De luchtkolom zet door een grotere verwarming boven land namelijk meer uit dan boven zee (zie schematische voorstelling). Door de drukverschillen gaat er een zwakke bovenstroming waaien van land naar zee. Boven zee daalt de lucht geleidelijk waardoor de druk daar relatief gezien toeneemt.
Dat het de laatste tijd steeds vaker harder waait, heeft te maken met de versterkte klimaatverandering. Gevolg is regelmatig onstuimig weer en meer storm. Doordat de aarde langzaam opwarmt, ontstaan boven oceanen meer storingen. Die storingen trekken door de zeestroming van de Atlantische oceaan over Nederland.
Hoe ontstaat zeewind? Een groot temperatuurverschil tussen de kuststrook en het zeewater kan tot het veranderen van de windrichting leiden. Het is een heerlijke stranddag met zon en hoge temperaturen en dan steekt van het een op het andere moment een wind van zee op en daalt de temperatuur flink.
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving. Lucht die zich verplaatst, dat is dus wind!
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Op KNMI-weerstation Cabauw, bij Lopik, werd een windsnelheid van 145 kilometer per uur gemeten. Niet eerder werd in ons land zo ver landinwaarts zo'n zware windstoot gemeten. Bij de storm begin 1990, de zwaarste ooit in Nederland, werd uiteindelijk zelfs orkaankracht 12 gehaald, iets dat in ons land zelden gebeurt.
Stormen, ze komen meestal een aantal keer per jaar voor. Toch lijkt het voor het gevoel alsof het vaker in de herfst stormt. Van de 66 zware stormen, stormen van tenminste windkracht 10, die ooit zijn gemeten in Nederland kwamen er 21 voor in de herfstmaanden september tot en met november.
Zuidwestenwind. Zuidwestenwinden zijn warmer dan westenwinden en de lucht wordt aangevoerd vanaf zee. Door de hogere temperatuur kan de lucht meer waterdamp bevatten, waardoor buien vaak talrijker en steviger zijn.
Landwind is een lokale wind die van land naar zee waait. Meer specifiek bedoelt men met landwind de wind die 's nachts aan de kust waait na een mooie zomerse dag.
Van plaats tot plaats en van dag tot dag zijn er grote verschillen. De gemiddelde windrichting in Nederland is ongeveer zuidwest. Gemiddeld waait in Nederland 2 à 3 uur na zonsopkomst de wind het zwakst en ongeveer 3 à 4 uur na de hoogste zonnestand het sterkst.
Echter, over een klein uurtje bereikt het stormveld van Eunice al Zeeland. De wind neemt dan heel snel in kracht toe met langs de kust een (dikke) windkracht 10. De windstoten kunnen aan zee dan oplopen tot zo'n 130 km/h, maar ook in het binnenland kunnen dan windstoten van 100 tot 120 km/h voorkomen.
Een storm leidt tot schade aan dakpannen en schoorsteenkappen en veroorzaakt lichte schade in de bossen. Tijdens een storm wagen alleen zwaluwen en eenden zich nog in de lucht. Alle insecten blijven aan de grond. Op zee zijn hoge golven te zien met zware schuimstrepen en rollers.
Hoewel de herfst de reputatie lijkt te hebben dat het regelmatig waait, liggen de gemiddelde windsnelheden het hoogst in de wintermaanden. De kans op storm is in Nederland het hoogst in de maanden december en januari. Ook de maanden februari en maart kennen redelijk hoge windsnelheden.
Orkaankracht 12
Het ontwricht de samenleving en is zeker boven land ronduit verwoestend. De meeste schade hangt echter samen met de windstoten die zich bij een storm voordoen. De windsnelheid ligt in korte windvlagen in het algemeen enkele tientallen kilometers per uur hoger dan de gemiddelden.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
Het wereldrecord staat op 870 millibar en werd op 12 oktober 1979 gemeten in een tyfoon, zoals orkanen in de Grote Oceaan worden genoemd. Tyfoon TIp bereikte de enorme kracht bij Guam in de Grote Oceaan.
Wat is storm? Windkracht 9 of meer op de schaal van Beaufort, dat noemen we storm. Vooral de windstoten kunnen je verrassen in het verkeer. Windstoten van 100 km/h of meer zijn denkbaar, en die voel je heel goed in je auto.
Een landelijke route met veel bomen kunt u het beste bewaren voor dagen waarop het niet stormt. Heeft u een flinke dosis pech, dan kan er namelijk zo een boom omwaaien en op uw auto vallen. Ook zijn takken op de weg allesbehalve ideaal. Parkeer uw auto ook op een slimme plek.
Bij storm en wind is je snelheid aanpassen één van de eenvoudigste manieren om veilig te kunnen blijven rijden. Neem extra veel afstand tot je voorganger, zodat je op elk moment kunt stoppen of vaart kunt minderen. Zo heb je meer mogelijkheid om te reageren als onverwachte, mogelijk gevaarlijke situaties ontstaan.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Houd ramen en deuren goed dicht
Houd je ramen en deuren tijdens een storm goed dicht. Zo voorkom je stormschade door het openwaaien van een raam of deur, maar ook water overlast door het naar binnen regenen. Naast dat het vervelend is, is het naar binnen regenen ook niet verzekerd via je woonverzekeringen.
Ter vergelijking: Windkracht 9 schoorsteenkappen, antennes en dakpannen waaien weg, kinderen moeten moeite doen om te blijven staan, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog Windkracht 10 aanzienlijke schade aan gebouwen, volwassenen hebben veel moeite om te blijven staan, bomen raken ontworteld, vogels ...