de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centraal staande ziekte of aandoening. Multimorbiditeit: de aanwezigheid van twee of meer chronische aandoeningen waarbij de ene aandoening niet méér centraal staat dan een andere.
Comorbiditeit is het tegelijk voorkomen van twee of meer psychische stoornissen of verslavingen. Zo kan iemand met een depressie ook een alcoholverslaving hebben of een persoonlijkheidsstoornis. Deze dubbeldiagnoses komen veel voor in de ggz.
Comorbiditeit. De comorbide stoornissen die besproken worden, komen veel vaker tegelijk voor bij ADHD dan op grond van toeval te verwachten is. Het gaat hier om autismespectrumstoornissen, gedragsstoornissen, hoogbegaafdheid, motorische stoornissen, genetische stoornissen, tics, leerstoornissen en verslaving.
Comorbiditeit is het tegelijkertijd voorkomen van twee of meer aandoeningen of stoornissen bij één persoon.
Comorbiditeit betekent dat je één of meer (chronische) aandoeningen hebt naast de hoofddiagnose waar de meeste aandacht naar uitgaat. Mensen met ernstige psychische aandoeningen hebben een aanzienlijk kortere levensduur dan mensen die dat niet hebben.
Hoe wordt een diagnose bij psychische klachten (ggz) vastgesteld? Een diagnose wordt (na verwijzing door de huisarts) vastgesteld door een psycholoog of psychiater. Deze kijkt naar al je klachten en symptomen door vragen te stellen en naar je te luisteren, soms vragenlijsten af te nemen en je gedrag te observeren.
ADHD is een neurobiologische stoornis. Er gaat iets niet goed in de hersenen; er is een tekort aan zogeheten neurotransmitters (dopamine en noradrenaline). Deze neurotransmitters zorgen ervoor dat informatie tussen de ene zenuwcel snel en goed worden doorgegeven aan een andere zenuwcel.
Ernstige gevolgen
30-60% vaker ongelukken (overal, en in het verkeer) 2x zo hoge sterfte door ongelukken. Verhoogd voorkomen van andere psychiatrische stoornissen: depressie, angststoornissen, antisociaal en oppositioneel gedrag, slaapproblemen, eetstoornissen. Verhoogd alcohol en drugsmisbruik, vaker roken.
De belangrijkste kenmerken van ADHD bij mannen en vrouwen zijn: problemen met de aandacht of de concentratie, moeite met organiseren, hyperactief of overbeweeglijk zijn en impulsiviteit.
ADHD gaat vaak samen met andere problemen en stoornissen. Men spreekt dan van comorbiditeit. In een onderzoek in zowel de algemene bevolking als in klinische steekproeven bleek ADHD in 60 tot 100 procent samen te gaan met minstens één andere psychische stoornis.
Een chronische ziekte is een aandoening die nooit meer helemaal overgaat. Ziektes zoals reuma, astma, COPD, diabetes en hart- en vaatziekten. Als je chronisch ziek bent, stap je noodgedwongen de wereld in van zorgverleners, spreekkamers, onderzoeken en behandelingen.
Vanwege de stijgende prevalentie worden in de dagelijkse medische praktijk steeds vaker patiënten met overgewicht dan wel ernstig overgewicht gezien. Ons onderzoek bevestigt de resultaten van eerder Nederlands onderzoek3 en voegt ook resultaten toe: overgewicht gaat met aanzienlijke comorbiditeit gepaard.
Van de patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk heeft 85% op het moment dat de diagnose wordt gesteld al ten minste één andere chronische aandoening, zoals atriumfibrilleren, COPD, een ziekte van het bewegingsapparaat of een chronische psychische aandoening.
Kenmerken ADHD
De kenmerken van ADHD zijn te verdelen in 3 gebieden: aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit.
Snel afgeleid zijn; moeite met concentreren. Erg druk zijn (hyperactief). Dingen doen zonder na te denken (impulsief). Problemen in het dagelijks leven, zoals thuis, op het werk en in het omgaan met anderen.
De hersenen van mensen met ADHD reageren sneller op prikkels (impulsen, stemmingen en gebeurtenissen). Dit kan er toe leiden dat je je moeilijk kunt concentreren en snel afgeleid raakt. Je kunt ook impulsief gedrag vertonen. Vaak ben je lichamelijk overactief of onrustig (hyperactiviteit).
Met voeding en supplementen kun je ook heel veel doen om je systeem rustiger te krijgen. Er zijn allerlei testjes om uit te zoeken welke disbalans iemand heeft. Gaba bijvoorbeeld is een kalmerende neurotransmitter die veel mensen met ADHD tekort komen, dus een supplement kan rustgevend werken.
Een laag dopamine level bemoeilijkt de aansturing van de spieren, wat onder kan leiden tot spierstijfheid, traag bewegen en sterk beven, symptomen die voorkomen bij de ziekte van Parkinson. Dopamine speelt tevens een rol bij schizofrenie en psychose.
De diagnose depressie wordt gesteld door een arts, meestal een psychiater. De diagnose is belangrijk om toegang te krijgen tot bepaalde hulpverlening, evenals vergoeding van bepaalde medische zorg.
Een psycholoog behandelt mensen met een psychische aandoening, stoornis of andere mentale problemen. Hij of zij kan een diagnose stellen en begeleidt een persoon vervolgens bij de behandeling van het probleem of de stoornis.
Een psychiater is, in tegenstelling tot een psycholoog, een medisch arts. Een psychiater heeft dan ook in eerste instantie medicijnen gestudeerd, en heeft zich daarna gespecialiseerd tot psychiater. In de vervolgopleiding voor psychiater is ook de opleiding tot psychotherapeut opgenomen.
Het meest gebruikte medicijn bij obesitas is momenteel orlistat. Sinds 2019 zijn ook liraglutide en het combinatiemiddel naltrexon/bupropion beschikbaar. Gemiddeld leiden deze medicijnen tot zo'n 5 tot 6 procent gewichtsverlies. Het is bekend dat bij 5 procent gewichtsafname gunstige metabole veranderingen optreden.
Dit komt doordat er te weinig lichamelijke activiteit is. Body Mass Index (BMI) BMI wordt gedefinieerd als het gewicht in kilo's gedeeld door het kwadraat van de lichaamslengte in meters (kg/cm2). Een BMI van 40 of meer, of een BMI vanaf 35 met gezondheidsproblemen, wordt beschreven als morbide obesitas.