Urine is meestal lichtgeel tot donkergeel van kleur. Dat komt door het pigment dat erin zit. Dit pigment heet in de medische wereld urochroom. Urochroom wordt geproduceerd doordat het lichaam hemoglobine afbreekt, het eiwit dat zuurstof transporteert in de rode bloedcellen.
Als je in korte tijd veel water drinkt, kan de urine lichtgeel tot vrijwel kleurloos worden. Dit komt doordat er een lage concentratie nierkleurstoffen (urochroom) in de plas aanwezig is, maar het zegt niets over je gezondheid. Bij slecht werkende nieren of slecht ingestelde diabetes kan de urine ook lichter zijn.
Donkergele urine
Urine is samengesteld uit water, ureum en zouten. Als je weinig gedronken of veel getranspireerd hebt, is het vochtpercentage in je urine laag. Hierdoor kan je urine donkerder van kleur zijn dan normaal.
Een van die afvalstoffen is urochroom (soms ook urobiline genoemd), een stof met een geelachtig pigment. Urochroom is een afbraakproduct van hemoglobine, het rode en zuurstoftransporterende eiwit uit de rode bloedcellen. Dit afbraakproduct geeft de gele kleur aan urine.
Gele tot licht oranje urine
Dit is de typische urinekleur en geeft dus aan dat je gezond bent. Mocht het iets meer oranje kleuren, hoef je je nog geen zorgen te maken dat je iets onder de leden hebt, maar het is wel slim om wat meer te drinken. Deze kleur kan namelijk ontstaan als je te weinig vocht in je lichaam hebt.
Als u niet genoeg water drinkt, wordt urine meer geconcentreerd – dit is terug te zien in de kleur en geur. Als urine donker van kleur is met een sterke geur, kan dit wijzen op uitdroging. Sterk geconcentreerde urine, veroorzaakt door een lage vochtinname, ruikt vaak sterk.
Heldere urine geeft aan dat je meer drinkt dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid water. Hoewel het goed is om gehydrateerd te zijn, kan het drinken van te veel water je lichaam elektrolyten ontnemen. Als je urine af en toe helder is, is er niks aan de hand.
Pas als er erg veel eiwit in de urine terechtkomt, kun je de volgende symptomen krijgen: Schuimende urine. Het eiwit laat je urine schuimen en kan een duidelijk zichtbare laag schuim op de urine veroorzaken. Het schuim blijft ook liggen op de urine.
Normaal gesproken plassen we per 24 uur ongeveer zes á zeven keer, waarvan soms één keer 's nachts. Als u vaker moet plassen – misschien wel ieder uur- dan spreken we van een overactieve blaas.
Urine bevat behalve water in water oplosbare stoffen, vooral ureum en anorganische zouten. Urobiline en porfyrine zorgen voor de typische gele kleur. Wanneer iemand erg veel drinkt, wordt de urine bij benadering waterkleurig.
Wat is het? Bloed in de urine is soms zo duidelijk dat de urine helderrood tot bijna zwart kleurt. Maar het kan ook zijn dat er bloed in de urine zit zonder dat je het met het blote oog kunt zien. Je arts kan het opsporen door de urine onder de microscoop te bekijken of door een teststrip te gebruiken.
Bloed in de urine kan komen door een aandoening aan de urinewegen (de nieren, de urineleiders, de blaas, de plasbuis of de prostaat). De oorzaak kan onschuldig zijn (bijvoorbeeld een blaasontsteking) of ernstiger (zoals kanker). De hoeveelheid bloed in de urine zegt weinig over de oorzaak.
In urine kan van alles worden gevonden: micro-organisamen, stofwisselingsproducten, rode bloedcellen, witte bloedcellen, cellen van slijmvlies van de urinewegen en allerlei chemische verbindingen. Pas als er heel veel van voorkomt, in veranderde vormen, kan dit wijzen op onder andere urologische aandoeningen.
Eiwit in de urine is vaak een teken van nierschade. De nieren filteren het bloed, waardoor er urine ontstaat die vol zit met afvalstoffen. De filters in de nieren zorgen ervoor dat er alleen water en kleine afvalstoffen worden doorgelaten. Grotere stoffen zoals eiwitten worden door de filters tegengehouden.
De helft is weg na een week
Van een glas water dat je nu drinkt, zal de helft over iets meer dan een week je lichaam verlaten hebben. Van de helft die overblijft, zal na nog een week weer de helft verdwenen zijn. En zo verder. Een klein beetje van het glas dat je nu drinkt, zal dus nog heel lang in je lijf blijven.
Er wordt aangeraden om 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken. Bij deze vochtinname gaat een volwassene gemiddeld 5 tot 8 keer per 24 uur naar het toilet. Plast u 8 keer of minder op een dag? Dan wordt dat gezien als een normale plasfrequentie.
Veel plassen 's nachts komt vaak voor
Als u 's nachts een keer opstaat om te plassen, is dat eigenlijk vrij normaal. Hoewel 's nachts de urineproductie terugvalt tot 25 %, moet meer dan de helft van de mensen ouder dan vijftig minstens eenmaal per nacht naar het toilet.
Gezonde urine is lichtzuur en heeft een zwakke, bouillonachtige geur. Voeding (uien en knoflook bijvoorbeeld), kruiden, voedingssupplementen, onvoldoende inname van vocht en geneesmiddelen kunnen allemaal de urinegeur beïnvloeden, net als een (urineweg)infectie.
Elke nier bevat een nierbekken met ongeveer 1 miljoen filtertjes. Als deze filtertjes ontsteken, spreekt men van glomerulonefritis. Zo raken de nierfilters beschadigd waardoor eiwitten en bloedcellen naar de urine lekken. Soms gaan de nierfilters nog verder kapot en werken ze helemaal niet meer.
De beste manier om te weten of je lichaam nood heeft aan hydratatie, is je urine observeren. Is je urine helder, dan hoef je je geen zorgen te maken. Is je urine zeer gekleurd (zeer geel), dan is het hoog tijd dat je drinkt.
Zet een warme kop thee
Guldenroedethee helpt om blaasontsteking te voorkomen; het heeft een sterk reinigende werking. Zet dus lekker een pot – dan moet je vaker plassen – en drink het gedurende de dag.
Doordat de balans van de hormonen in je lichaam tijdens de overgang verandert, kan dat er voor zorgen dat de geur en kleur van je urine anders wordt dan voorheen. Een oorzaak van sterk ruikende urine kan zijn dat je niet voldoende drinkt, maar stinkende urine kan ook duiden op een blaasontsteking.
Hoe stelt je arts de diagnose? Door een teststrookje (stick) in de urine te dompelen, krijgt de arts een idee van de hoeveelheid eiwitten in de urine. Dat stickje detecteert enkel albumine.
Je hebt een blaasontsteking
Wanneer je een ontsteking hebt opgelopen aan je urinewegen, geeft je lichaam vaak ook een andere geur af dan normaal. Om precies te zijn: je plas ruikt in geval van een blaasontsteking vaak naar ammoniak.
Je urine onthult je biologische leeftijd en of je gezond oud zal worden, stellen onderzoekers van Universiteit Hasselt en KU Leuven. Via een urinetest kan de biologische leeftijd van een persoon worden gemeten en worden bepaald of iemand vatbaarder is voor bepaalde ouderdomsgerelateerde ziekten.