Romeinen die het zich konden veroorloven, aten drie keer per dag. Het ontbijt was licht en bestond uit honing en brood – grof voor de armen, wit voor de rijken – soms aangevuld met dadels en olijven.
Ontbijt, lunch & avondeten
Hun ontbijt bestond uit brood en olijven, voor de rijke Romeinen dan. Arme mensen aten vaak pap dat met granen in melk werd gekookt. Tijdens de lunch aten de mensen brood met eieren of geitenkaas.
Het Romeinse ontbijt heette het ientaculum of jentaculum. Het werd bij zonsopgang gegeten en was geen familiemaaltijd vanwege het gebrek aan belang. Het ontbijt in het oude Rome bestond voornamelijk uit wat brood, fruit, kaas en wat aangelengde wijn om het weg te spoelen.
Als ontbijt aten ze pap, pannenkoek, aardappel of brood met reuzel, stroop en af en toe jam. Als hoofdmaaltijd aten ze meestal een stamppot met veel aardappelen of een gerecht van peulvruchten, zoals bruine bonen en erwtensoep. Rijke mensen konden vaker vlees, vis en zuivel kopen.
Behalve graan aten de soldaten varkensvlees, rundvlees, vis (o.a. snoek en mosselen) en kaas. De dieren graasden bij de kampementen. De vis werd uit de rivier gevangen met fuiken. De informatie die wij hebben over de voeding van de Romeinen komt onder andere uit schriftelijke bronnen.
De archeologen vonden onder meer zaadjes van kersen, vijgen, druiven, perziken en meloenen. Dat wijst erop dat de Romeinen graag gezond snackten tijdens hun macabere uitje. Naast zaden en pitten vonden de archeologen ook verschillende munten die pechvogels daar waren verloren.
Populaire vruchten waren onder andere appels, peren, vijgen, druiven, kweeperen, citroenen, aardbeien, bramen, vlierbessen, bessen, pruimen, dadels, meloenen, rozenbottels en granaatappels .
In het oude Egypte bestond het ontbijt bijvoorbeeld uit brood, fruit en bier . De oude Grieken hadden ook hun eigen versie van het ontbijt, genaamd 'akratisma', dat brood, kaas en olijven bevatte. Op dezelfde manier hadden de Romeinen een ochtendmaaltijd genaamd 'Ientaculum', die doorgaans brood, kaas en honing bevatte.
Daarnaast aten welgestelde Romeinen kip en gans, en bij een feestmaaltijd fazant, duif, struisvogel, lijster, patrijs en vis. Het dessert werd decoratief aangekleed met fruit, al of niet gezoet met honing. Tijdens de maaltijd vloeide de wijn rijkelijk.
Je begint je dag goed met een ontbijt vol keuzes uit de Schijf van Vijf. Dit kan van alles zijn: volkorenbrood met ei en een glas melk of halfvolle yoghurt met fruit en havermout. Het is belangrijk om te ontbijten, want dit zorgt voor nieuwe energie na de nacht en brengt de spijsvertering op gang.
Een typische Romeinse dag begon met een licht ontbijt en ging daarna naar het werk. Het werk eindigde vroeg in de middag, wanneer veel Romeinen een snel tripje naar de baden maakten om te baden en te socializen. Rond 15:00 uur aten ze avondeten, wat net zo goed een sociaal evenement was als een maaltijd.
De oude Grieken kenden drie dagelijkse maaltijden: een ontbijt (ἀκρατισμός / akratismós) bestond uit gerstebrood gedoopt in ongemengde wijn (ἄκρατος / ákratos), eventueel aangevuld met vijgen of olijven. een middagmaal (ἄριστον / ariston) werd gegeten rond of even na de middag.
Het Italiaanse ontbijt is heel simpel: een romige cappuccino of een sterke caffè met een cornetto (croissantje) of een andere zoete lekkernij in een van de vele koffiebarretjes, of thuis een snelle koffie gemaakt met de moka, eventueel met een (zoet) broodje.
Conservatieve Romeinen weigerden hun tanden in het luchtige brood te zetten en zworen bij ongerezen graanspijzen. Desondanks werd het bakken met zuurdesem al snel populair en nam het de rol als basisvoedsel over van puls (graanpap). Het bekendste brood uit de Romeinse tijd is Panis Quadratus.
Koffie en sigaretten als ontbijt
De Griekse eetgewoonten zien er iets anders uit dan die van ons in Nederland. Vaak bestaat het morningmeal hier uit een frappé (ijskoffie) to go met een sigaret.
Rijke mensen hebben vaak toegang tot exclusieve ingrediënten en chef-koks die gastronomische meesterwerken creëren. Kaviaar, truffels, foie gras en zeldzame wijnen zijn slechts enkele voorbeelden van ingrediënten die regelmatig op hun tafels verschijnen.
Populaire vruchten waren onder andere druiven, vijgen, dadels, meloenen, bessen, granaatappels, appels en perziken, en het was populair om fruit te combineren met noten. Gebakken goederen zoals honingkoeken en fruittaarten werden ook gegeten.
Romeinse vruchten:
Toen de Romeinen Europa veroverden brachten zij daar overal fruitbomen. Al voor onze jaartelling kenden de Romeinen vele soorten appels en peren, kersen, druiven, vijgen, abrikozen, perziken, citroenen, pruimen en aardbeien, hazelnoten en walnoten. Ook plukten ze wilde bessen.
Ze troffen zaden aan van vijgen, druiven en meloenen. Ook vonden ze sporen van noten en olijven. Dit waren waarschijnlijk de snacks die Romeinen vroeger aten in het theater.
Brood, braadvet, pap en misschien wat vis (een relatief goedkope bron van eiwitten) vormden een typisch ontbijt voor werkende mensen.
In de middeleeuwen bestond het ontbijt meestal uit niet veel meer dan een beetje brood, kaas en een klein biertje – een bier met een laag alcoholpercentage dat niet veel verschilde van de huidige Amerikaanse ‘Light’-lagers.
Pas in de 17e eeuw begon men algemeen te ontbijten, en eieren waren er vanaf het begin. De gewoonte om eieren te eten bij het ontbijt werd populair in Engeland en vond uiteindelijk zijn weg naar Amerika.
Een aantal voedingsmiddelen die wij vandaag de dag kennen en waarderen, waren onbekend bij de Romeinen . Denk bijvoorbeeld aan bananen, chilipepers, maïs, suiker, pinda's, thee, rijst, chocolade, tomaten, aardappelen en koffie.
Ze zwoeren bij ongezuurd brood en puls (graanpap). Desondanks werd zuurdesem bakken snel populair en nam het de plaats in van puls als basisvoedsel. Brood werd in de Romeinse tijd gemaakt van verschillende granen, maar voornamelijk van spelt en tarwe. In Italië groeide de populaire broodtarwe triticum aestivum slecht.
Nee, de oude Romeinen aten geen pasta omdat het pas na de val van het Romeinse Rijk in Italië werd geïntroduceerd. Er wordt aangenomen dat pasta oorspronkelijk uit China komt en in de 13e eeuw door Marco Polo naar Italië werd gebracht.