Als het lichaam sterk afkoelt, vernauwen de bloedvaten in het slijmvlies van neus en keel zich, waardoor daar minder bloed naartoe stroomt. Door die verminderde doorbloeding gaat de weerstand ook achteruit. Hierdoor kunnen de slijmvliezen in neus en keel gevoeliger worden voor een infectie.
Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
Volgens de kou-expert kan het ervaren van (extreem) lage temperaturen je immuunsysteem versterken. Je lichaam maakt meer witte bloedlichaampjes aan, wat je weerstand verhoogt. En hoe beter je immuunsysteem werkt, hoe minder snel je ziek wordt.
“Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt” vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.”
Koude stimuleert de bloedcirculatie
Vriestemperaturen doen onze aderen inkrimpen en daarna weer uitzetten, wat onze bloedcirculatie een duwtje in de rug geeft. Op deze manier helpt de koude ons lichaam zuurstof en voedingstoffen beter te verspreiden.
“Het lichaam heeft enige tijd nodig om aan een andere temperatuur te wennen. Dat merk je bijvoorbeeld ook als je op vakantie gaat naar een warm land. Na een week zijn interne processen zoals je zweetproductie, huiddoorbloeding en warmteproductie grotendeels gewend aan de nieuwe situatie.”
In een koude ruimte verbrand je meer calorieën om op temperatuur te komen en te blijven. Je stofwisseling werkt beter bij koudere temperaturen, wat ook nog eens ziekten als diabetes helpt voorkomen. In plaats van naar de sportschool gaan en rauwkost eten, kun je dus ook een uurtje verkleumd onder de dekens gaan liggen.
Koude en vochtige lucht kan de longen prikkelen. Je kunt je daar op kleden of, in overleg met je arts, je medicijnen meer of minder gebruiken.
Daarnaast zorgt afkoeling van het lichaam ervoor dat de slijmvliezen slechter worden doorbloed en de weerstand minder goed werkt. Ook moet je lichaam bij kou harder werken om warm te blijven, daardoor is je weerstand ook niet optimaal.
Volgens voormalig huisarts Ted van Essen zoeken mensen graag een verklaring voor hun griep en grijpen dan terug op volkswijsheden. Maar verkoudheid en griep zijn niet het gevolg van blootstelling aan koude lucht. Het is het gevolg van een virus. Dat wordt bevestigd door de bekende viroloog Ab Osterhaus.
Bij koud weer ben je vatbaarder voor een verkoudheid
Bij koud en droog weer ben je veel vatbaarder voor virussen. Tijdens het in de volksmond genoemde 'gezonde vriesweertje' drogen jouw slijmvliezen in neus en keel uit. Hierdoor kan het virus makkelijker binnendringen in jouw lichaam en klachten veroorzaken.
Reumapatiënten weten niet beter of kou is de grote vijand. Sluit daarom ramen en deuren, kleed je goed en neem veel warme baden. Wie zich daar goed bij voelt, moet het vooral doen, zegt Patberg. Maar volgens hem is niet kou, maar vocht de grote boosdoener.
Gelukkig zijn deze zorgen voor niks: uit onderzoek is namelijk gebleken dat je helemaal geen warme winterjas, mooie tussenjas of een zomerjas zoals een smart parka aan hoeft te hebben om wel of niet ziek te worden. Kou heeft namelijk in eerste instantie niets te maken met het feit dat je ziek wordt.
De ideale temperatuur om te slapen is ongeveer 18 graden. De een slaapt net wat beter met nog een graadje minder en de ander met 19 graden.
Door het koude water zakt je lichaamstemperatuur snel. Je bloeddruk en hartslag schieten even omhoog. Er ontstaat eigenlijk een soort shockreactie in het lichaam. Je hartslag wordt daarna juist iets lager.
Tocht: niet zo onschuldig als het lijkt
Bekende gevolgen van langdurig op de tocht zitten, zijn stijve schouders of een stijve nek. Soms wordt dit toegeschreven aan een muisarm en komen mensen er later pas achter dat de werkelijke oorzaak de tochtstroom op kantoor is.
Verkoudheid, griep en corona zijn ziektes die ontstaan door een virus. In je lichaam vermenigvuldigt een ziekmakend virus zich razendsnel. Daarvoor gebruikt het onze eigen lichaamscellen. Bij het kopiëren gebeuren er wel eens foutjes, waardoor de genetische code verandert.
Je hoort je moeder het nog zo zeggen: 'Doe je jas goed dicht, kleed je dik aan, anders vat je kou!' Om je maar gelijk uit de waan te halen: dat is dus niet mogelijk. Je wordt niet ziek van kou, maar van virussen. Sorry mam: kou vatten bestaat niet.
Als je benauwd bent, voelt het alsof je niet genoeg adem en lucht krijgt. Andere woorden die gebruikt worden voor benauwdheid zijn: kortademigheid, buiten adem zijn, ademnood, of naar lucht happen. Met een moeilijk woord wordt benauwdheid ook wel dyspneu genoemd.
Zeker als je fietst in het zonnetje, dan maakt je lichaam wat extra vitamine D en endorfine aan. Dat laatste geeft je een goed gevoel en is dus heel goed tegen winterdipjes en neerslachtigheid.
Bij koud weer kan ons zenuwstelsel veranderingen in het lichaam veroorzaken, waarbij spieren zich spannen om de bloedvaten in de armen, nek en schouderbladen te vernauwen. Uw lichaam doet dit om het warmteverlies van de ledematen te verminderen, zodat uw organen op een aangename temperatuur blijven.
Voordelen van slapen met het raam open
Het zuurstofgehalte in de slaapkamer ligt hoger waardoor de kans dat u wakker wordt met hoofdpijn kleiner is. Slapen in een geventileerde slaapkamer zorgt voor een betere weerstand. Door te slapen met het slaapkamerraam open zal u zich fitter voelen.
De slaapkamer mag niet te warm en niet te koud zijn. Heel vaak wordt gesteld dat de temperatuur tussen de 16 en 18C moet liggen, maar dit is geen gulden regel! De optimale slaaptemperatuur wordt bepaald door leeftijd, geslacht, slaapgewoonten, het soort matras en het gebruikte bedtextiel.
De koude lucht wordt geassocieerd met frisheid en een goede gezondheid. Én daarmee hebben de Noren het bij het rechte eind. Het is namelijk wetenschappelijk bewezen dat een frisse temperatuur in de slaapkamer een positief effect heeft op je slaap en gezondheid.