De oorzaak waarom bepaalde woorden uit het taalgebruik verdwijnen, is dubbel. In de meeste gevallen moest een woord zijn plaats afstaan aan een synoniem. Zo is nachtloopster bijvoorbeeld vervangen door straathoertje. Maar het gebeurt ook dat het object of gebruik waaraan gerefereerd wordt, zelf verdwijnt.
Woordenboeken en realiteit
Het kan voorkomen dat ze woorden weglaten die nog in ontwikkeling zijn, woorden die te specialistisch zijn of woorden die zo informeel zijn dat ze zelden worden vastgelegd in professioneel geredigeerde teksten.
Technologische ontwikkelingen
Het verdwijnen van woorden heeft verschillende oorzaken. Wetenschapsjournalist Bruno van Wayenburg zegt op zijn website dat veel uitgestorven woorden verbonden zijn aan technologieën die niet meer bestaan of aan gereedschappen die vervangen zijn door automatisering.
Verdwenen woorden
Sommige woorden sterven uit omdat de zaken waarnaar ze verwijzen simpelweg niet meer bestaan. Andere woorden verdwijnen omdat ze niet langer 'hip' zijn. Het woord 'geitenfuif' bijvoorbeeld, dat ooit een feestje van vrouwelijke studenten aanduidde, is zo goed als verdwenen uit het huidige taalgebruik.
Er zijn verschillende redenen waarom woorden verdwijnen. Enerzijds kan een woord vervangen worden door een nieuw en fris alternatief. Zo werd bijvoorbeeld het woord 'lijflust' ingewisseld voor het woord 'libido', het woord 'wervelziek' door 'duizelig' en 'aamborstig' door 'kortademig'.
De oorzaak waarom bepaalde woorden uit het taalgebruik verdwijnen, is dubbel. In de meeste gevallen moest een woord zijn plaats afstaan aan een synoniem. Zo is nachtloopster bijvoorbeeld vervangen door straathoertje. Maar het gebeurt ook dat het object of gebruik waaraan gerefereerd wordt, zelf verdwijnt.
Talen verdwijnen om verschillende redenen, wanneer sprekers ervan uitsterven of een andere taal gaan gebruiken. Het is geen nieuw verschijnsel, maar talen sterven wel sneller uit dan vroeger. Soms worden complete groepen moedertaalsprekers weggevaagd door oorlogen, natuurrampen of slechte levensomstandigheden.
Onder de ruim 200 inzendingen troffen de onderzoekers van Genootschap Onze Taal veel ouderwetse verwensingen aan, zoals 'schobbejak', 'schorriemorrie', 'droeftoeter', 'flapdrol', 'knurft' en 'oelewapper'.
Van Dale heeft daarom zelf het Woord van het Jaar 2024 gekozen: polarisatie. Ook dit jaar is er weer de verkiezing van het Kinderwoord van het jaar 2024. Lees meer hierover op de website van Ketnet. De Woord van het Jaarverkiezing 2024 wordt in België georganiseerd door Van Dale Uitgevers en de VRT.
Een dode taal is een taal die in het dagelijks leven door niemand meer als voertaal wordt gebruikt, anders gezegd een taal die niemand meer beschouwt als zijn of haar moedertaal, in tegenstelling tot een levende taal.
"We zijn steeds meer in contact met mensen uit andere provincies en we bewegen ons steeds meer, waardoor je minder 'eilandjes' hebt. Dat in combinatie met het feit dat dialecten geen eigen status hebben, zorgt ervoor dat we steeds minder dialect spreken", legt hij uit.
Omdat het bloed zich meer en meer terugtrekt naar de borst- en buikholte, kunnen handen, armen, voeten, benen en neus koud aanvoelen. Op de benen kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan. De gelaatskleur wordt grauw en bij de laatste ademtocht trekt de kleur helemaal uit het gezicht weg ('doods - bleek').
