Ze zoeken op de geur, maar om voedsel te vinden woelen de dieren meestal grote stukken helemaal om. Door dat wroeten lijken het echte vandalen, en in landbouwgebied kunnen ze ook echt flinke schade aanbrengen, maar in natuurgebieden heeft het wroetgedrag positieve effecten.
Wroeten langs de wegen
Maar waarom wroeten zwijnen dan vooral langs wegen en fietspaden? Dit heeft te maken met het feit dat het hier meestal wat vochtiger is dan op andere plekken. Dit komt doordat regenwater over de verharde laag naar de bermen afstroomt. Vocht betekent een betere vegetatie en dichter wortelstelsel.
Bij vrijwel alle ontmoetingen met een everzwijn kan je een aanval vermijden door rustig te blijven en weg te wandelen. Zorg ervoor dat het everzwijn je kan zien en/of horen (bijvoorbeeld door rustig te praten). Weglopen is geen goed idee.
Overdag houden wilde zwijnen zich doorgaans schuil in hun nest (leger), dat zich meestal in dichte dekking bevindt. De aanwezigheid van wilde zwijnen kan best worden vastgesteld aan de hand van loopsporen, zoelplekken waar ze hun modderbad nemen, schuurbomen, wroetsporen en uitwerpselen.
Wilde zwijnen zijn alleseters; omnivoren dus. Ze eten o.a. eikels, kastanjes, wortels en knollen, maar ook wormen, larven en soms staan er zelfs knaagdieren op het menu. Ze wroeten daarbij vaak in de bodem, op zoek naar alles wat eetbaar is.
Met een flinke schreeuw kun je het dier op andere gedachten brengen. Ook is het verstandig om een plek te zoeken waarachter je je kunt verschuilen. Klimmen in een boom kan ook een oplossing zijn, het wildzwijn zal op een gegeven moment de aanval echt wel staken.
Toch krijgen ze nog ongeveer twee maanden moedermelk. Pas in hun tweede jaar zijn ze volgroeid. Wilde zwijnen kunnen tot 10 jaar oud worden. Als ze in gevangenschap leven, kunnen ze zelfs tot 20 jaar oud worden.
Wilde zwijnen kunnen met hun enorme lichaam en scherpe snijtanden – genaamd geweren – behoorlijk bedreigend en agressief overkomen. Van nature zijn het echter vreedzame dieren die mensen eerder uit de weg zullen gaan. Wilde zwijnen leven in groepen, ook wel rotte genoemd, tot wel dertig dieren.
Hoogte van het hekwerk. Een wild zwijn kan bijna een meter hoog springen en over hekken van ruim 1,5 meter klimmen, zodat een hek van minimaal 1 meter 20 hoog moet worden geplaatst.
De meeste kans om wild te zien, heb je in de vroege ochtend en late avond. Dan gaat het wild op zoek naar voedsel en grazen de dieren op open plekken (vaak aan de bosrand). Overdag houden de dieren zich juist verscholen om in de avond weer tevoorschijn te komen, op zoek naar hun avondmaal.
Everzwijnen zijn mensenschuw
Het zijn imposante, sterke dieren. Een volwassen zeug kan tot 150 kilo wegen. Een everzwijn dat aanvalt, ga je dus beter uit de weg.
Rustgebieden zijn stukken bos waar de dieren zich terug kunnen trekken als het te druk word in het bos. Hier slapen en rusten ze. Ga daar zeker niet in want je verstoort de dieren en ze zullen het gebied voor langere tijd verlaten.
Hij wordt met gemak ingehaald door het jachtluipaard, dat tot 100 kilometer per uur kan halen. Maar ook het edelhert (67 km/u), de haas (65 km/u) en zelfs het everzwijn (55 km/u) zouden de Jamaicaan verslaan in een wedstrijdje sprinten. Ook de zwemmers van het dierenrijk doen het beter dan die van ons.
Vrouwtjes zijn meestal in hun tweede jaar geslachtsrijp, mannetjes in hun vierde of vijfde jaar. Wilde zwijnen worden acht tot tien jaar oud. In gevangenschap 15 tot 30 jaar.
Varkens gebruiken hun neus om de grond om te woelen, op zoek naar wormen, insecten en ander eetbaar spul: gras, wortels, knollen, zaden, fruit en bessen. De wroetschijf van het varken is gevoelig, maar ook sterk. Een mooie grasmat is binnen de kortste keren omgeploegd.
Wilde zwijnen wroeten in de bosbodem omdat hun maag knort. Ze zoeken er naar eikels, beukennoten, plantenwortels en bodemdieren. Maar als ze bij het wroeten op een voorraadkamer en of zelfs een nest van bosmuizen stuitten, trekken ze daar hun snuit niet voor op.
In de late lente wanneer de maïs ingezaaid wordt, zal dit als een gedekte tafel de everzwijnen lokken. Wanneer de maïs rijpt en in de 'melk' komt (augustus) vormt dit een eveneens een belangrijke aantrekkingskracht.
Ja, wild zwijn kun je eten. Wild zwijn procureur bijvoorbeeld kan bijzonder smakelijk zijn, evenals het rugfilet en wild zwijn wat in wildstoof met hertenvlees en kruiden is verwerkt. Belangrijk aandachtspunt is dat u enkel wild zwijn eet wat u koopt bij een slagerij.
Wat sommigen gemakkelijk afdoen als triviaal grommen en gillen, blijkt een goed ontwikkeld communicatiesysteem. Wilde zwijnen zijn sociale dieren en hebben een zeer gevarieerd repertoire ontwikkeld om mee te communiceren.
Kom je oog in oog te staan met een everzwijn, ga zeker niet lopen. “Dat kan agressie uitlokken. Bovendien kan een everzwijn veel sneller lopen dan wij, je maakt dus geen schijn van een kans. Het beste is gewoon stil blijven staan, zelfs als het dier tot vlakbij jou komt.
In Nederland zijn enkele leefgebieden aangewezen voor wilde zwijnen zoals de Veluwe en Nationaal Park De Meinweg. Voor overige gebieden geldt een provinciaal 'nulstandbeleid' wat betekent dat er formeel geen enkel wild zwijn mag leven.
Eigenlijk waren de wilde zwijnen overdag actief, echter door de dreiging van de jacht hebben zij hun activiteiten in de schemering en 's nachts verplaats. Wilde zwijnen verbergen zich voor de mensen en zijn in principe ongevaarlijk.
Al jaren melden diverse mensen dat everzwijnen goede zwemmers zijn. Maar het bewijs ervoor ontbrak. Deze video laat zien dat deze dieren opvallend goed kunnen zwemmen.
Bekend is dat wilde zwijnen goed kunnen zwemmen. Boerma: "In Overijssel zijn in het verleden overigens wel vaker wilde zwijnen gespot." Voor wilde zwijnen geldt dat buiten de leefgebieden een nulstand wordt nagestreefd. Dit betekent dat de soort in andere gebieden niet mag voorkomen.