Wat gebeurt er in je lichaam als je ademhaalt? Je ademt zuurstof in en je ademt koolstofdioxide uit. De zuurstof komt door je neus of mond via je luchtpijp in je longen. Vanuit je longen gaat de zuurstof je bloed in en komt van daaruit overal in je lijf.
Over ademhaling leerden we op school dat we zuurstof (zuurstofgas, O2) inademen en koolzuur (koolzuurgas, koolstofdioxide, CO2) uitademen.
Mensen klagen over een scala van klachten die variëren van borstkas gerelateerde klachten (zoals kortademigheid, een benauwd strak gevoel op de borst, pijn en steken op de borst) tot hoofdpijn, duizeligheid, tintelingen, krampen, buikpijn, angst en chronische vermoeidheid.
Ons lichaam gebruikt de zuurstof die we inademen om voedingsstoffen te verbranden. Tijdens dit verbrandingsproces ontstaat koolzuur(gas) oftewel koolstofdioxide. Dit ademen we weer uit. Bij te weinig zuurstof in het bloed, maar vooral bij te veel koolzuur, gaat er een signaal naar het ademcentrum in de hersenen.
Trage, diepe ademhaling kan helpen bij stress, angst en slaapproblemen. Een diepe zucht helpt om snel te “resetten”. En regelmatig je adem inhouden geeft je sportieve prestaties een duwtje. Er zijn dus zeker goede redenen om je ademhaling te trainen.
Samengevat De meeste mensen kunnen hun adem onder water niet langer dan een minuut inhouden. Dan krijgt je lichaam te weinig zuurstof en moet je ademen, anders raak je bewusteloos. Maar door te trainen kun je je adem steeds langer inhouden. Freedivers kunnen dat wel tien minuten lang!
De hersenen hebben een noodvoorraad zuurstof van 3 minuten. Als het zuurstoftekort langer duurt worden eerst de meest kwetsbare delen aangetast. Naarmate het zuurstoftekort voortduurt sterven meer hersendelen af. In normale omstandigheden is er na 9 minuten sprake van hersendood.
"Je neus is bedoeld om door te ademen. Deze hoort bij je luchtwegen, terwijl je mond onderdeel is van je spijsverteringskanaal." Eigenhuis legt uit dat we, in ongezonde situaties zoals bijvoorbeeld stress of een slechte conditie of leef- en eetgewoontes, sneller geneigd zijn door onze mond te ademen.
Als je een pauze neemt na je uitademing dan daalt de zuurstof verzadiging, daarnaast zal het melkzuur stijgen. Daarnaast is er ook een stijging van CO2 wat het bloed meer verzuurt. Echter dit is tijdelijk proces.
De luchtwegen
Het strottenklepje (epiglottis) sluit tijdens slikken de stemspleet (glottis) af waardoor voedsel niet in het strottenhoofd (larynx) komt. Dit voorkomt dat er voedsel in de luchtwegen (afsluiting van de luchtweg, zie heimlich) komt en hierdoor is het onmogelijk om tegelijk te slikken en adem te halen.
Apneu betekent letterlijk: geen lucht. Bij slaapapneu stopt de ademhaling regelmatig in de slaap gedurende 10 seconden of langer. Dat komt doordat de luchtwegen tijdelijk worden afgesloten (OSAS) of doordat de hersenen 'vergeten' de ademhaling te regelen (CSAS).
Door diep in te ademen open en vul je alle longblaasjes opnieuw een verbeter je de uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide. Dat is de hoofdreden waarom we vanuit fysiologisch perspectief zuchten: het gezond houden van de longen. Vier à vijf keer per uur zuchten is een normale frequentie."
In rust is de beste ademhaling tussen de 6 en 12 keer per minuut, waarbij een in- en uitademing als 1 ademhaling telt. Wanneer je meer dan 12 ademhalingen per minuut hebt, adem je te snel en geef je signalen van stress af aan je lijf.
Een mens ademt gemiddeld zo'n 300 à 400 milliliter water per dag uit, aldus onderzoekers van het Laboratory of Kidney and Electrolyte Metabolism in de Verenigde Staten.
Per dag ademt een mens ongeveer 1 kg aan CO₂ uit. Met een bevolking van 7 miljard mensen komt dat neer op ongeveer 2,6 gigaton per jaar. Dat is zo'n 7 procent van de jaarlijkse CO₂-uitstoot door het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat is dus heel veel.
Als er niet genoeg zuurstof in je lichaam komt, heb je het benauwd. Dat kan bijvoorbeeld aan je longen liggen, maar ook aan je hart. Je kunt in bepaalde gevallen ook alleen het gevoel hebben dat je niet genoeg lucht krijgt, bijvoorbeeld tijdens een paniekaanval.
Daar waar tachypneu slaat op het aanhoudend te vlug en te oppervlakkig ademen tijdens de slaap, gaat acute hyperventilatie tijdens de slaap over plotse aanvallen of episodes van te vlugge, te intense en te diepe ademhaling (net zoals bij hyperventilatie overdag).
Wanneer u gespannen bent of angstig, kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan. Eén van die klachten is hyperventileren. Hyperventileren wil zeggen dat u te snel of te diep ademt.
Patiënten hebben veelal last van autofonie, oftewel het horen van geluiden die men zelf produceert. Deze geluiden, zoals de eigen ademhaling, stem en hartslag, gaan via de buis van Eustachius direct naar het trommelvlies.
Het hebben van een slechte adem, het gevoel stroeve tanden te hebben en het bekende 'dode vogeltje' zullen met mondademhaling te maken kunnen hebben. In sommige gevallen houden mensen zelfs kapotte mondhoeken ervan over, vooral als er overdag ook sprake is van mondademhaling.
Het beschermt je beter tegen virussen
De haartjes in onze neus houden virussen tegen en snot vangt alles op. Als je door je mond ademt, heb je deze bescherming niet. Je kunt dus minder snel besmet raken met een virus wanneer je door je neus ademt. Nog een reden waarom neusademhaling zo gezond en nuttig is.
Je hebt het vast wel eens geprobeerd: zo lang mogelijk je adem inhouden onder water. De meeste mensen houden dat niet langer dan een minuut vol. Maar een man in Kroatië kan dat veel en veel langer. Hij hield 24 minuten en 33 seconden zijn adem in, een record!
Zuurstoftekort in het bloed leidt na enkele minuten tot verlies van het bewustzijn en zeer snel tot het uitvallen van vitale organen, met name de hersenen.
Symptomen van zuurstoftekort
Versnelde ademhaling (niet te verwarren met hyperventilatie) Versnelde hartslag. Bleekheid of grauw gelaat. Blauwe verkleuring van de slijmvliezen (cyanose): gelaat, lippen, tong, vingers, nagels.