Vogels vliegen vaak in een V-vorm. Dat doen ze niet alleen omdat het zo leuk allitereert, maar om energie te sparen. Bij een vliegende vogel is de druk onder de vleugel hoger dan de druk erboven. Die lucht wil dus opstijgen en die stuwt de vogel omhoog.
De typische V-vorm bespaart de vogels inderdaad veel energie. Hoe? Omdat de vogels hun vleugelslagen precies afstemmen op die van de vogel die voor ze vliegt. Dat werkt zo.
Ganzen vliegen tijdens de vogeltrek in V-formatie omdat het energie bespaart ten opzichte van het achter elkaar vliegen.
Ieder najaar vliegen er grote groepen ganzen vanuit het poolgebied naar ons land om hier te overwinteren. Nederland is een belangrijke bestemming voor ze: overdag is er voldoende voedsel te vinden in de graslanden en 's-nachts bieden meren en rivieren een veilige slaapplaats.
Horden vogels verzamelen zich om naar het zuiden te vliegen. Dat doen de gevederde snavelaars omdat ze het klimaat daar prettiger vinden. Ook is er meer voedsel te vinden in de andere gebieden. Vogels die uitvliegen om te overwinteren worden trekvogels genoemd.
Vogels vliegen vaak in een V-vorm. Dat doen ze niet alleen omdat het zo leuk allitereert, maar om energie te sparen. Bij een vliegende vogel is de druk onder de vleugel hoger dan de druk erboven. Die lucht wil dus opstijgen en die stuwt de vogel omhoog.
In de ogen van vogels zit de stof chryptochroom, die hen in staat stelt het magnetisch veld van de aarde te 'zien'. Daarnaast baseren trekvogels zich op bakens in het landschap, die vanuit de lucht heel duidelijk zijn: kustlijnen, rivieren, kanalen, en zelfs snelwegen.
Communiceren in het donker
'Het is niet dat ze nu meer lawaai maken, maar het is vooral de massa', zegt Dijksterhuis. 'Ze vliegen in het donker en kunnen elkaar niet goed zien. Al kunnen vogels veel beter zien dan mensen. Ze houden contact door te gakken.
De meeste (kleine) zangvogels vliegen dan ook 's nachts. Dan hebben ze in elk geval minder kans om gepredeerd te worden. Hoe ze zich oriënteren in het donker is een van de grote mysteries van de vogeltrek. Grotere vogels vliegen over het algemeen overdag omdat ze grotendeels afhankelijk zijn van thermiek.
'Er komen constant indringers overvliegen en dan moeten die paren daarop reageren. Ze maken dan een hoop herrie om aan te geven dat het hún plek is en dat die andere ganzen moeten doorvliegen. Dat moet wel agressief overkomen en dus maakt het veel geluid', legt Majoor uit.
Zwanen zijn grote watervogels. Er zijn witte en zwarte zwanen. Dankzij hun zwemvliezen kunnen ze goed zwemmen. En na een flinke aanloop kunnen ze ook vliegen!
De vogels overwinteren vooral op boerenland, meren, uiterwaarden en grote natte natuurgebieden.
De ganzen foerageren overdag op de (boeren)graslanden en slapen 's nachts veelal op grote open wateren.
Trekvogels zoeken voedsel en nestplaatsen
Trekvogels leggen vaak duizenden kilometers per jaar af. Ze gaan net als veel andere dieren op zoek naar plekken waar ze betere kansen hebben om te nestelen en voedsel te vinden, of waar het klimaat dat seizoen prettiger is.
Zo'n grote zwerm vogels in de lucht valt op, ook bij soortgenoten. Daardoor weten ze elkaar te vinden en kunnen ze in een grote groep overnachten. Dat is veiliger voor de dieren. 'Het zou zelfs kunnen dat de dieren de voorstelling geven om roofdieren in de buurt af te schrikken', oppert radioverslaggever Laurens.
Als vogels slapen blijft er 1 hersenhelft wakker, om snel te kunnen reageren als er gevaar is, terwijl de andere hersenhelft slaapt. Waarschijnlijk werkt dat bij trekvogels ook zo als ze tijdens hun trektocht half slapend en half wakker vliegen, hoog in de lucht terwijl ze een dutje doen.
Het gehoorbereik van vogels verschilt per soort, maar is vergelijkbaar met dat van mensen (20-20.000 hertz). Vogels kunnen tóch veel beter horen, want ze kunnen beter details onderscheiden (grotere gehoorscherpte). Vogels zijn vooral ontvankelijk voor geluiden die dezelfde toonhoogte hebben als hun eigen geluiden.
Vooral vogelsoorten die bekendstaan als monogaam en intelligent, zoals papegaaien en parkieten, hebben daar last van. Er ontbreekt wetenschappelijk bewijs dat vogels rouw ervaren. Gedrag dat mensen associëren met rouw zou ook andere oorzaken kunnen hebben.
Helaas nemen duiven die taak voor ze waar. Wat eten betreft mogen het vliegende ratten lijken, qua poepen zijn het vliegende honden. Omdat poep en plas bij duiven tegelijkertijd uit dezelfde opening komen, bombarderen ze je met een tweecomponentenproduct dat door elke hoed of jas bijt.
Gedomesticeerde ganzen kan je over het algemeen gemakkelijk hanteren en onderzoeken hoewel dit stress veroorzaakt. Ze kunnen zich verdedigen door te flapperen met hun vleugels, uit te halen met hun poten of door te bijten.
Huisvesting. Ganzen zijn groepsdieren en mogen daarom nooit alleen worden gehouden. Als u niet meer dan twee dieren wilt houden kunt u kiezen uit een koppel (gans en gent) of twee ganzen (vrouwtjes). Wilt u meer dieren dan is een trio (gent met twee ganzen) een mogelijkheid.
Ganzen die in groepen leven, kennen net als kippen een hiërarchie. Zijn de verhoudingen bepaald, dan zullen de dieren niet of in elk geval minder vaak met elkaar vechten. Alleen tijdens het broedseizoen kunnen genten nog wel eens ruzie met elkaar maken over nestplaatsen.
Bij storm is schuilen natuurlijk het eerste wat de kleine vogels doen. Laag, in de luwte van groenblijvende naaldbomen en in dichte hagen en riet. Daar zijn ze beschermd tegen regen en wind. Daarbij geldt: hoe lager hoe warmer.
De vogeltrek is best gevaarlijk. Het kan slecht weer zijn. De Middellandse zee moet overgestoken worden, en boven de Sahara komen soms zandstormen voor. Op veel plaatsen hangen elektriciteitskabels hoog boven het land.
Uiteraard zijn vogels zoals pinguïns, eenden, zwanen, aalscholvers, pelikanen, meeuwen, futen, meerkoeten, e.v.a. voorbeelden van vogels die niet alleen kunnen zwemmen, maar waarvoor dit zwemmen zelfs essentieel is voor hun voortbestaan (voeding).