We zeggen bijvoorbeeld: “Er viel 30 mm regen vandaag”. Dat betekent een laag van 30 mm water, op het oppervlak waar de regen viel, in een dag. In sommige landen wordt gesproken over het volume regen op een vierkante meter: 'Er viel 10 liter regen per vierkante meter vandaag.
Een liter water, uitgespreid over een opperv1ak van 1 vierkante meter geeft een laagje van 1 mm dikte. Een gewone bui geeft ongeveer 1 tot 3 mm, flinke buien 3 tot 10 mm en zware buien nog meer dan 10 mm. Bij een stortbui van 40 mm, valt er dus op elke vierkante meter 40 liter.
20 mm regen in 24 uur is minder erg dan 10 mm in 10 minuten. Jammer genoeg is het erg moeilijk om de regenintensiteit te voorspellen. Grote regenintensiteiten worden bereikt in kleine, lokale maar zeer hevige buien die vooral 's zomers optreden.
Om van een dag met zware regen te spreken moet er op minstens één van de officiële weerstations 50 millimeter of meer zijn gevallen. Zulke zware buien komen vooral 's zomers voor, maar soms ook in andere jaargetijden.
De hoeveelheid regenwater wordt uitgedrukt in millimeters. 1 millimeter regen komt overeen met 1 liter water op een oppervlakte van 1 vierkante meter. Valt de neerslag in vaste vorm, bijvoorbeeld als sneeuw of ijzel, dan wordt de neerslag door een verwarmingselement in de regenmeter gesmolten.
Vaak wordt extreme neerslag gedefinieerd door het optreden van een neerslagsom of intensiteit boven een bepaalde drempelwaarde. In Nederland noemen we neerslag boven de 25 millimeter in één uur een hoosbui, en meer dan 50 millimeter in één dag 'een dag met zware neerslag'.
Augustus spant de kroon. In die maand valt de meeste regen, bijna 88 millimeter gemiddeld over het land. De kustprovincies hebben dan de meeste regen te verduren met op grote schaal meer dan 100 mm. In april valt de minste regen, bijna 41 millimeter.
De gemiddelde hoeveelheid neerslag in Nederland is per jaar 790 mm. Dat komt neer op een gemiddelde per dag van 2,15 mm. De jaarlijkse hoeveelheid neerslag valt in 570 uren. Het regent dus maar 7 procent van de tijd.
Evenzo is het aantal dagen per jaar met meer dan 20 mm neerslag in een etmaal sterk toegenomen. Extreme neerslag speelt een belangrijke rol bij weerwaarschuwingen en weeralarm van het KNMI. Dit omdat het tot grote economische schade en maatschappelijke ontwrichting kan leiden.
Voorbeeld: Als in jouw buurt 30% kans op regen is, is er een 30% kans dat er op de dag (in 24 uur) 0,3 liter regen per vierkante meter valt. Dus is er 70% kans dat er geen regen valt. Kortom:de kans op regen is klein. Daarentegen betekent een 80% kans op regen dat er een grote kans dat je nat wordt.
'De neerslagkans is de kans dat iemand op een willekeurige plek in Nederland in 24 uur regen krijgt', legt Siegmund uit. 'Dus als je honderd dagen pakt met een neerslagkans van veertig procent, zal het op veertig van die dagen regenen.
In de meeste streken van ons land valt er maandelijks gemiddeld 70 mm (of l/m²) neerslag.
Voorbeeld: op een bepaalde dag is de kans op neerslag 50% en de verwachte hoeveelheid 10 millimeter. Dat betekent dat er in ruwweg de helft van het aantal gevallen waarin zo'n verwachting gegeven wordt, neerslag zal vallen op een willekeurige vaste plek in Nederland.
De Veluwe is met ruim 950 mm per jaar het gebied waar op jaarbasis de meeste regen valt, in Midden-Limburg (minder dan 750 mm per jaar) valt de minste neerslag.
Als we kijken naar de hoeveelheid regen, vind je de natste plek op aarde, in India. Het is het dorpje Mawsynram in de staat Meghalaya. Het regent daar echt veel. Per jaar valt daar gemiddeld 11.872 millimeter regen.
Dit is het belangrijkste verschil tussen hard en zacht water. Regenwater is van nature zacht. Als het echter door de grond loopt, neemt het veel mineralen op, zoals kalk, calcium, magnesium en krijt. Zacht water daarentegen bevat niet al deze materialen.
Door de vele wegen en stoepen wordt in de meeste steden het regenwater in aparte buizen afgevoerd. Op sommige plekken gaat het nog via het riool. Als het regenwater apart wordt afgevoerd, stroomt het terug naar de rivieren. Via het riool wordt het water eerst gefilterd, waarna het ook terugstroomt in de rivieren.
De pH-waarde - dat is de scheikundige maat voor de zuurgraad van water - van schoon regenwater is hierdoor van nature zwak zurig. De pH-waarde ligt tussen de 5 en 6. Regenwater met een pH-waarde van 7 zou neutraal zijn. Neutraal is hierbij niet zuur en ook niet basisch (dat is bij een pH-waarde die groter is dan 7).
De vrijdag, de dag tussen de meest natte dagen, was opvallende genoeg altijd een van de droogste dagen van de week. Maar in 2020 is met 49,3 procent de dinsdag de droogste dag. Exact om de week valt er regen op de dinsdag. De maandag staat op de tweede plek en daarna komt pas de vrijdag.
Het droogste plekje ter wereld is, volgens gegevens van de WMO, Arica, een stadje met nog geen 200.000 inwoners in het noorden van Chili. Over een periode van 59 jaar viel er jaarlijks gemiddeld slechts 0,76 millimeter regen, dus minder dan 1 millimeter!
De droogste maand van het jaar is april met landelijk gemiddeld 44 mm.
In de zomer heeft Nederland vaker te maken met droge periodes, doordat er dan meer water verdampt dan dat er neerslag valt. Maar momenteel staat 2022 volgens het KNMI wel in de top-5 van droogste jaren sinds het begin van de metingen in 1901.
Frontale regen is als warme en koude lucht botsen met elkaar. De warme lucht wil omhoog en botst op de koude lucht. Het front ligt op het punt waar de koude en warme lucht elkaar raken. De koude lucht is zwaarder en dwingt de warme lucht om op te stijgen en daardoor ontstaat regen.
Een wolkbreuk ontstaat als buien lang boven een bepaald gebied blijven hangen doordat het weinig waait. Wolken regenen dan leeg boven één plek. In korte tijd valt er een enorme hoeveelheid water uit de lucht: minstens 25 millimeter in een uur of minstens tien millimeter in vijf minuten.