Voor het lezen zijn vele hersenfuncties nodig: de waarneming, de taal, het geheugen, het redeneren en het voorstellingsvermogen, de aandacht, en het vermogen om te selecteren tussen hoofd- en bijzaken. Inhoudelijk zijn verhalen brandstof voor het brein.
Lezen draagt bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en de taalontwikkeling van je kind.Bovendien bevordert lezen de concentratie en creativiteit van je kind. Alleen maar voordelen dus.
Wie goed leest en verhalende en informatieve teksten begrijpt, kan kennis opdoen en zich ontwikkelen. Gaat het alleen om kennis? Nee, verhalen en gedichten helpen je kind en tiener ook om zich beter in te leven en om meer begrip te hebben voor anderen. Zo komen zij beter mee in de samenleving.
Ontdek de wereld, maar ook jezelf
Via lezen slaan we kennis en informatie op. Educatieve boeken hebben voornamelijk dat doel voor ogen, maar ook fictieve verhalen brengen inzichten bij. Via verhalen verruimen we ons denken en wereldbeeld.
Waarom is leesplezier belangrijk? Als een kind met plezier een boek heeft gelezen, zal het daarna sneller een nieuw boek oppakken. In 2020 publiceerden de Raad voor Cultuur en de Onderwijsraad hun advies 'Lees! Een oproep tot een leesoffensief' om jongeren vaker, met meer plezier en beter te laten lezen.
Stimuleer verschillende leesactiviteiten
Onderneem verschillende leesactiviteiten. Onderzoek toont aan dat – naast voorlezen – praten over boeken, boeken cadeau geven en een bezoek aan de boekhandel en bibliotheek het leesgedrag en de leesmotivatie stimuleren.
Tips voor meer leesplezier:
Organiseer leesactiviteiten zoals voorlezen, boekbesprekingen, leesclubs en bezoekjes aan de bibliotheek. Laat leerlingen lezen voor een doel, bijvoorbeeld om hun kennis uit te breiden. Laat leerlingen meerdere teksten lezen over één thema, om zo voort te kunnen bouwen op opgedane kennis.
Kinderen die veel lezen scoren hoger op de Cito-toetsen taal, wiskunde en studievaardigheden. Kinderen die veel lezen zijn beter in begrijpend lezen, spelling, grammatica en schrijven. Kinderen die veel lezen, kennen meer woorden. Wie iedere dag een kwartier in een boek leest, kan 1000 nieuwe woorden per jaar leren.
Lezen verruimt je blik: brengt je op nieuwe ideeën en helpt je anderen beter te begrijpen. Lezen maakt je effectiever: in communiceren, in omgaan met stress & andere aspecten in het (werkende) leven. Lezen geeft je een voordeel op anderen: doordat jij dingen leest of leert, die anderen (nog) niet weten.
Twee gebieden – de linker gyrus angularis en de rechter temporele gyrus– bleken de centrale knooppunten te zijn van deze “lezende-brein kaart”. Beide gebieden zijn betrokken bij semantiek en helpen ons geschreven tekst te begrijpen. Maar ook de somatosensorische hersenschors raakte geactiveerd.
Lezen leidt tot meer begrip voor en meer genuanceerde opvattingen over de mensen om ons heen. Zo kunnen kinderen die veel worden voorgelezen, zich een betere voorstelling maken van de gedachten, gevoelens en wensen van andere mensen (Adrian, Clemente, Villanueva, & Rieffe, 2005; Mar, Tackett & Moore, 2010).
Lezen werkt beter en sneller dan andere methoden om de zenuwen te kalmeren, ontdekte hij. Lezen reduceert stress met maar liefst 68 procent. Ter vergelijking: muziek luisteren staat op de tweede plaats (61 procent), gevolgd door een kop thee of koffie drinken (54 procent) en een wandeling maken (42 procent).
Gezondheidsexperts en internationale onderzoeken leggen een positief verband tussen verhalen en het mentale welbevinden van personen. Ook in de praktijk zijn veel organisaties actief om onze mentale veerkracht te verhogen via verhalen.
Lezen is belangrijk. Het vergroot de taalontwikkeling, de concentratie en fantasie. Bovendien krijg je door lezen kennis over de wereld om je heen en draagt het bij aan het vormen van een mening. Allemaal goede redenen om aandacht te schenken aan leesmotivatie zodat leerlingen met meer plezier gaan lezen.
Lees je (niet) blind
Momenteel is lezen de belangrijkste oorzaak van bijziendheid. Maar de impact van smartphones en tablets op onze ogen wordt steeds groter. Naast educatief gebruik brengen kinderen steeds meer vrije tijd achter deze schermen door. Hun ogen zijn voornamelijk bezig met dichtbij kijken.
Naast deze gezondheidsvoordelen, draagt lezen ook bij aan jouw intellect. Je verruimt je vocabulaire en stimuleert je inlevingsvermogen. En het geeft meer voldoening dan tv-kijken, omdat je zelf beslist waar je begint en eindigt.
Het lezen vergroot en verrijkt je woordenschat waardoor het makkelijker is je te verwoorden van je eigen gedachten. Het lezen zorgt voor de sociale ontwikkeling. Een kind kan zich verplaatsen in verschillende personages waardoor hij ziet dat ieder anders denkt in dezelfde gebeurtenis of situatie.
Vertel vooraf in het kort iets over de inhoud van het verhaal. Lees de tekst rustig en duidelijk voor en zorg dat je gezicht duidelijk zichtbaar blijft. Maak gebruik van de mogelijkheden van je stem, maar let op dat je niet overdrijft. Maak tijdens het voorlezen af en toe gebaren om de woorden te verduidelijken.