Door menselijk handelen, onder meer door de uitstoot van kolencentrales en het gebruik van vervuilende pesticiden, komt kwik in de oceanen en binnenwateren terecht. In de vorm van het nog giftigere methylkwik wordt het door vissen opgenomen. Vooral vissen als tonijn, zalm en forel hebben veel last van de vervuiling.
Lage kwikgehaltes (minder dan 50 microgram per kilogram) werden aangetroffen in haring, zalm, forel en inktvis. Hogere kwikgehaltes zaten in brasem, kreeft, makreel, snoek en tonijn. De kwik-kampioen was zwaardvis, met 1.212 microgram kwik per kilogram.
Vis bevat kwik
Via vis krijgen we ook kwik uit rivieren, zeeën en oceanen binnen. In te grote hoeveelheden is kwik zeer giftig, en methylkwik, dat 90 % van de kwik in vis vertegenwoordigt, des te meer.
Deze kwik komt in vrijwel alle vis voor door milieuverontreiniging. Omdat tonijn een van de laatste vissen in de voedselketen is en erg veel eet om in leven te blijven, krijgt deze ook meer kwik binnen. Kwik is vooral ongezond voor zwangere vrouwen en jonge kinderen.
Methylkwik (uitgedrukt als kwik) zit in vis en het is schadelijk voor de ontwikkeling van je zenuwstelsel. Met name is het schadelijk voor de hersenen van ongeboren en jonge kinderen.
Roofvissen zoals zwaardvis, marlijn, snoekbaars, tonijn en haai zijn ook minder veilig. Dat komt doordat roofvissen aan het eind van de voedselketen zitten en andere dioxine houdende vissen eten. Deze vissen bevat vooral veel methylkwik. Tonijn bijvoorbeeld kunt u beter niet meer dan één keer per maand eten.
Dorade, inktvis, paling, poon, rog, blauwvintonijn, wijting en zeewolf zijn voorbeelden van vissen die nooit een goed idee zijn. De redenen kunnen uiteenlopend zijn: overbevissing, habitatvernietiging, vervuilende kweektechnieken, de kweek is niet duurzaam of de vis is met uitsterven bedreigd.
De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om per dag 450 milligram omega-3-vetzuren uit vis (visvetzuren) binnen te krijgen. Dit kun je doen door per week twee porties vis te eten, waarvan ten minste een keer vette vis.
Andere voorbeelden van voeding die helpt bij het uitscheiden van zware metalen zijn: Chlorella: chlorella kan zware metalen (voornamelijk lood, kwik en cadmium) en andere pesticiden in het lichaam opvangen om ze vervolgens op natuurlijke wijze uit te scheiden.
In principe zijn alle soorten vis goed. Het maakt niet uit hoe de vis verkocht wordt: verse vis, uit de diepvries of in blik. Voor de gezondheid kun je het beste kiezen voor vette vis die niet gepaneerd of gezouten is. Bij zoute vis moet je denken aan haring, gerookte zalm, gerookte paling, stokvis of ansjovis.
Vis bevat ook ongezonde stoffen. Het gaat dan vooral om dioxine en het zware metaal methylkwik. Deze stoffen komen door vervuiling in onze voeding terecht. Gelukkig is het risico van kleine hoeveelheden dioxines en zware metalen in 1 portie vette vis te verwaarlozen.
Ons advies: bijna elke man kan zonder problemen vier keer per week een blikje tonijn eten. Wil je meer tonijn, of andere soorten eten? Dan kan je je wekelijkse maximale inname bereken met de stappen hieronder.
Waar zit kwik in? Apparaten met kwik mogen niet meer worden verkocht maar het is nog wel te vinden in onder meer oude thermometers, barometers, industriële klokken en bloeddrukmeters. Ook in spaarlampen en tl-lampen zit kwik, vaak in poedervorm. Het gaat om kleine hoeveelheden zodat het niet gevaarlijk is.
Wilde zalm bevat namelijk meer omega-3-vetzuren, vitaminen, mineralen en minder verzadigd vet en calorieën per portie. Tonijn – laag in calorieën en boordevol vitamines van eiwitten. Een portie van zo'n 100 gram bevat 22 gram eiwit. Echter, wees wel bewust van het feit dat deze vis wordt bedreigd door overbevissing.
Zowel verse als ingeblikte vis heeft gezondheidsvoordelen. De voedingswaarde is vrijwel gelijk. Dat komt doordat vis in blik zo snel verwerkt wordt. Al binnen 24 uur wordt de vangst ingeblikt, zodat de voedingswaarde intact blijft.
In vis zitten speciale visvetzuren, die goed zijn voor hart en bloedvaten. Ze zitten vooral in vette vis, zoals makreel, zalm, sardines en haring. Het goede nieuws: deze visvetzuren blijven goed behouden bij het inblikken van vis.
Kwik tast het centraal zenuwstelsel aan, het endocriene systeem, de nieren en andere organen en is slecht voor de mond, het tandvlees en de tanden. Blootstelling aan zware kwikdamp of blootstelling gedurende lange perioden aan kwikverbindingen kan leiden tot hersenschade en uiteindelijk de dood.
Men kan het lichaam ontgiften door schadelijke stoffen te binden en af te voeren via diverse organen. Bij een te snelle ontgifting kunnen symptomen als misselijkheid, diarree, hoofdpijn en huidklachten optreden.
Bepaalde kruiden zijn bijzonder geschikt vanwege hun ontgiftende werking. Planten met veel chlorofyl zoals groene en zwarte thee, brandnetel, paardenbloem, duizendblad en pepermunt zijn geschikte kruiden voor een detoxkuur. Ook spirulina (algen) en het Zuid-Amerikaanse kruid yerba mate zijn krachtige ontgifters.
Vis eten is gezonder dan vlees, doordat je bij het eten van vis een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren zoals omega 3 binnenkrijgt. Vlees daarentegen bevat alleen verzadigd vet, wat onder andere een stijging kan geven van het LDL-cholesterol. Daarnaast is rood vlees moeilijker te verteren voor de darmen.
Toch is de voedingswaarde van kibbeling niet enorm slecht. 100 gram kibbeling bevat zo'n 220 calorieën en maar liefst 24,5 gram eiwit en 13,8 gram vet. Daarnaast bevat deze gefrituurde snack ongeveer 13 gram koolhydraten en 1 gram vezel. Door deze hoge hoeveelheid eiwitten is kibbeling een best gezond tussendoortje.
Er kleven effectief enkele risico's aan het eten van vis in het algemeen en zalm in het bijzonder. Zo is vis een belangrijke bron van kwik, dioxines en PCB's. Door milieuverontreiniging kunnen er schadelijke stoffen voorkomen in vis. Het gaat vooral om zware metalen (kwik), dioxines, PCB's en pesticiden.
Visvetzuren zijn goed voor je hart en bloedvaten. Daarom is het advies 1 keer per week vis te eten. Bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm.
Echte kibbeling wordt van oudsher van kabeljauw gemaakt. De stukjes worden door een beslag gehaald, gefrituurd en eventueel bestrooid met viskruiden. Kabeljauw is schaarser geworden en daardoor duurder. Daarom wordt in plaats van kabeljauw vaak de goedkopere vissoort Alaska-koolvis gebruik.
Kabeljauw is rijk aan veel verschillende vitamines en mineralen die allemaal een gezonde werking hebben in het lichaam. Zo bevat kabeljauw onder andere vitamine B11 (foliumzuur), vitamine B12, kalium, fosfor en magnesium. Vitamine B11, ook wel foliumzuur genoemd, is nodig voor de aanmaak van rode en witte bloedcellen.