Als de nieren minder goed werken, blijft er te veel natrium in het lichaam achter. Het lichaam houdt dan meer vocht vast. De gevolgen hiervan kun- nen zijn: dorst, oedeem en hoge bloeddruk. Natrium is een onderdeel van keukenzout.
Een te hoge zoutinname kan leiden tot de volgende ongewenste effecten op de gezondheid: Verhoogde bloeddruk. Te veel zout zal ertoe leiden dat het lichaam meer vocht vasthoudt. Hierdoor zit er meer vocht in de bloedvaten, staat er meer druk op de bloedvaten en moet het hart harder werken om het bloed rond te pompen.
Bij wie komt het voor? Een te hoge natriumconcentratie komt vooral voor bij zwaar zieken, bijvoorbeeld mensen op de dienst intensieve zorgen of na een zware chirurgische ingreep. Dat komt omdat je dan vaak niet in staat bent om zelf te eten en te drinken en aangewezen bent op de toediening van vocht via een infuus.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Het menselijk lichaam regelt onder meer via de nieren op een heel nauwkeurige manier de hoeveelheid natrium in het bloed.
De natriumconcentratie wordt uitgedrukt in millimol per liter (mmol/l). Voor bloed ligt de normale natriumwaarde tussen 135 en 145 mmol/l.
Ook door veel water te drinken kan het natriumgehalte verlagen. Een hogere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hypernatriemie genoemd, en wordt vrijwel altijd veroorzaakt door verlies aan water (dehydratie) zonder voldoende water te drinken.
De nieren regelen de hoeveelheid natrium in het lichaam. Zo'n 95% van het zout uit de voeding plas je weer uit. Een klein deel verdwijnt via de huid (zweet) en de ontlasting.
Gevolgen van een te hoge inname van natrium
Het teveel aan natrium wordt uitgescheiden via de urine en via transpiratievocht. Een hoge inname van natrium is slecht voor de nieren, vergroot de kans op hoge bloeddruk en kan leiden tot botontkalking, omdat je het teveel aan natrium uitplast samen met het calcium.
Bron. Een erg kleine hoeveelheid natrium zit van nature in fruit, groente, bonen en granen. Het meeste zout wordt echter verkregen uit bewerkte producten zoals soepen, sausen, vleeswaren, brood, visproducten, kaas, zuurkool en snoep.
Voedingsmiddelen die veel natrium bevatten zijn onder ander kant-en-klare sauzen en soepen, kant-en-klaar maaltijden, bouillonblokjes, ketjap, strooiaroma, vloeibare aroma, vleeswaren zoals rauwe ham en rookvlees, rookworst, hamburgers, kaas, haring, bokking, zoutjes, borrelnoten en snacks zoals bamihapjes, frikadellen ...
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijks naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
Hoe kun je het herkennen? Een verhoogde bloedkaliumspiegel kan spierzwakte veroorzaken. Verder ontstaan er vooral afwijkingen op het elektrocardiogram (hartfilmpje). Bij ernstige hyperkaliëmie (kalium > 7,5 mmol/liter) kunnen er gevaarlijke hartritmestoornissen ontstaan die mogelijk tot een hartstilstand kunnen leiden.
Kaliumrijke producten zijn: tomaten, aardappelen, groente, (gedroogd) fruit, vruchtensappen, soep, bouillon, koffie, melkproducten, chocolade, noten en peulvruchten. Weinig kalium zit in: thee, frisdrank, limonadesiroop, jam, honing, rijst en deegwaren.
Zeezout, kruidenzout, aromazout, selderijzout, uienzout en knoflookzout klinken gezonder, maar bevatten evenveel natrium als keukenzout. Voor de nieren zijn ze dus niet beter. Als er te veel natrium in uw lichaam zit, houdt u vocht vast. Dat leidt weer tot een verhoogde bloeddruk.
Corrigeer hypernatriëmie door toediening van water oraal/enteraal of met behulp van glucose 5% infuus. Bepaal correctiesnelheid: Acuut (< 48 uur): 1-2 mmol/l/u tot symptomen verdwijnen of limiet van 8 mmol/l/dag bereikt is.
Natrium werkt nauw samen met het mineraal kalium. Deze mineralen zijn beiden nodig om de vochtvoorziening van het lichaam op peil te houden. Het verschil is dat natrium zorgt voor de vochtbalans buiten de cellen, zoals in het bloed en weefsels, en kalium zorgt juist voor de vochtbalans binnen de cellen.
"Een combinatie van natrium en kalium zorgt voor een goede bloedsomloop. Het is sowieso gezonder, omdat er minder natrium in zit." Als je last hebt van je spieren zou het kunnen dat door het eten van light zout de klachten afnemen, aldus JOZO. "Hoe minder zout, hoe beter", meldt JOZO ook.
Voor je gezondheid zijn zoutsoorten als Himalayazout of Keltisch zeezout niet beter of slechter dan gewoon keukenzout. Deze zoutsoorten bevatten soms wat mineralen, maar in zulke kleine hoeveelheden dat het weinig met je gezondheid doet. Het is zeker geen reden om meer zout te gaan eten.
Als uw nieren te weinig natrium uitscheiden met de urine, houdt uw lichaam meer vocht vast en kunt u diverse klachten ervaren. Mensen met een verslechterde nierfunctie moeten dus goed opletten hoeveel natrium ze binnenkrijgen. Natrium zorgt voor een goede waterhuishouding in het lichaam.
Hypo-/hypernatriëmie is een te laag of juist te hoog natriumgehalte in het bloed. Je nieren proberen het natriumgehalte op een constant peil te houden. Als ze niet goed werken kan je natriumgehalte uit balans raken.
Onderzoek bij muizen laat zien dat een zoutrijke voeding leidt tot een afname van de bloedtoevoer naar de hersenen, beschadiging van bloedvaatwanden van capillaire netwerken en cognitieve achteruitgang. Lange tijd werd aangenomen dat deze effecten een direct gevolg waren van een te hoge bloeddruk.
Je hebt zout nodig. Je lichaam gebruikt dit voor het prikkelen van zenuwen, het samentrekken van spieren en het goed opnemen en afvoeren van vocht. Hiervoor is ongeveer 1 tot 3 gram zout nodig. Gemiddeld krijgen we zo'n 9 gram zout binnen.
Overmatig zoutgebruik verhoogt je bloedvolume, waardoor het meer ruimte inneemt in de bloedvaten. Je bloedvaten zetten vervolgens uit om plaats te maken voor de extra massa, wat hoofdpijn kan veroorzaken.
Producten die weinig natrium bevatten
'Onbewerkt' wil zeggen: ongekookt, niet gemarineerd en zonder dressing. Onbewerkte groente, fruit, aardappelen, rijst, pasta, vlees, kip, kalkoen en vis kunt u prima gebruiken in uw dieet. Ook brood, melk en melkproducten zoals yoghurt en kwark kunt u blijven gebruiken.