Koekoek heeft diverse figuurlijke betekenissen. Zoals 'iemand die vreemdgaat' maar ook 'bedrogen echtgenoot', een betekenis die berust op het verschijnsel dat de koekoek er een gewoonte van maakt haar eieren in het nest van een andere vogel te leggen.
Een koekoek is simpel gezegd een soort bak of kleine uitbouw aan de kelder met een ventilatierooster en eventueel glas. Het is bedoeld om een kelder of ondergrondse ruimte te ventileren en eventueel van extra daglicht te voorzien.
Koekoeken leggen hun eieren in de nesten van zogeheten waardvogels, gedrag dat overigens ook bij andere soortgroepen zoals zoogdieren en insecten wordt aangetroffen. Een vrouwtjeskoekoek specialiseert zich op een bepaalde vogelsoort of -familie. Zo zijn er 'heggenmus-koekoeken' en 'karekiet-koekoeken'.
Kelder. Een koekoek is bij kelders in zijn simpelste vorm een uitgebouwde bakconstructie aan een keldermuur. Deze bak kan gemetseld, van gewapend beton of van kunststof zijn.
Een raam dat je niet open kunt maken, heet een vast raam. Dat bestaat uit een kozijn en uit glas. Het kozijn noem je ook wel het kader.
Een venster is de opening in de muur en bestaat dus uit een kozijn met eventueel een raam. Een venster wordt ook overdrachtelijk gebruikt als een bepaalde kijk op iets wordt bedoeld.
Als de vogel op het laatste moment in de gaten krijgt dat-ie voor de gek gehouden is maakt hij (want alleen de mannetjes roepen koekoek en komen op die roep af) keelgeluiden die veel lijken op het geluid of er iemand staat te kotsen. Onze voorouders kenden dat geluid en dachten dat de koekoek inderdaad spuugde.
Waar leeft de koekoek? De koekoek komt vooral voor in bossen, heide en moerasgebieden. Relatief open terrein met enkele hoge uitkijkposten - vanwaar ze speuren naar nesten van waardvogels - genieten de voorkeur.
Eén koekoek (Selborne) is al overgestoken naar Europa en bevindt zich in Noord-Spanje. Maar alle andere vogels zijn nog in West-Afrika en bereiden zich voor op de loodzware tocht over de Sahara. Het geeft meteen aan dat de koekoeken die al wel in West-Europa en in Nederland zijn gearriveerd, echt de vroege vogels zijn.
Een Mechelse koekoek is een kip. Een bijzondere soort, door ons nog nooit in Nederland in een winkel gezien, maar in Belgie gewoon te koop. Een hele smakelijke kip ook, niet helemaal biologisch, maar zeker geen fokbatterij plofkip.
Aantal: Tussen de 6.000 en 8.000 (Dit is het aantal vrouwtjes. Aantal mannetjes is onbekend). De stand van de koekoek als broedvogel neemt al zeker sinds 1985 af.
Het bedrog begint bij het ei: de koekoek bouwt niet zelf een nest, maar legt zijn eieren in de nesten van andere vogels. Zo zoekt het koekoeksvrouwtje kleine vogels op die hun nest aan het bouwen zijn. Op een onbewaakt ogenblik steelt de koekoek een ei uit het nest, laat het vallen of eet het ei zelf op.
De Koekoek valt gemakkelijk te herkennen aan zijn roep. In de vlucht lijkt hij wel wat op een kleine valk, maar uiteraard mist hij de typische gehaakte roofvogel-snavel. Koekoeken staan er om bekend dat ze hun eieren in andere nesten leggen en het opvoeden van de koekoeksjongen aan andere vogelsoorten overlaten.
De fantastische truc van de koekoek
De moeder legt haar eitje in het nest van een waardvogel. Dat bespaart bakken energie en ook nog eens veel tijd, waardoor een koekoek in één lente wel 10 tot 25 eieren kan leggen.
De koekoek legt de eieren stiekem in een nest van een andere vogel. Dat doen ze heel snel: binnen tien seconden. De slimme vogels kunnen zelfs de kleur van hun eieren aanpassen, zodat ze niet opvallen in het andere nest. De pleegvogels hebben dat niet door en die gaat lekker zitten broeden.
De kwartelkoning was vroeger algemeen en stond bij boeren en buitenlui bekend onder volksnamen als spriet, grasknarser, peersneers, schriek en taepert. Inmiddels is het een zeldzame Nederlandse broedvogel van akkers en hooilanden in uiterwaarden en beekdalen.
De pleegouders voeden het koekoeksjong op als hun eigen kind. Een ei in andermans nest leggen heeft voordelen. Omdat de koekoek zich niet om het uitbroeden van eieren en grootbrengen van jongen bekommert, heeft ze tijd voor het leggen van meer eieren. Twaalf eieren of meer zijn heel gebruikelijk!
De Vlaamse gaai en de kauw kunnen zowat alle geluiden imiteren. Er zijn niet veel vogels die het zingen van andere soorten vogels nabootsen. Een heel bekend voorbeeld van een vogel die dat kan, is de Liervogel uit Australië. Hij wordt zo genoemd omdat zijn staart de vorm heeft van een Griekse lier.
De kleur van het boorstof verraadt uit welk materiaal de muur bestaat: Is het boorstof wit tot grijs en heel fijn? Dan heb je een betonmuur. Rood boorstof duidt onmiskenbaar op een bakstenen muur. Wit, zanderig boorstof zie je bij kalkzandsteen (ook wel gasbeton genoemd).
Ook: eensteensmuur, enkelsteensmuur, steens werk. Een steensmuur is een muur die de dikte heeft van de lengte van de steen (de strek, ca. 210 mm). De steensmuur kwam vroeger vaak voor als dragende buitenmuur (dus zonder spouw) en als muur tussen woningen.
Welk blok, steen of profiel je gebruikt, hangt af van het type muur. Ga je een dragende muur zetten, gebruik dan bijvoorbeeld kalkzandsteen. Voor een niet-dragende muur pak je Ytong blokken of metal stud. Tevens maak je een scheidingswand met behulp van constructiehout en gipsplaten.
De griet is beter bekend als de grutto, de koning(in) van de weidevogels. Onze nationale vogel legt haar eieren grotendeels in april, maar zeker ook nog wel in mei. Doorgaans vier stuks, gelegd in een klein kuiltje op de grond, bij voorkeur in een polletje gras.
Het voedsel bestaat uit op de grond levende insecten(larven), regenwormen, slakjes, kleine hoeveelheden zaden en ander plantaardig materiaal.