De crisis van de jaren 1930 of de crisisjaren (Engels: Great Depression) was de grootste economische depressie van de twintigste eeuw. Deze ontstond als gevolg van de beurscrash van 1929, waarbij de aandelenkoersen op Wall Street (New York) ongekend snel kelderden.
Het eerste decennium van onze jaartelling bestaat dan uit de jaren 10 tot en met 19. Zo'n decennium is dan bijvoorbeeld ook de periode van de jaren 2020 tot en met 2029, de "jaren twintig" van de 21e eeuw. Alle artikelen over de decennia in deze encyclopedie volgen deze indeling, bijvoorbeeld 2010-2019.
Jaren 80 verwijst naar het negende decennium van een eeuw. Meer specifiek kan het, in de christelijke jaartelling, staan voor: 80-89.
De hoogte van de olieprijzen veroorzaakt inflatie en ook een stagnatie van de economie. Deze unieke combinatie krijgt in de wetenschap de naam stagflatie. Een tweede oliecrisis in 1979 veroorzaakt een wereldwijde economische crisis waarvan ook de olieproducerende landen te lijden hebben.
20 - De Belgische wielrenner Eddy Merckx wint de Ronde van Frankrijk. 20 - Jacques Chaban-Delmas wordt minister-president van Frankrijk. 21 - Astronaut Neil Armstrong zet als eerste mens voet op de Maan, met Buzz Aldrin in zijn kielzog. Ruimtevaartuig: Apollo 11.
1873 - Het Britse stoomschip Atlantic zinkt voor de kust van Nova Scotia, 547 mensen komen om. 1918 - Oprichting van de Royal Air Force in het Verenigd Koninkrijk. 1946 - Een aardbeving met een sterkte van 7,8 bij de Aleoeten creëert een tsunami die de Hawaïaanse eilanden overspoelt. 159 mensen komen om.
Het officiële Rembrandtjaar (400e geboortedag). Het jaar van Wolfgang Amadeus Mozarts 250e geboortedag. VN-jaar van de Woestijnen en Verwoestijning. Het jaar van de Hond volgens de Chinese horoscoop.
Het jaar staat vooral in het teken van de coronapandemie, de uitbraak van apenpokken en de inval door Rusland in Oekraïne.
13 - Officiële heropening van het Rijksmuseum in Amsterdam. 14 - Europese Parlementsverkiezingen in Kroatië dat op 1 juli 2013 toetreedt tot de Europese Unie. 15 - Een bomaanslag tijdens de marathon van Boston komen drie mensen om het leven en raken meer dan honderd mensen gewond.
8 juni. In de Pakistaanse provincie Beloetsjistan vallen 22 doden als een bus van de weg raakt en in een ravijn stort. In de buurt van de Berlijnse Gedächtniskirche vallen een dode en enkele zwaargewonden als een auto inrijdt op een groep voetgangers. De bestuurder van de auto is een 29-jarige Duits-Armeense man.
Verder zag men in 2020 een grote toename in de aanhang van complottheorieën. Pasen viel in 2020 op 12 april, Hemelvaartsdag op 21 mei en Pinksteren op 31 mei. In 2020 is het einde van de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden. In de muziek gold het als het Beethovenjaar vanwege de 250e geboortedag van de componist.
17 - Taiwan legaliseert als eerste Aziatisch land het homohuwelijk. 18 - Duncan Laurence wint voor Nederland de 64e editie van het Eurovisiesongfestival. 20 - Vier van de zeven basiseenheden van het SI-stelsel worden geherdefinieerd. Verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei (Nederland) en 26 mei (België).
In Parijs wordt met duizenden voertuigen ("vrijheidskonvooien") gedemonstreerd tegen de COVID-19-maatregelen. Onder meer bij de Champs Elysées en de Arc de Triomphe komt het verkeer stil te liggen. De Franse politie zet traangas in. Ook in Den Haag wordt met voertuigen gedemonstreerd tegen de coronamaatregelen.
1896 - De Franse natuurkundige Antoine Henri Becquerel ontdekt het fenomeen radioactiviteit. 1936 - De bouw van de Amerikaanse Hooverdam wordt afgerond. 1954 - De Verenigde Staten brengen de waterstofbom Castle Bravo tot ontploffing tijdens een kernproef.
1918 - De Sovjet-Unie verruilt Petrograd als hoofdstad voor Moskou. 1931 - Daniel Salamanca Urey wordt president van Bolivia. 1931 - Sir Oswald Mosley richt in Londen een fascistische partij op; de latere British Union of Fascists.
Demonstratie parachutespringen bij ruïne Brederode. Bioscoopjournaal uit augustus 1931. Deelnemers aan de vakantiecursus van de binnenvaart bezoeken per boot Kromhout's Motoren Fabriek te Amsterdam.
1913 - Oprichting van de Noorse voetbalclub Vålerenga IF. 1948 - Opening van de Olympische Spelen in Londen; de eerste Spelen na de Tweede Wereldoorlog. 1973 - De Britse autocoureur Roger Williamson komt op tragische wijze om het leven bij de Grand Prix Formule 1 van Nederland op het circuit van Zandvoort.
1957 - John Lennon en Paul McCartney ontmoeten elkaar voor het eerst op een tuinfeest van de kerk in Woolton bij Liverpool. 1964 - In Londen gaat de eerste Beatles-film A Hard Day's Night in première. 1988 - Het productieplatform Piper Alpha in de Noordzee wordt getroffen door een aantal explosies gevolgd door brand.
1704 - Brits-Nederlandse troepen bezetten Gibraltar. 1914 - Eerste Wereldoorlog: Duitse troepen vallen België binnen, waardoor het Verenigd Koninkrijk de oorlog verklaart aan Duitsland. 1944 - Anne Frank wordt, na te zijn verraden, opgepakt in Amsterdam.
1815 - De eerste Nederlandse grondwet komt tot stand. 1943 - Einde van de Conferentie van Quebec. 1962 - De 18-jarige Peter Fechter wordt bij de Berlijnse Muur doodgeschoten bij een vluchtpoging naar het Westen. 1991 - Het Oekraïense parlement roept de onafhankelijkheid uit.
1940 - Oprichting van de Spaanse voetbalclub Albacete Balompié. 1946 - Oprichting van de Italiaanse voetbalclub UC Sampdoria. 1976 - Niki Lauda crasht in Duitsland met zijn Ferrari hierbij vliegt zijn F1 wagen in brand. Dit gebeurde op de Nürburgring Nordschleife.