Het rode licht wordt het minst verstrooid en blijft vaak zichtbaar. 's Ochtends zweeft er meestal nog niet zoveel stof in de lucht. Is de lucht dan rood dan wijst dat in de regel op waterdamp en een hoge luchtvochtigheid. Vandaar de oude weerspreuk "Morgenrood, water in de sloot".
Naast avondrood kennen we ook het ochtendrood. "Dan stuit het zonlicht vooral op vochtdeeltjes", zegt Hoebert. Die gekleurde horizon in de avond is voor veel mensen een teken dat het morgen mooi weer wordt, morgenrood daarentegen zou een voorbode voor regen zijn. Het gezegde is immers: "Avondrood, mooi weer aan boord.
Ochtendrood. In tegenstelling tot avondrood wordt ochtendrood of morgenrood meestal veroorzaakt doordat waterdruppeltjes of ijsdeeltjes in de atmosfeer het licht verstrooien.
Een bekend gezegde is: 'Morgenrood water in de sloot, avondrood, mooi weer aan boord'. De gedachte hierachter was dat de toenemende luchtvochtigheid een voorbode zou zijn voor meer wolken en regen.
Het avondrood is te zien rond zonsondergang. Het ontstaat doordat het witte zonlicht in zijn lange tocht doorheen de atmosfeer verstrooid wordt door de interactie met zuurstof en stikstof. Daarbij blijft de rode kleur behouden. Avondrood ontstaat vaak door de aanwezigheid van minuscule stofdeeltjes in de atmosfeer.
Dat avondlicht bevat dus minder blauw licht dan gewoonlijk en lijkt dus roder. Vermits de zon dan laag staat, kan het licht de onderzijde van de wolken beschijnen. Als je het fenomeen waarneemt na zonsondergang, heeft het waarschijnlijk te maken met lichtvervuiling.
Tegen dat het licht die grote afstand heeft afgelegd, is al het licht met de korte golflengten (blauw) reeds verstrooid en bereikt het onze ogen niet meer. Enkel het licht met de langere golflengten (rood) bereikt nog onze ogen, zodat we een rode schijn zien.
Voornamelijk blauw licht wordt weerkaatst, terwijl het rode licht ons oog wel bereikt. "Rood komt veel meer aan. Blauw wordt makkelijker gereflecteerd en is voor het oog dus een stuk minder sterk zichtbaar." Zodoende ontstaan een rode of roze lucht.
Is de lucht droog, kraakhelder en schoon dan zie je vaak alleen rondom de zon een geel-oranje of oranje-rode gloed. Wanneer er veel vocht in de lucht zit vindt meer verstrooiing plaats. Hierdoor is de lucht overdag minder blauw en rond zonsondergang zie je meer oranje en rode kleuren.
Licht van een kleinere golflengte wordt beter verstrooid dan licht van een langere golflengte. Het blauwe licht wordt dus het best verstrooid, groen al wat minder, en rood het minst van allemaal. Het resultaat: de hemel kleurt hemelsblauw.
In tegenstelling tot het blauwe licht, wordt het rode licht niet verstrooid. Dit blijft uit één specifieke richting komen. Dit geeft de zon dan een rode kleur. De wolken die bij een zonsondergang aanwezig zijn worden ook rood of roze verlicht door de ondergaande zon.
"Avondrood, mooi weer aan boord, morgenrood, regen in de sloot." Dit bekende gezegde, waarvan alleen al de Nederlandse taal zo'n tweehonderd varianten kent, is een van de populairste en oudste weerspreuken. De Griekse geleerde Theophrastus (372-287 v. Chr.) zag het morgenrood al als de betrouwbaarste regenverwachting.
De meest indrukwekkende tinten krijg je wanneer in westelijke richting een dik pak wolken hangt, terwijl in het oosten de horizon helder is. Voor een mooie zonsondergang heb je dan weer heldere luchten in het westen nodig en een dik pak wolken in het oosten.
Morgenrood, water in de sloot
Ook bij zonsopkomst kan de hemel rood kleuren. De zon komt op in het oosten en schijnt dan door hoge bewolking. Ons weer is vaak afkomstig uit het westen en bij ochtendrood reikt de voorste bewolking van een neerslagzone al tot boven Duitsland.
Er zijn geen waarschuwingen. Vanmiddag is de zon van tijd tot tijd te zien en valt er vooral in het noorden en westen een enkele lichte bui. De middagtemperatuur komt rond 16°C uit. De wind draait van noord naar noordwest en is zwak tot matig.
Neerslag, wind, temperatuur, ijs en wolken.
Het licht van de zon lijkt wit te zijn, of kleurloos. Maar eigenlijk is het licht opgebouwd uit allerlei kleuren. Dit zie je heel goed bij een regenboog. Dan valt het licht uiteen in verschillende kleuren: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet.
De hemel kleurde daar namelijk felroze. Waar kwam dat door? De gekleurde lucht werd veroorzaakt door lampen van de kassen in die regio. Bepaalde kleuren ledlampen zouden ervoor zorgen dat planten beter groeien.
Rond zonsondergang krijgen wolken soms een mooie gele, oranje, roze of rode kleur. Dit komt doordat de zon dan laag aan de hemel staat en het zonlicht een lange weg door de atmosfeer moet afleggen. Het blauwe licht wordt dan hoog in de atmosfeer al geheel verspreid en zal ons niet bereiken.
Als licht door regen of een beetje ijs (want dat is waaruit het bovenste deel van de bui bestaat) schijnt, zien we een witte of grijze lucht. Als er hagel in de bui zit, moet het licht daar ook doorheen schijnen. Het licht dat onze ogen bereikt, is dan minder wit of grijs van kleur, maar wordt een stuk groener.
Vanaf daar schijnen de zonnestralen tegen de onderkant van de wolken aan. "Afhankelijk van de dikte van de bewolking, het vocht in de lucht en de afstand die de zonnestralen afleggen, krijg je verschillende kleuren te zien. Daarom waren er onder andere rode, oranje en paarse gloeden", verklaart Visser.
Bij de zonsopgang en zonsondergang staat de zon laag aan de horizon en legt het licht leen langere weg door de atmosfeer af. Door het stof in het atmosfeer wordt een deel van het lichtstralen verstrooid in het spectrum van kleuren en verandert de hemel van geel naar oranje en rood.
Het zonlicht dat de aarde bereikt wordt verstrooid door de luchtmoleculen die het op zijn weg tegenkomt. De diameter van individuele luchtmoleculen is veel kleiner dan die van waterdruppels en ook kleiner dan de golflengte van zichtbaar licht (tussen 0,4 en 0,7 micrometer).
Geen; lucht zelf is kleurloos. De kleur die je feitelijk waarneemt is 'wit' ofwel alle kleuren door elkaar. Omdat echter niet alle kleuren even makkelijk binnenkomen op het netvlies en het oog buitengewoon veel moeite heeft met blauw, nemen we de kleur op een wolkeloze heldere dag waar als blauw.
Wolken weerspiegelen het wit van het zonlicht. Waterdruppels kunnen namelijk alle kleuren absorberen. En daarom reflecteren ze alleen de kleur die erop geschenen wordt. Zonlicht is wit, daarom zijn de wolken ook wit.