Tijdens de Nationale Herdenking herdenkt Nederland allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.
Bevrijdingsdag is de nationale feestdag waarop we de bevrijding van Nederland in 1945 vieren. Op deze dag vieren we ook de bevrijding van het toenmalig Nederlands-Indië. Nederland staat op 5 mei ook stil bij de waarde van vrijheid, democratie en mensenrechten.
Kransleggingen. Dan leggen overlevenden 5 algemene kransen voor verschillende groepen oorlogsslachtoffers, gevolgd door de kranslegging door Nederlandse autoriteiten. Daarna wordt er een korte toespraak gehouden. De plechtigheid eindigt met een bloemlegging door Amsterdamse schoolkinderen.
Doel van de bijeenkomst is om “in gedachten [te] verplaatsen naar dat historische moment, waarin Nederland aan de gansche wereld te kennen gaf zijn onverzettelijken wil om elken aanslag op zijne onafhankelijkheid en onzijdigheid met kracht van wapenen tegen te gaan.”
De Nationale Dodenherdenking, Nationale Herdenking of Dodenherdenking vindt jaarlijks in Nederland plaats op 4 mei met onder andere twee minuten (vroeger een minuut) stilte om 20.00 uur.
De officiële start was in Groot-Brittannië tijdens de eerste herdenking van de Eerste Wereldoorlog, op 11 november 1919. Het idee voor een collectieve stilte zou zijn ontstaan bij de Australiër Edward George Honey en de Zuid-Afrikaan Percy FitzPatrick – onafhankelijk van elkaar trouwens.
De eerste minuut voor diegene die zijn overleden, de tweede minuut om de mensen te eren die levend zijn teruggekeerd uit de strijd en waar de oorlog nog generaties lang impact had.
Op deze dag in 1945 kwam met de Japanse overgave (capitulatie) definitief een einde aan de Tweede Wereldoorlog voor Nederland. De nationale herdenking vindt plaats bij het Indisch Monument in Den Haag.
Het einde van de Eerste Wereldoorlog
Hierin werd Duitsland als hoofdschuldige van de oorlog aangewezen. Dit kon rekenen op veel onbegrip binnen Duitsland, zowel richting de andere Europese landen, als groepen binnen hun eigen land die te vroeg de witte vlag hadden gehesen, dat wordt ook wel de Dolkstootlegende genoemd.
Deze bestond uit vlees uit blik, harde koeken (beschuiten), suiker, koffie, zout en alcohol. De inhoud kon ook verschillen naargelang het leger en het aanbod aan voedingswaren. Toch werd het assortiment steeds kleiner en eentoniger. Dit rantsoen mocht in theorie enkel op bevel genuttigd worden.
Sta een minuut stil bij 15 augustus 1945: het einde van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië. 1 minuut stilstaan, dat hoeft niet door te zwijgen. In 1 minuut kun je praten, uitleggen, luisteren, nadenken, discussiëren en samenkomen. Sta daarom 1 minuut stil bij 15 augustus.
De koning en koningin leggen een krans namens de hele Nederlandse bevolking, en (klein)kinderen leggen namens overlevenden kransen voor verschillende groepen oorlogsslachtoffers. Voorafgaand aan de plechtigheid op de Dam is er een herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk.
Die eer komt eerder Edward George Honey toe. Dat was een Australische oorlogsveteraan en journalist die in Londen beland was. In mei 1919 schreef hij een brief aan de London Evening News waarin hij pleitte voor vijf minuten stilte om alle doden van de Eerste Wereldoorlog te herdenken.
Door iets te herdenken laat je zien met iemand mee te leven en stil te kunnen staan bij iemands leed, ongeacht of je daar zelf nu ook nadeel van ondervindt. Nu is de Tweede Wereldoorlog natuurlijk steeds verder in het verleden. Mensen die de oorlog daadwerkelijk hebben meegemaakt, zijn er steeds minder.
Jaarlijks organiseert de gemeente op 4 mei van 10.00 tot 12.00 uur een Stille Tocht. De herdenking vindt plaats op de gemeentelijke begraafplaats van Amsterdam: De Nieuwe Ooster.
Duitsland, dat zijn eigen problemen had met revolutionairen op dat moment (de Novemberrevolutie), stemde in met een staakt-het-vuren op 11 november 1918, dat later bekend zou staan als Wapenstilstandsdag. De oorlog eindigde als een overwinning voor de geallieerden.
De inval in Polen, die begon op 1 september 1939, vormde het startschot voor de Tweede Wereldoorlog. Groot-Brittannië en Frankrijk eisten in een ultimatum dat Duitsland zich onmiddellijk zou terugtrekken, en toen dit niet gebeurde, verklaarden de twee landen Duitsland de oorlog.
Het is zo'n beroemd zinnetje uit de geschiedenisboeken. De Eerste Wereldoorlog begint met de moord op kroonprins Frans Ferdinand. Tijdens een staatsbezoek aan Sarajevo worden hij en zijn vrouw bij een aanslag gedood. Een boerenjongen uit Bosnië vertrekt op 28 juni 1914 naar Sarajevo.
In het najaar van 1944 werd het zuiden van Nederland bevrijd door het Engelse, Amerikaanse, Canadese en Poolse leger. Deze samenwerkende legers werden de 'geallieerden' genoemd. Het gebied ten noorden van de grote rivieren was nog niet bevrijd; een gewaagde poging daartoe mislukte in september.
Er werd weinig vlees, weinig suiker en weinig vet gegeten. In plaats daarvan kwam een voornamelijk plantaardig dieet van aardappelen, granen, peulvruchten, groenten en fruit, aangevuld met een beperkt aantal vetten. Hier doet het menselijk lichaam het goed op.”
Zijne Majesteit de Koning, Hare Majesteit Koningin Máxima en minister-president Rutte zijn donderdagavond 4 mei aanwezig bij de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam.
De bloemen van deze plant lijken net vlammetjes. „In het christelijk geloof staan de vlammen van de Strelitzia symbool voor de Heilige geest die neerdaalt op de apostelen.” Voor een Dodenherdenking in Nederland ook een aardige bijkomstigheid: de Strelitzia is oranje van kleur.
"Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties."