Indien de werkgever geen vertrouwenspersoon aangeduid heeft, is het in principe aan de preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk om die taken over te nemen. Sinds de nieuwe wetswijziging kan die situatie zich voordoen in ondernemingen met minder dan 50 werknemers.
Bedrijven zijn volgens de Arbowet verplicht om hun werknemers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting. Zij moeten hiervoor een beleid opstellen en ook daadwerkelijk uitvoeren. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan een belangrijk onderdeel van dit beleid zijn.
Vanaf 1 januari 2024 is het voor organisaties met meer dan tien werknemers verplicht om een externe vertrouwenspersoon aan te stellen. Deze wetgeving is ingevoerd om het psychosociaal welzijn van werknemers te beschermen en ongewenst gedrag op de werkvloer te voorkomen.
Voor werkgevers die minder dan 50 werknemers tewerkstellen is de aanduiding van een vertrouwenspersoon een mogelijkheid. Enkel wanneer alle leden van de vakbondsafvaardiging, of bij afwezigheid hiervan, alle werknemers, hierom verzoeken, zal deze werkgever hiertoe verplicht zijn.
Is een vertrouwenspersoon verplicht voor zorginstellingen? Ja, in sommige gevallen is het verplicht. Onder de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd) zijn zorginstellingen verplicht om een patiënten- of cliëntenvertrouwenspersoon beschikbaar te stellen.
Samengevat: is een vertrouwenspersoon verplicht? In bedrijven met minstens 50 werknemers moet de werkgever een of meer vertrouwenspersonen aanstellen. Een dergelijke benoeming moet gebeuren met de voorafgaande instemming van alle leden die de werknemers in het C.P.P.T. vertegenwoordigen.
Bedrijven zijn volgens de Arbowet verplicht om hun werknemers te beschermen tegen psychosociale belasting. Zij moeten hiervoor een beleid opstellen en ook daadwerkelijk uitvoeren. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan een belangrijk onderdeel van dit beleid zijn.
Bij afwezigheid van een Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk, welke ook de reden daarvoor is, worden de taken en bevoegdheden van dit overlegorgaan automatisch doorgeschoven naar de vakbondsafvaardiging.
Een vertrouwenspersoon zorg ondersteunt uw cliënten, patiënten of bewoners van uw zorginstelling bij klachten, problemen of onvrede over de zorg. Een vertrouwenspersoon zorg is onafhankelijk van uw organisatie en heeft een geheimhoudingsplicht.
Of een HR-medewerker wordt tevens vertrouwenspersoon gemaakt. Maar dit is een functie die onverenigbaar is met de functie van vertrouwenspersoon. Vooral ook vanwege de belangenverstrengeling. Een HR-medewerker adviseert immers vaak ook het management.
Een vertrouwenspersoon heeft ontslagbescherming als u dat heeft opgenomen in uw beleid. Het gaat dan om bescherming tegen ontslag vanwege zijn functie als vertrouwenspersoon. Functioneert de vertrouwenspersoon in zijn eigen functie niet, of zijn er andere bezwaren, dan kan er uiteraard wel ontslag volgen.
Werkgevers met meer dan 10 werknemers in de organisatie zijn verplicht een vertrouwenspersoon aan te stellen. Werk jij in een organisatie met meer dan 10 werknemers? Dan moet jouw werkgever dus zorgen voor een vertrouwenspersoon binnen het bedrijf.
De hulp van een vertrouwenspersoon is gratis.
Ongewenst gedrag is onderling gedrag dat als bedreigend, vernederend of intimiderend wordt ervaren. Voorbeelden van ongewenst gedrag zijn seksuele intimidatie, discriminatie, agressie, geweld en pesten.
De opleiding
Het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen (LIVP) leidt mensen op tot professionele begeleiders in de functie van vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen en integriteit.
De inspectiedienst SZW zegt hierover: “De HR-adviseur, leidinggevende, directeur, bedrijfsarts of een lid van de ondernemingsraad kan geen vertrouwenspersoon zijn, omdat een vertrouwenspersoon onafhankelijk dient te zijn.
Iedere werknemer heeft recht op een sociaal veilige werkomgeving. Met dit initiatiefwetsvoorstel wil de initiatiefnemer iedere werknemer een wettelijk recht op toegang tot een vertrouwenspersoon te geven. Daarnaast wordt de positie van de vertrouwenspersoon in de organisatie versterkt.
Psychosociale Arbeidsbelasting Onderzoek, ook wel een PSA onderzoek genoemd, is een onderzoek dat organisaties verplicht moeten uitvoeren.
Agressie en geweld, pesten, seksuele intimidatie en discriminatie bij elkaar noemen we ongewenst gedrag.
De werkgever zorgt er ook voor dat het Comité ten minste twee maal per jaar met een tussentijd van maximaal zes maanden vergadert over de zaken die betrekking hebben op het medisch toezicht, wanneer er een departement belast met het medisch toezicht is opgericht bij de Interne Dienst.
Het dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS) is dus een systeem voor een continu beheer van de risico's in een organisatie. Als uw activiteiten wijzigen, veranderen ook uw risico's.
Begrip vakbondsafvaardiging
Vakbondsafgevaardigden zijn werknemers van de onderneming die verkozen worden of aangeduid zijn om de bij een vakbond aangesloten personeelsleden bij de werkgever te vertegenwoordigen.
Hoewel een vertrouwenspersoon deskundig is in het omgaan met psychosociale arbeidsbelasting en grensoverschrijdend gedrag, is hij/zij geen specialist in andere vakgebieden zoals psychiatrie, juridische zaken of HR-beleid. Een vertrouwenspersoon mag bijvoorbeeld geen juridisch advies geven of medische diagnoses stellen.
Hij kan verkennen of een informele oplossing, zoals een gesprek tussen de betrokkenen mogelijk is. Hij kan verwijzen naar hulpverlenende instanties, naar bemiddeling of helpen bij het indienen van een klacht. De vertrouwenspersoon behandelt zelf dus niet een eventuele klacht.
Als werkgever moet u zorgen voor een veilige werkomgeving voor uw personeel. U moet ongewenst gedrag en mentale arbeidsbelasting bij uw werknemers zoveel mogelijk voorkomen. Het is daarom binnenkort verplicht om een vertrouwenspersoon te hebben voor uw organisatie.