De geuzen terroriseren jarenlang de Nederlandse zee en kustgebieden.Ze ondermijnen het gezag van Willem van Oranje en vallen al plunderend en moordend de katholieke bevolking aan. Zo is watergeus Lumey verantwoordelijk voor het martelen en vermoorden van negentien geestelijken uit Gorcum.
De geuzen waren aanvankelijk Nederlandse edelen, tegenstanders van de Spaanse koning Filips II. Later verwees de term specifiek naar de strijders die te land (bosgeuzen, soms ook wilde geuzen) of te water (watergeuzen) het leger van de koning bevochten.
Nederland gedenkt de protestantse terreur in Den Briel. Deze havenstad werd in 1572 door de geuzen op de katholieke Spanjaarden veroverd. De geuzen bestonden uit protestantse verarmde adel, werkloze zeelui en misdadigers. In feite waren het piraten die schepen plunderden en dorpjes aanvielen langs de kust.
Watergeuzen waren geuzen die zich aan het begin van de Nederlandse Opstand op zee als zeerovers of vrijbuiters ophielden en ook de kustdorpen onveilig maakten. Zij waren verwant aan de bosgeuzen.
De benaming geuzen komt van het Franse gueux, wat betekent schooiers, bedelaars. Het is inmiddels een geuzennaam voor de protestanten geworden. De oorsprong van de naam ligt in een gebeurtenis op 5 april 1566, in de grote zaal van het paleis van de landvoogdes Margaretha van Parma in Brussel.
Voor de protestantse bevolking zijn de geuzen bevrijders: ze verlossen de bevolking van de Spaanse tirannie. Tegelijkertijd spelen ze een onmisbare rol in het succes van de Opstand, die de fundering legt voor het moderne Nederland. Al tijdens de Opstand roemen geuzenliederen de dappere vrijheidsstrijders.
“… Que ce n'estoyent qu'un tas de gueux.” Hoe de precieze passage in het Frans ook luidde, duidelijk is dat de edelen die tegen het Spaanse gezag in opstand kwamen, in april 1566 aangeduid werden als 'geuzen', ofwel bedelaars, sloebers, armoedzaaiers. Deze benaming namen ze kort erna als geuzennaam over.
Willem van der Marck Lumey was de leider van de Watergeuzen en één van de bevrijders van Brielle. Hij was berucht en wreed.
Hij is een van de belangrijke figuren uit de Nederlandse geschiedenis: Willem van Oranje, de vader des vaderlands, prins van Oranje, Willem de Zwijger. Zijn verzet tegen de Filips II vormt het begin van de Tachtigjarige Oorlog en leidt tot het ontstaan van de Republiek der Nederlanden.
Geuzen en papen (1550-1648)
Een strijd die voor altijd verbonden is aan de naam van Willem van Oranje. In deze oorlog tussen katholieken en protestanten moet hij een keuze maken tussen zijn eigen belangen en die van de Spaanse koning. Daarbij heeft hij de hulp van het volk hard nodig.
De Beeldenstorm (1566)
Protestanten dringen in totaal honderden kerken en andere heiligdommen binnen. Ze zien de Beeldenstorm als een manier om kerken te zuiveren. Door beelden te verwoesten, worden de kerken geschikt gemaakt voor meer sobere, protestantse kerkdiensten waarin het volgen van de Bijbel wordt gepredikt.
Alva had een groter leger. Maar Willem van Oranje wist dat de protestantse bevolking wel mee zou helpen vechten, omdat zij een hekel hadden aan Alva. Samen met opstandelingen, die de (water)geuzen worden genoemd, wilden zij de Spanjaarden verdrijven. De oorlog begon met de Slag bij Heiligerlee in 1568.
Op 1 april 1572 verovert Willem II van der Marck, genoemd Lumey, met zijn watergeuzen het stadje Den Briel.
Het moorden en plunderen hield lang aan en uiteindelijk vielen er 1584 doden. Uit verbittering staken de Staatschen de omliggende dorpen in brand.
Zo waren de watergeuzen niet alleen in Holland en Zeeland, maar ook in de Noordelijke Nederlanden – in het waddengebied, zoals bij het Marsdiep en eilanden als Texel, Vlieland en Terschelling – actief en hadden daar een belangrijk aandeel in de strijd.
De beëdiging van het verdrag door de Spaanse en Nederlandse onderhandelaars (Gerard Terborch, 1648) De ondertekening van het vredesverdrag van Münster - de zes onderhandelaars met opgeheven vingers v.l.n.r. Willem Ripperda, Frans van Donia, Adriaen Clant tot Stedum, Adriaen Pauw, Johan van Mathenesse en Barthold van ...
Willem werd opgevoed aan het hof van koning Karel de Vijfde. De opvoeding was katholiek. Het protestantse geloof was toen verboden.
Prins van Oranje
Willem wordt in 1533 op slot Dillenburg (in het huidige Duitsland) geboren. Hij erft in 1544 het Franse prinsdom Oranje (Orange) en mag zich voortaan 'prins' noemen.
Sinds 2006 is Prins Maurits zelfstandig ondernemer. Zo was hij mede-oprichter van groei-incubator The Source B.V. en later ook van S2NRG, dat internationaal energieprojecten ontwikkelt. Sinds eind 2017 richt hij zich met STECC partners en Sunrock actief op het verduurzamen van de Nederlandse en Europese energiemarkt.
'Op 1 april verloor Alva zijn bril. ' Een uitdrukking die je misschien wel eens hebt gehoord. Het gaat over de dag waarop de watergeuzen het stadje Den Briel innamen, op 1 april 1572. Alva verloor dus niet zijn bril, maar Den Briel.
De betalingsachterstand van soldij was in augustus 1573 opgelopen tot 7,5 miljoen florijnen. Het Spaanse leger in de Nederlanden bestond in maart 1574 uit 86.000 manschappen en was daarmee het grootste leger van het 16e-eeuwse Europa.
Vanwege de strenge vervolging van Calvinisten zagen een aantal Nederlandse edellieden zich in 1566 genoodzaakt het land te ontvluchten. Velen van hen besloten de strijd vanuit zee voort te zetten en noemden zichzelf 'de Watergeuzen', naar het Franse woord voor armoedzaaier: 'Gueux'.
Een geuzennaam is een erenaam die men zichzelf geeft juist omdat anderen die als scheld- of spotnaam gebruiken.
papen (meerv.) Bron: WikiWoordenboek. priester, ook gebruikt voor de islam (hadji`s of moskeepersoneel). T4: benaming in de VOC-bronnen voor een katholieke of heidense priester.
De Opstand, ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog, duurde van 1568 tot 1648. Het verzet begon naar aanleiding van de invoering van een belastingmaatregel en de harde vervolging van protestanten. Al snel werd het echter een algehele opstand tegen de Spaanse machthebber in de Nederlanden, Filips II.