'Ieder huisje heeft zijn kruisje' betekent: 'in ieder gezin of iedere familie is (ook) narigheid'. Deze uitdrukking komt al vanaf de zeventiende eeuw voor. Varianten zijn 'Elk huisje heeft zijn kruisje' en 'Ieder/elk huis heeft zijn kruis. '
Oost west, thuis best.
'Men moge de geheele wereld doorkruist en het steeds goed gehad hebben, men zal zich nergens beter bevinden dan thuis'.
Een uitdrukking heeft net zoals een gezegde vaak een figuurlijke betekenis en bevat (in tegenstelling tot een spreekwoord) meestal geen wijsheden. Voorbeelden van veelvoorkomende uitdrukkingen zijn: Met de Noorderzon vertrekken - Onaangekondigd vertrekken en niks meer van je laten horen.
Met de deur in huis vallen is een spreekwoord en betekent: 'meteen zeggen waar het op staat'. Het wordt gebruikt om aan te geven dat iets heel direct gezegd gaat worden. Oorspronkelijk gaf dit spreekwoord aan dat iemand zonder te kloppen of te vragen bij iemand naar binnen stapte.
Als ineens duidelijk wordt hoe iets zit, of als eindelijk iemands ware bedoeling of karakter blijkt, is het heel gewoon om uit te roepen 'Nu komt de aap uit de mouw! ' Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) gaat deze zegswijze letterlijk terug op een aap die in een mouw zat.
In vuur en vlam staan.
Erg opgewonden zijn, enthousiast zijn.
Wie z'n billen brandt, moet op de blaren zitten. Het spreekwoord wil zoveel zeggen als: 'Als je iets doms doet, moet je de gevolgen dragen. En het liefst zonder klagen'.
Een zo'n uitdrukking is: 'waar rook is, is vuur'. Een uitdrukking direct gekoppeld aan roddelen. En als feitelijkheid in zich heeft dat, als er iets naars over iemand wordt verteld is, er vast wel een kern van waarheid bij hoort.
'Eén zwaluw maakt geen zomer', is zo'n spreekwoord. Het betekent dat wanneer iets goed gaat, niet gelijk álles goed gaat.
Het gezegde 'je moet niet over één nacht ijs gaan', is net zo goed een gezegde als een oude volkswijsheid. De betekenis laat zich raden: doe geen overhaaste en onvoorzichtige dingen, neem geen risico.
[idioom] Van een mug een olifant maken. Een kleinigheid opblazen tot een groot probleem.
Oude koeien uit de sloot halen betekent '(opnieuw) beginnen over iets (vervelends) wat vroeger is voorgevallen', 'bijna-vergeten, vaak vervelende gebeurtenissen oprakelen'. Het gaat in deze zegswijze oorspronkelijk om het opvissen van kadavers van verdronken koeien.
Iemand de mond snoeren betekent hem het zwijgen opleggen. De uitdrukking is - ook in varianten als iemand de mond stoppen en iemand de tong snoeren - al in de 16de eeuw bekend. Letterlijk werd daarmee bedoeld: iemand het spreken beletten, bijvoorbeeld met een mondknevel of door zijn mond dicht te binden.
Olie op het vuur: de zaak erger maken
Net zoals een vuur hoog oplaait als je er olie op gooit, kan een meningsverschil ontaarden in een ruzie als iemand per ongeluk of expres iets verkeerds zegt of doet.
'Bloed kruipt waar het niet gaan kan' betekent dat iemand zijn ware aard niet kan verbergen. Het kan ook betekenen dat je een zwak hebt voor een oude liefde of passie. Daar zal je uiteindelijk toch iets mee doen. In de uitdrukking 'bloed kruipt waar het niet gaan kan' staat bloed voor iets van jezelf.
Geen blad voor de mond nemen betekent 'vrijuit zeggen wat je vindt', 'je eerlijke mening geven, of de ander dat nu leuk vindt of niet' en ook wel 'iemand zonder omwegen vertellen wat hij allemaal fout heeft gedaan'.
Dit spreekwoord wil zeggen dat iemand die een karwei niet hoeft te doen en alleen maar toekijkt, vaak wel beter dan de uitvoerder(s) denkt te weten hoe het moet worden aangepakt.
De vrienden moeten de proef doen lukken om hun inzet te verdienen, de vijand moet echter saboteren om geld te verdienen. Dit spel wordt heel tactisch gespeeld. De vijand zal vaak een vriend verdacht proberen maken, om zo het vertrouwen van de andere vriend te winnen, maar nadien de proef te saboteren.
Als je iemand door dik en dun steunt, help je hem of haar in goede en in slechte tijden. Vriendschap door dik en dun betekent zoveel als 'onvoorwaardelijke vriendschap, ongeacht de omstandigheden'.