De Eburonen – in het gebied tussen de Maas en de Schelde – moeten in cultureel opzicht tot de Kelten worden gerekend, maar over de taal die zij spraken bestaat onenigheid. Daarnaast is aannemelijk te maken dat langs de gehele Vlaamse, Nederlandse en zelfs Friese kust Keltisch gesproken werd.
Hoewel het Nederlands grotendeels op het Germaans is terug te voeren zijn er nog wat Keltische woorden in aan te treffen, bijvoorbeeld ambt, ambacht, kar en gijzel-.
Het is niet bekend waar de Kelten oorspronkelijk vandaan komen. Maar vanaf de zevende eeuw v. Chr. verspreidden ze zich vanuit het gebied ten noorden van de Alpen over heel Europa.
Gallische volken of Galliërs, ook bekend als Kelten, waren de verschillende Keltische stammen die leefden in Gallië. Dankzij de Commentarii de bello Gallico van Gaius Iulius Caesar en de aardrijkskundige werken van onder andere Claudius Ptolemaeus en Strabo kennen we heel wat namen van deze stammen.
Gallia (Grieks: Γαλλία) is nog altijd de Griekse naam voor Frankrijk, en bijv. in het Spaans wordt galo vaak gebruikt als synoniem voor Frans. Galliërs, ook bekend als Kelten, waren de bewoners van Gallië en een groot deel van overig Europa.
Dat de Menapiërs – die in het westen, op de Zuid-Hollandse eilanden, in Zeeland en in het noordelijke kustgebied van België woonden – Kelten waren, is niet aan twijfel onderhevig.
In de beroemde strip Asterix volgen we een Keltisch volk in Frankrijk, de Galliërs, die zich weigeren te laten onderwerpen door Julius Caesar en zijn Romeinse legionairs. De hoofdpersonen zijn de Galliërs Asterix en zijn beste vriend Obelix.
De Keltische mythologie was polytheïstisch: de Kelten kenden honderden goden en godinnen. Daarnaast is er ook sprake van elfen, heksen, reuzen en fabeldieren. De religie is op te vatten als een natuurgodsdienst, omdat de meeste godheden verbonden zijn aan een specifieke locatie, zoals een boom, berg of meer.
Toen Julius Caesar met zijn troepen Gallië binnenviel, vond hij een land bewoond door niet enkel Kelten, die het grootste deel van dat land bezetten, maar ook bewoond met Belgae (Belgische Galliërs, een verzameling van Keltische en enkele Keltisch-Germaanse volkeren), die sinds de 5e eeuw v. Chr.
De grootste klap voor de Kelten kwam in 58 v. Chr., toen de Romeinse legioenen onder leiding van Julius Caesar in de Romeinse provincie Gallia Narbonensis Gallië binnenvielen. Tegen het einde van de eerste eeuw viel het overgrote deel van de Keltische wereld onder de invloed en macht van het Romeinse Rijk.
De Germanen is een verzamelnaam voor de volken en stammen uit de oudheid die een Germaanse taal spraken, zoals de Bataven, de Gothen, de Saksen en de Friezen. Ze ontwikkelden een eigen alfabet in runen. Lange tijd leefden ze in Europa naast de Romeinen en Kelten, van wie ze ook grote gebieden innamen.
De Nederlanden werden langzamerhand gekerstend en door verschillende Germaanse stammen gekoloniseerd. In het oosten vestigden zich de Saksen, in Midden- en West-Nederland vormden de Friezen een sterke macht, en in het binnenland woonden de Franken. Die verdeling is vandaag nog in de Nederlandse dialecten te vinden.
Toen de Romeinen 2000 jaar geleden naar het zuiden van Nederland kwamen, woonden hier de Germanen. De Germanen waren een volk met veel stammen, zoals de Bataven en Cananefaten. Ze waren boeren en woonden in dorpen in simpele boerderijen.
Het Nederlands wordt met het Duits, Engels, Zweeds en Deens gerekend tot de Germaanse talen. De onderlinge verstaanbaarheid tussen deze talen verschilt.
In de tijd van de Romeinen woonden in West- en Noord-Europa Keltische en Germaanse stammen. Visigoten, Ostrogoten, Vandalen en Franken rekenen we tot de Germaanse stammen met een eigen taal, godsdienst en cultuur. De Keltische stammen werden door de Romeinen Galliërs genoemd.
Een grote (taal)familie
Het Duits en het Nederlands zijn namelijk Germaanse talen. Dat betekent dat ze allebei uit dezelfde taal zijn ontstaan: het Germaans.
Gallisch is een uitgestorven P-Keltische taal die men in Gallië (een groot deel van West-Europa, vaak synoniem voor het gebied van het huidige Frankrijk) sprak voor de Romeinen en later de Franken de regio binnenvielen.
WAAR AMBIORIX DE ROMEINEN VERSLOEG
De Au Phare Ambiorix Run, met start en aankomst op het Pliniuspark. Enkel voor de dappersten, zeggen ze in Tongeren.
De Galliërs waren tijdens de Gallische Oorlog overwonnen door de Romeinse troepen onder leiding van Caesar. Hoewel ze onderworpen waren, bleven ze de Romeinen vijandig gezind, omdat ze meteen hun grote zelfstandigheid verloren.
De gastronomie eventjes voor onze tijdrekening
Als groenten kende men ajuin, rapen, wortelen, warmoes, rammenas, kolen en zelfs asperges. Appelen en peren werden reeds gekweekt, wilde kersen, pruimen, bos- en braambessen werden geplukt. De Kelten waren ook grote vleeseters.
Veel Kelten dronken waarschijnlijk water uit een nabijgelegen stroom of put. Volgens Griekse en Romeinse schrijvers dronk de elite wijn, de middenklasse tarwebier met honing en de lagere klasse gerstebier. Ook mixen van deze dranken kwamen voor.
De geschiedenis van de Kelten wordt ingedeeld in twee perioden: De Halstattperiode van 800 tot 500 v.C en de La Tène periode van 500 tot 50 v.C. Zo genoemd naar de hoofdplaats waar ze zich dan vestigen. Hoewel de Kelten als ruitervolk strak geleid worden, hebben ze nooit een grote politieke eenheid gevormd.
Onder Keltische talen verstaan we het Schots Gaelisch, het Iers, het Manx, het Wels, het Cornisch, en het Bretons. De eerste drie talen behoren tot het zogenaamde Gaelisch Keltisch en de laatste drie tot het wat jongere Brythonisch of Brits Keltisch.
Keltisch taal- en cultuurgebied
Aan het begin van de eenentwintigste eeuw worden er nog vier Keltische talen gesproken: Bretoens in Bretagne, Iers in Ierland, Welsh in Wales en Schots-Gaelisch in Schotland.
Waar woonden de Galliërs
De Galliërs woonden ten zuiden van de Alpen en ook ten noorden. Ten zuiden van de Alpen was er een gebied waar nu Noord-Italië ligt. Ten noorden van de Alpen lag er een uitgestrekt gebied van de Pyreneeën tot het zuiden van Nederland. Ze spraken allemaal Keltische dialecten.