Bij de term "laatste woorden" gaat het vaak om de laatste woorden die gesproken worden door een persoon voordat hij of zij sterft, in het bijzonder als de persoon in kwestie weet dat hij gaat sterven, bijvoorbeeld omdat hij geëxecuteerd of geëuthanaseerd wordt, zelfmoord pleegt, of zijn moordenaars ziet naderen.
Maar het is moeilijk voor een woord om zijn plaats in een woordenboek te verliezen. Lexicografen nemen het niet licht op om ze te verwijderen... ze halen het misschien uit het boek, maar laten het nog een tijdje online staan. Hier zijn een paar woorden die vandaag verdwenen zijn. Vitamine G, hodad, sternforemost, frutescent en snollygoster .
Afasie is een taalstoornis die problemen veroorzaakt bij het begrijpen en/of produceren van gesproken en geschreven taal. Je kunt dan soms niet op woorden komen. Dit kan plotseling beginnen na een beroerte of traumatisch hersenletsel, of geleidelijk ontwikkelen als gevolg van een progressieve neurologische aandoening.
Een pseudowoord is een eenheid van spraak of tekst die een echt woord lijkt te zijn in een bepaalde taal, terwijl het in feite geen betekenis heeft. Het is een specifiek type nonce-woord, of nog nauwer een onzinwoord, samengesteld uit een combinatie van fonemen die desondanks voldoen aan de fonotactische regels van de taal.
2025 wordt het jaar van "eenvoud" Voor 2025 kies ik voor eenvoud. Niet als een stap terug, maar als een bewuste beweging naar focus, rust en impact. Het gaat over minder doen, maar beter.
'Bro' en 'Bruh' komen allebei van het woord broer. 'Bro' wordt gebruikt als aanspreekvorm, tegen je vrienden bijvoorbeeld: 'Bro hoe is het? ' 'Bruh' wordt gebruikt om teleurstelling uit te drukken. Als je iets raar of negatief vindt: 'Bruh, dat meen je niet'.
'Glamour' is het Kinderwoord van het Jaar 2024 geworden: het meest bijzondere, populaire, kortom het favoriete woord van de Vlaamse kinderen in het voorbije jaar.
Me moeder, me pa, me zus: 'me' is stomste Nederlandse woord. Het woordje 'me' is het stomste woord van het jaar. 'Me' in plaats van 'mijn' in een zin als 'me moeder vindt dat ik raar praat' kreeg 30 procent van de stemmen in een verkiezing van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie.
Er bestaan geen verboden woorden in de Nederlandse taal. Er zijn wel woorden die we als onacceptabel beschouwen, zoals bijvoorbeeld racistische scheldwoorden of woorden die kwetsend gecombineerd worden met een ziekte als kanker. Maar ook die woorden zijn, hoewel algemeen ongewenst, niet verboden.
Mamihlapinatapai. Mamihlapinatapai (ook wel gespeld als mamihlapinatapei) is een woord dat afkomstig is uit het Yaghan, een taal die gesproken werd op Vuurland. Het wordt beschouwd als een van de moeilijkste woorden om te vertalen.
Bij simultane taalontwikkeling verwerven kinderen verschillende talen tegelijk. Ze ontwikkelen dus meer dan één moedertaal. Hun taalontwikkeling verloopt zoals de taalontwikkeling van eentalige kinderen, alleen leren ze meerdere talen tegelijkertijd. Hierdoor verloopt het proces soms iets trager.
De regio Oceanië heeft de grootste dichtheid aan bedreigde talen, met 733 bedreigde talen. Met een bevolking van 8,8 miljoen is Papoea-Nieuw-Guinea de thuisbasis van de meeste talen ter wereld. Vaak hebben kleine taalgemeenschappen slechts een paar honderd mensen die de taal spreken.
Taalwetenschapper: in 2050 bestaat hét Nederlands niet meer. Over zo'n 30 jaar hebben we het niet meer over het Nederlands, maar over de Nederlandsen, zegt taalwetenschapper Marten van der Meulen bij De Taalstaat.